| Autor |
Wiadomość |
wolenski_pipis |
|
Temat postu: Herb Czasza vel Dobruszka
 Wysłany: 29-07-2021 - 11:46
|
|
Dołączył: 05-04-2011
Posty: 336
Status: Offline
|
|
Franciszek Piekosiński, (Heraldyka polska wieków średnich, Kraków 1899, str. 213, 218), o tym herbie pisał – ma być ryba, a ponad rybą jelenie poroże. Tak ten herb opisuje jedna zapiska sądowa z roku 1414; proklamacja Czasza wszelako wspomniana jest już w zapisce sądowej z r. 1393. Ani rysunek średniowieczny, ani klejnot, ani pieczęć z tym herbem nie jest nam znaną; niewiadomo też, czy ryba ma iść w słup czy poprzek tarczy herbowej.
O herbie Dobruszka pisał – media tinca alias yasicz, proquam rogaczy. W tak zgoła niezrozumiały sposób opisuje herb ten jedna zapiska sądowa sieradzka z r. 1402. Tinca oznacza rybę błotną, lina; jeśli przeto taki połulin (media tinca) na być podobny (proquam) do rogacza, to to tylko w taki sposób może mieć miejsce, że ten połulin tak jak herb Gołobok (Hołobok) postawiony jest w słup i ma na głowie rogi jelenie. Byłaby to zatem odmiana herbu Czasza, który przedstawia jak zwyż całą rybę z jeleniemi rogami. Żadnych zresztą źródeł średniowiecznych do tego herbu nie mamy, nie znamy więc ani jego rysunku, ani klejnotu.
Zapis, jelenie poroże wprowadza w błąd, gdyż nie wiadomo, czy chodzi o jedno czy dwa poroża. Sam Piekosiński w cytacie poniżej, wyraźnie pisze – ryba z dwoma jelenimi rogami. Oba opisy, choć różne, powstały na podstawie tej samej zapiski sądowej. W innych zapisach przemiennie pojawiają się dwa lub jedno poroże.
W swej pracy (Poczet rodów szlachty polskiej wieków średnich, w Rocznik Towarzystwa Heraldycznego, tom II, Lwów 1911, str. 9, 10), pisał – Czasza, ma być ryba z dwoma jelenimi rogami. Barwy tego herbu nie są znane. Wymienia też znanych mu przedstawicieli tego rodu heraldycznego:
1393 r., Jan Wilkowski syn Mirosława.
1405 r., Paweł Koterba (to Rokosowski przydomku Koterba), Michał Krzekotowski i Jasiek Krajewski.
1411 r., Michał i Mikołaj Krzekotowscy.
1414 r., Wojciech z Krzyżanowic, Pakosz z Solnic, Niklas z Tworzyjankowic.
1416 r., Tomisław i Marcin Vnanczscy.
W (Heroldzie polskim, Kraków 1898, str. 208, 209) pisał – Czasza: ma być ryba a nad nią jelenie porosze (tak zapisano). Tak ten herb opisuje jedna zapiska sądowa z 1414 r.
W wydawnictwie (Jana Zamoyskiego notaty heraldyczno-sfragistyczne, w Studya, rozprawy i materiały z dziedziny historyi polskiej i prawa polskiego, tom VII, Kraków 1907, str. 53), w roku 1432 wymieniony jest dwukrotnie herb Czasza i zamieszczone opisy:
1. Tu następuje rysunek wyobrażający rybę z jelenim rogiem na głowie, ukośnie od lewego dołu, do prawej góry ustawioną.
2. Tu następuje rysunek herbu Czasza taki, jak poprzednio, z tą wszelako różnicą, że ryba jest w poprzek ku bokowi prawemu, a nie ukośnie.
