| Autor |
Wiadomość |
tom0207 |
|
Temat postu: Pochodzenie nazwisk (cz.7)
 Wysłany: 15-08-2016 - 21:28
|
|
Dołączył: 18-11-2015
Posty: 80
Skąd: Sianów
Status: Offline
|
|
Witam serdecznie
Czy ktoś z Państwa ma może jakieś koncepcje dotyczące pochodzenia wymienionych w temacie nazwisk?
- Gryczka,
- Kiedos,
- Skwarek,
- Węzik.
Z góry dziękuję za wszelką pomoc i pozdrawiam
Tomek |
|
|
| |
|
|
|
 |
|
Gawroński_Zbigniew |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 15-08-2016 - 23:12
|
|
Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694
Status: Offline
|
|
Nazwisko Kiedos
Moim zdaniem nazwisko ma korzenie starosłowiańskie zgermanizowane do postaci Käd i wtórnie spolonizowane do postaci Kied… Nazwisk tego typu jest najmniej kilkanaście: Kida, Kidacz, Kiedała. Kiedan, Kiedos itp.
Staropolskie słowo „kadyga (pl)”, kadyk (ser-łuż), kadik (cz), kadegis (pr.), kaddig (żm.), Kadagyne (lit.) to jałowiec pospolity. Via Prusy słowo wnikało do niemieckiego i zadomowiło się w którymś tam okresie w postaci Kaddig i Kaddik. Ergo: nazwiska te wszystkie mają znaczenie pochodzące od tej bardzo cenionej rośliny. Rymut nazwisko wywodzi od niemieckiego Käd, dyplomatycznie nie wyjaśniając co to słowo mogło by znaczyć.
Nazwiska Gryka, Gryczka i kilkanaście innych z tą podstawą są bardzo ciekawe. Oczywiste skojarzenie to o zboże – grykę chodzi koniec, basta. Otóż najprawdopodobniej nie. Gryka to było dość powszechne w całej 1 Rzeczypospolitej i zanikające jeszcze w 2 Rzeczypospolitej przezwisko, albo raczej określenie na mieszkańca wsi. Gryka = wieśniak. Mieszkańcy wsi nosili „gryczane pończochy, gryczane sukmany” itp. = toporne, niestarannie wykonane, biedne. Gryczka i gryczek to również określenie maści konia, taki ciut ciut idący w kawowy od siwego z delikatnymi ledwo widocznymi plamkami. (trudno mi opisać dokładniej tę maść). Kto chce, niech sprawdzi maść konia o nazwie „hreczka” „gryczka”. Zatem odpowiedź od czego pochodzi nazwisko Gryczka może być tylko jedna: nie wiem. Rymut rzecz jasna wywodzi najprościej od gryki.
Nazwisko Skwarek. Jak już po wielekroć pisałem nazwiska najłatwiejsze są najtrudniejsze w interpretacji znaczenia. Dokładnie taki sam „proces spotkał nazwiska Skwaro – podobne. Jest ich kilkadziesiąt. Wszystkie jakby pod sznurek Rymut podciąga pod skwar, spiekotę, albo pod skwarkę skwarka: tj. kawałek smażonej słoniny. Ta droga rozumowania – uważam – jest oczywiście słuszna, ale nie jedyna.
Otóż „skwierat’” = mniej więcej: ranić, kaleczyć, wiercić dziurę. Zachowało się do dziś słowo „doskwierać”. W językach pruskim, litewskim i dalej na północ podstawa skvier… kojarzy się z gwałtem, fizycznym gwałtem na kobiecie, z przebiciem nożem, szydłem jakąś dzidą coś takiego. To samo słowo oznacza również w eufemizmach męskiego siusiaka….. .
Skąd się zatem wzięło nazwisko Skwarek? Wszystko zależy od regionu gdzie powstało i czasu kiedy powstało.