Silvio Mikucki, (Barwa w heraldyce średniowiecznej. Herby rycerstwa zachodniego i polskiego, w Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie, tom IX, Lwów 1911, str. 204), o herbie Czasza pisał:
Herb – w zielonem (błękitnym?) polu srebrna ryba, leżąca w tarczy ukośnie, głową w lewo, z czerwonym porożem jelenim, biegnącem wzdłuż ryby od głowy do ogona. Według wszelkiego prawdopodobieństwa jest to herb, znany heraldyce polskiej pod proklamacją Czasza lub Dobruszka. Występuje on tylko w trzech zapiskach, a zapiska poznańska z r. 1414 opisuje herb słowami: in guo (clipeo) porta mus piscem et super piscem cornaua, vlgariter gelenie porosze et de proclamatione Cz(a)sza. Niestety zapiska barw herbu nie podaje; różnica między herbem z Legendy o św. Jadwidze a opisanym przez zapiskę z r. 1414 polega tylko na tem, że zapiska mówi o coruna cervi, o rogach, a nie jednym rogu. Jest to jednak różnica bardzo nieznaczna, zwłaszcza wobec niedokładności, niejasności, a nawet sprzeczności, jakie w ówczesnych zapiskach herbowych spotykamy, a wskutek tego herb z Legendy o św. Jadwidze można z wielkiem prawdopodobieństwem uznać za herb Czasza v. Dobruszka.
Podobny w rysunku herb rodziny Packusch v. Pakusch na Śląsku, przedstawia Roman Sękowski, (Herbarz szlachty śląskiej, Fundacja Zamek Chudów 2008, tom VI str. 126), w polu barwy niewiadomej z prawej strony tarczy ryba w słup głową w dół, grzbietem ku środkowi tarczy, z lewej strony róg jeleni w słup o 6 rosochach na zewnątrz.
Szymański opisuje ten herb – w polu barwy niewiadomej karp zapewne w słup z rogami jelenia. (Józef Szymański – Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, Warszawa 1993, str. 102).
W pracy Stanisława Kozierowskiego, (Obce rycerstwo w Wielkopolsce w XIII-XVI w., Poznań 1929, str. 37, 3 , czytamy w artykule o herbie Glaubicz m.in.: Do Glaubiczów przypisali się w XVI w. liczni ziemianie herbu Czasza dla podobieństwa herbu przedstawiającego rybę z jeleniem porożem według opisu z r. 1414. Herbu Czasza byli: Jan Wilkowski (z Wilkowa pod Bukiem), Mirosława syn r. 1393; Jan z Kuropatnik; Jasiek Krajewski i Kotarba Rokosowski r. 1393; Paweł Koterba i Michał Krzekotowski r. 1405; Jan z Taczał (Wilkowski?) r. 1403; Wojciech z Krzyżanowic, Pakosz z Żołędnicy i Niklasz z Tworzjanic r. 1414; Tomisław i Marcin Unięccy z Humiątek r. 1416; Dersław z Rokosowa r. 1432 (na pieczęci ryba ukośnie z jelenim rogiem na głowie); Stanisław z Przecławia r. 1432. Kanonik poznański Stanisław Przyborowski ze świadkiem Jerzym Przecławskim i innymi, twierdził r. 1518, że jest herbu Karpie trzy pióra na głowie noszące! Andrzeja Przecławskiego kanonika poznańskiego z r. 1535 herb nazwany jest Karpiem, podobnie kanonika poznańskiego Jana Jaksicza Zimlińskiego z r. 1559, a r. 1570 Karp kanonika poznańskiego Marcina Przybińskiego nazwany jest Glaybicz, również Doroty Rokosowskiej z r. 1573 Glaybycz alias Karp. Podobnie Pijanowscy z Pijanowic od Krobi przeszli do Glaubiczów, z nich Wojciech opłacał r. 1566 pobór z Pijanowic. Herb Katarzyny Piątkowskiej (od Piątkowa pod Miłosławiem) z r. 1563 przedstawiający rybę ukośnie mógłby być Czaszą z odmianą. Najwięcej siedlisk tych Czaszów znajdowało się w okolicy Krobi jak: Krajewice, Krzekotowice, Krzyżanki, Rokosowo, Pijanowice, Humiętki, Przybina, Tworzjanice, Żołędnica.
Herb Katarzyny Piątkowskiej, która w 1563 roku opłaca pobór z części swej wsi Dębie w woj. kaliskim, przedstawia rybę lewo ukośnie. (Wiktor Wittyg – Nieznana szlachta polska i jej herby, Kraków 1908, str. 241).
Ów herb - Karpie trzy pióra na głowie noszące, powstał prawdopodobnie na podstawie zatartej pieczęci, na której powinna być ryba z rogiem o trzech rosochach na głowie, które wzięto za pióra.
Według mnie, typowa Czasza to ryba w prawo skos z jelenim (jednym) rogiem na głowie, rosochami w lewo. Co potwierdzają opisy na podstawie pieczęci (rysunku) z 1432 roku zamieszczone przez Zamojskiego. Inne wersje (odmiany), to w części błędnie zapisane lub odczytane średniowieczne opisy herbu Czasza lub inne podobne w rysunku herby.
Herbowni: Krajewski, Krzekotowski, Krzyżanowski (?), Kuropatnicki, Piątkowski, Pijanowski v. Pianowski, Przecławski, Przybiński, Rokosowski z przydomkiem Koterba, Solnicki (?), Tworzyjański, Uniecki v. Umięcki v. Unięcki (z Unięcic vel Hun(m)ięcic), Vnanczski (Wnącki?), Wilkowski, Zimliński z przydomkiem Jaksicz.
Na Zimlinie w latach 1580-81, współdziedziczyli: Urszula Włostowska, Melchior Konarzewski i Wojciech (Alberti) Przyborowski. Na sąsiednich dobrach Karsiecz współdziedziczył Jan Karsiecki, wcześniej dziedziczył na części tej wsi Jakub Rokoszewski (Rokosowski). Możliwe, że wśród rozrodzonych na tym terenie Włostowskich i Czackich, byli też Czaszowie. (Źródła dziejowe, tom XII, Wielkopolska tom I, Warszawa 1883, str. 71, 72).
Przydomku Kotarba używała w XVII wieku też rodzina o nazwisku Dobruchowski. Również Kotarbscy z Kotarb pisali się wcześniej Kotarba. (Teki Dworzaczka).
Zacytowane przeze mnie opisy herbu Czasza, tak bardzo różnią się od siebie, że wysnuwa się wniosek (może błędny), że wcześniej nim niektórzy herbownicy Czaszy przeszli do Glaubicza, podobne zjawisko miało miejsce z kilkoma niewielkimi rodami heraldycznymi, które łączyło to, że w tarczy miały rybę, funkcjonowały na dość małym terenie, i zlały się w jeden ród heraldyczny. Były to, zapewne, bardzo ubogie rody heraldyczne, dlatego nie poznamy większości nazwisk (rodzin) legitymujących się tymi herbami. Po prostu zniknęły z akt, na tyle wcześnie, że brak o nich wzmianek w zachowanych źródłach pisanych.
Marek Woliński |
|
|
| |
|
|
|
 |
|
Robert_Kostecki |
|
|
Temat postu: Herb Czasza vel Dobruszka
Wysłany: 30-07-2021 - 08:16
|
|
Dołączył: 14-09-2015
Posty: 1569
Status: Offline
|
|
To jest prawdopodobna hipoteza, czyli teza. Podobną postawiła J. Chwalibińska wobec herbownych Prusa. Tu trzeba dodać, że figury heraldyczne były czerpane z otoczenia człowieka i chyba wykorzystano tu większość elementów przyrody ożywionej i nieożywionej oraz symboli astrologicznych i fantastycznych. Na przykład symbolika słońca, gwiazd i księżyca była przedstawiana podobnie w różnych kulturach świata, które w tym okresie raczej nie miały ze sobą kontaktu. Tak więc, kombinacja ryby i poroża mogła powstać niezależnie w różnych regionach Polski.
Jest jakaś nikła szansa, że wśród potomków omawianego rodu heraldycznego zachował się wizerunek tego herbu zbliżony do "pierwotnego", a nie taki, który powstał w XVII-XIX wieku, według indywidualnego odbioru opartego na ww. opisach.