Nazwisko Węzik. Według Rymuta od węża, to zdaje się za sprawą nazwy trawy wężowej zwanej potocznie gwarowo „węzią trawą”. Niestety nie potrafię znaleźć fachowej nazwy tej trawy. Moim zdaniem: węski = wąski. Tym tropem również warto podążyć. |
_________________
Zbigniew
|
| |
|
|
|
|
|
tom0207 |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 15-08-2016 - 23:39
|
|
Dołączył: 18-11-2015
Posty: 80
Skąd: Sianów
Status: Offline
|
|
Raz jeszcze bardzo serdecznie dziękuję za tą ciekawą i obszerną analizę
Pozdrawiam |
|
|
| |
|
|
|
|
|
hagi26 |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 04-09-2016 - 14:12
|
|
Dołączył: 11-08-2016
Posty: 385
Status: Offline
|
|
| Dziękuję bardzo, to naprawdę ciekawe informacje! A czy wiedziałby pan też coś o nazwiskach "Król" i "Tulimowski"? |
_________________
Pozdrawiam, Kamila
|
| |
|
|
|
|
|
Konrad_Konrad |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 04-09-2016 - 16:33
|
|
Dołączył: 10-09-2015
Posty: 120
Status: Offline
|
|
Dziękuje serdecznie Zbigniewie!
Serdecznie pozdrawiam
Konrad  |
_________________
Pozdrawiam Konrad
Szukam i posiadam informacje o: Cader, Król, Pączek, Gąsiorek, Piechota, Tumidalski.
|
| |
|
|
|
|
|
Ewa_Szczodruch |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 05-09-2016 - 11:03
|
|
Dołączył: 10-12-2006
Posty: 4142
Skąd: Toruń
Status: Offline
|
|
Witam 
Za Rymutem:
Król 1369 - od król.
Tulimowski - w grupie nazwisk pochodzących od podstawy tuł , por. tułać się, od staropolskiego tuł ‘pochwa na strzały’, tulić (ze starszego tolić). |
_________________
Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch
|
| |
|
|
|
|
|
Gawroński_Zbigniew |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 05-09-2016 - 13:13
|
|
Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694
Status: Offline
|
|
Król/krul = 1."władca", 2. kędzierzawy, 3. z bujną czupryną, 4. strzyżyk.  |
_________________
Zbigniew
|
| |
|
|
|
|
|
necyk |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 05-09-2016 - 14:41
|
|
Dołączył: 05-09-2016
Posty: 2
Status: Offline
|
|
Witam, zabrałem się za próbę stworzenia drzewa swojej rodziny. Mam nadzieję, że to się uda, poszukuję coś więcej o tych nazwiskach. Dziękuję i pozdrawiam. Rafał kalwas
Kalwas
Zdrójkowska
Rzeszotek |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Gawroński_Zbigniew |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 05-09-2016 - 20:03
|
|
Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694
Status: Offline
|
|
Odnośnie nazwiska Kalwas.
https://genealodzy.pl/index.php?name=PNp ... 1047#11047 wpis ten i następny.
Moim zdaniem ta etymologia nazwiska jest niechybiona tylko w odcinku podelbląskiej miejscowości Kalwa. Sama jednak interpretacja, jakoby od Kalwy Kalwasowie powstali również jest błędna.
Nazwisko pochodzi od czasownika "kować" w jego co bardziej archaicznych formach zachowanych w zabytkach języka pruskiego, litewskiego, żmudzkiego i innych z tych obszarów co poniżej udowadniam:
Kalwelis, Kalivs, Kalwaitis - to imię boga z panteonu bogów Bałtyckich. Ten bóg to był nie byle kto. Był to niebiański kowal, który miał specyficzne zadanie. Co roku na wiosnę pozyskiwał z morza kubek złota, z którego wykuwał nowe słońce, bo stare zostało skutecznie pożarte przez złe moce w okresie zimy. Jeszka Kalwelis to kapłan - druid składający ofiary temu bogu, a przy okazji strażnik chramu jemu poświęconego w między innymi w Kalwie.
Pruskie kalt (kuć), kalte (bita moneta), kalti (uderzać), kaltonas, utris, wutris, utraitis (kowal), kalvis, kalas, kalus, kaltonas, keltetas, kaltings, kalteinis, kalweitis (wiejski, wioskowy kowal), warkalis (kowal zajmujący się kuciem miedzi), sirapijas (kowal zajmujący się srebrem), auskalis (złotnik, kowal zajmujacy się kuciem złota)
Prusko-żmudzińskie kaltun, kalent (kuć),
kurlandzkie mierzejowe kalt (pukać,klepać), kalv (kuźnia), kalvs (kowal),
łotewskie kalt (kuć, pobijać), kalts (dłuto kowalskie, przecinak), kalva, kalve (kuźnia), kalvis, kalejs (kowal),
dolnolitewskie wutraitis (kowal),
litewskie kaltas (dłuto, przecinak), kalti, kalu, kaliau (kuć, wybijać monetę, młotkować, pobijać, wbijać gwoździe, także w znaczeniach odnoszących się do uczenia leniwych i krnąbrnych uczniów: "wbijać do głowy"), kalve, kalves, kalvine, kalvinis (kuźnia), kalis, kalio (kowal), katilu (wykuwający obręcze do beczek),
prusko-litewskie kalu, kalti, nukalti, apkalti, kaliau (kuć), kalwe, kalve, kalvinyncze (kuźnia), kalwis, kalvis, kalvio (kowal).
Myślę, że wystarczy.
|
_________________
Zbigniew
|
| |
|
|
|
|
|
necyk |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 05-09-2016 - 20:41
|
|
Dołączył: 05-09-2016
Posty: 2
Status: Offline
|
|
Dziękuję, bardzo obszernie.
A do mnie dotarło jeszcze coś takiego :
Etymologia nazwiska, Kalfas (kajfas ) z niemiec Kalkfass, czyli faska do wapna ? |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Gawroński_Zbigniew |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 05-09-2016 - 21:24
|
|
Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694
Status: Offline
|
|
|
necyk napisał:
Dziękuję, bardzo obszernie.
A do mnie dotarło jeszcze coś takiego :
Etymologia nazwiska, Kalfas (kajfas ) z niemiec Kalkfass, czyli faska do wapna ?
Ale to... młode jest chyba. Zaraz jeszcze sprawdzę ten trop.
Tymczasem dwa pozostałe nazwiska:
Nazwisko Rzeszotek. W Rymucie nazwisko pochodzi od rzeszota, tego rzeszota. I tu jest źródło nieporozumienia. Istnieje jeszcze rzeczownik rzeszot, ten rzeszot. Ten rzeszot to - jak to powiedzieć - sąg cegieł, sąg torfu ustawiony w taki sposób, żeby były w nim szczeliny. To wszystko po to aby szybciej owa surowa cegła i torf schły. W piecu cegielnianym surowe cegły również układało się w rzeszot zasypując węglem drzewnym i następnie zamurowywano i podpalano. Czy Rzeszotek zatem pochodzi od pospolitego narzędzia, rzeszota tj. gruboziarnistego sita do odsiewania np. kamieni od piasku, grubych plew od zboża itp. czy też jest nazwiskiem odzawodowym (Berufname)? Moim zdaniem jest właśnie tak, od zawodu przez kogoś wykonywanego, od charakteru pracy jaką wykonywał w cegielni czy na torfowiskach. Dam sobie wąsa ogolić, że jest dosłowny niemiecki odpowiednik nazwiska oznaczający dokładnie to samo: „układający cegły w sągi”. To ostatnie jednak to już tylko moje przypuszczenie.
W 1388 roku pojawił się pierwszy Rzeszotka w zachowanych dokumentach. Rok później jakiś Rzeszotko z Rzeszotarów. Tę drogę pochodzenia nazwiska - niekoniecznie apelatywnego i niekoniecznie odzawodowego również warto wziąć pod uwagę.
Nazwisko Zdrójkowski. Wg. Rymuta nazwisko pochodzi oczywiście od zdroju, ewentualnie od strumienia, źródła. (Pachnie to oczywiście etymologią zerżniętą żywcem z niemieckich nazwisk mających w podstawie: Acher, Ach, Aa, Ahe = potok. I są to tak zwane Wohnstättenname tj. nazwiska od miejsca zamieszkania tzn. „nad potokiem, obok potoku itp.) W czym problem. Otóż historycznie nazwiska Zdrojo-podobne zapisywano również jako Drojewski, Drohojewski, Drewski, Wdrewski. Wszystkie one dały podstawę nazwom miejscowości w połowie 15 wieku mniej więcej. Być może zatem nazwisko Zdrójkowski jest tzw. Ortsname tj. nazwiskiem od nazwy miejscowości.
-==--=
edit.
Sprawdziłem tego Kalfasa. Nazwisk Kalfasopodobnych jest sporo i w Polsce i w Niemczech. Wszystkie one jednak są wywodzone po obydwu stronach Odry od cielaka.
Nazwiska "podpadające" pod ten schemat są następujące: Kalf, Kalfa, Kalfas, Kalferszt, Kalfeszt, Kalff, Kalfus, Kalfhues. Skupię się tylko na ostatnim.
Dolnoniemieckie Kalv, Kalw (cielę) + Huus, Hues ( przybudówka, albo oddzielny budynek na cielaki). Jak łatwo się domyślić jest to nazwisko od miejsca zamieszkania albo od pracy wykonywanej, odzawodowe po niemiecku. Pierwszy zanotowany Kalfhues (w 1498 roku) zajmował się cielętami i mieszkał w cielętniku. Takie czasy to były.
Nie znalazłem w dostępnych mi słownikach niemieckich nazwisk powiązanych znaczeniowo z kistą na wapno tj. faską, tj kalfasem. Aż trochę to dziwne dla mnie jest. Myślałem że będą. |
_________________
Zbigniew
Ostatnio zmieniony przez Gawroński_Zbigniew dnia 05-09-2016 - 22:40, w całości zmieniany 1 raz
|
| |
|
|
|
|
|
ROMAN_B |
|
|
Temat postu: Nazwisko Kalwas.
Wysłany: 05-09-2016 - 22:12
|
|
Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1231
Status: Offline
|
|
Witam.
Rafale, dodam trochę inne spojrzenie na ewentualne pochodzenie nazwiska Kalwas. Nazwisko Kalwas jest sufiksalną nazwą osobową derywowaną przy pomocy przyrostka –as. Derywaty tworzą nazwy pochodne od wyrazu podstawowego; Kalw + as = Kalwas, Kalw–as. Sufiks –as tworzył różne nazwy. W nazwach terenowych był tylko strukturalnym przyrostkiem. Natomiast w nazwach osobowych, w różnych językach słowiańskich, był najczęściej odpowiedzialny za tworzenie ekspresywnych, zdrobniałych i spieszczonych albo zgrubiałych określeń ludzi, na przykład białas, bielas ‘człowiek z białymi wąsami; człowiek z bardzo jasnymi włosami’. Pozostaje tylko ustalić co znaczy rdzeń Kalw–. Słowo „kalw” pochodzi z języka pruskiego i odnosi się do rośliny o polskiej nazwie ‘tatarak’. Zatem, nazwisko Kalwas pochodzi zapewne od przezwiska Kalwas, które jest hybrydą językową prusko – polską a przyrostek –as pełnił pierwotnie zapewne funkcję zdrobniającą albo spieszczając, a następnie być może funkcję patronimiczną.
Pozdrawiam – Roman |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Gawroński_Zbigniew |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 05-09-2016 - 22:39
|
|
Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694
Status: Offline
|
|
| Niepotrzebnie pominąłem inne znaczenia słowa kalvas. Faktycznie bardzopóźnopruskie kalvas to tatarak (od łacińskiego calamus - wygląda mi na urobione), ale kalvas to również pagórek, wzniesienie. Litewskie nazwisko: Kalvaitis to "ten, który mieszka na wzniesieniu". |
_________________
Zbigniew
|
| |
|
|
|
|
|
os2hugh |
|
|
Temat postu: nazwisko Koreywo nazwisko Niemiro(a)
Wysłany: 14-09-2016 - 21:11
|
|
Dołączył: 19-06-2015
Posty: 190
Status: Offline
|
|
Pozdrowienia,
Czy ktoś proszę mi powiedzieć znaczenie i pochodzenie nazwy Koreywo (pisane również Korejwo). Również nazwisko Niemiro.
Dziękuję bardzo,
Hugh |
|
|
| |
|
|
|
|
|
MalgorzataKurek |
|
|
Temat postu: nazwisko Koreywo nazwisko Niemiro(a)
Wysłany: 14-09-2016 - 21:33
|
|
Dołączył: 25-04-2008
Posty: 226
Skąd: Kraków
Status: Offline
|
|
Wg "Nazwisk Polaków" K. Rymuta:
Korejwo - od litewskiego Koreiva, Kareiva, to od apelatywu kareiva 'wojak, żołnierz'.
Niemiro - od imienia Niemir.
Pozdrawiam |
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
FAQ
Regulamin
Szukaj
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