Robert |
|
|
| |
|
|
|
|
|
wolenski_pipis |
|
|
Temat postu: Herb Czasza vel Dobruszka
Wysłany: 01-08-2021 - 10:51
|
|
Dołączył: 05-04-2011
Posty: 336
Status: Offline
|
|
Poszperałem trochę i mamy sporo uzupełnień, i jeszcze większe skomplikowanie tematu.
Wieś Gościejewice, w parafii Poniec. Dziedziczyli tu w XV wieku Ciołkowie. Piotr Gościejewski z Gościejewic, w 1416 roku w procesie z Januszem Korzbokiem z Zawady koło Ponieca, wywodzi swe szlachectwo po ojcu herbu Ciołek, dalsi świadkowie herbu Czasza (po matce?) i herbu Wczele.
Wieś Jurkowo, w parafii Czerwona Wieś. W 1448 Bartosz z Jurkowa i z Kuszkowa, dowodzi swego szlachectwa w sporze z Mikołajem synem Iwana Karnińskiego z Karmina przedstawiając 2 świadków ze strony ojca herbu Leliwa, 2 świadków ze strony matki, którzy mają w herbie poroże jelenia, zawołania Czasza, 2 świadków ze strony babki ojczystej, którzy mają w herbie 3 karpie o jednej głowie, zawołania Krakwicz, oraz 2 świadków ze strony babki macierzystej, którzy mają w herbie bróg, zawołania Laski (Leszczyc).
Wieś Karsiec, dziś Karzec, w parafii Krobia. Współdziedziczyli tu w XV i XVI wieku także Czaszyce-Glaubicze z Rokosowa. Możliwe, że chodzi o Belczka (Belczek) Rokossowskiego, dziedziczącego tu w r. 1432.
Wieś Krajewice w parafii Domachowo. W 1392 roku dziedziczył tu Jaśko de Craiewicze, a w 1397 roku Dezersko de Kragewicze (Krajewice). W 1393 roku Jaczek (Jacek) Kragefszky (Krajewski) herbu Czasza. W 1393 roku tenże jest klejnotnikiem Jana z Kuropatnik koło Kórnika i Mikołaja Kotarby Rokossowskiego herbu Czasza. W latach 1580-81, współdziedziczyli na Krajewicach: Stanisław, inny Stanisław i Anna Krajewscy. Na pobliskim Żółkowie współdziedziczyli Krzysztof i Sebastian Krajewscy.
Wieś Krajewki, w parafii Krobia, pierwotnie dział wsi Pudliszki, w XV wieku stała się osobną osadą, a w ciągu XVI wieku ponownie została wchłonięta przez wieś Pudliszki. W latach 1388-1412 Jasiek (Jaszek, Jeszko) Krajewski alias Pudliszkowski z Pudliszek, herbu Czasza, brat Jacka Krajewskiego z Krajewic.
Wieś Krzekotowice w parafii Pępowo. W 1366 roku dziedziczył Sobko de Krzekothowicze. W 1404 roku Michał Crzecotowski (Krzekotowski) herbu Czasza. Dziedziczył on na Krzekotowicach w latach 1390-1420. W 1405 tenże Michał świadczył o szlachectwie Pawła Koterby (Rokosowskiego), jako jego krewny ze strony ojca. W 1411roku tenże Michał i Mikołaj Krzekotowscy herbu Czasza świadczą o szlachectwie Sobka Zaleskiego z Zalesia koło Borku, prawdopodobnie jako jego krewni ze strony matki. W 1486 roku Marcin Crzekotowsky (Krzekotowski) de Crzekothowycze.
Krzyżanowice, osada nieznana, może uplasowana w pobliżu Krzyżanek w parafii Pępowo. W 1414 roku dziedziczył tu Albert (Wojciech) de Krzizanowicze herbu Czasza. W tymże roku przed poznańskim sądem ziemskim Wojciechowi Krzyżanowskiemu z Krzyżanowic, nagania szlachectwo Frącek z Karchowa, a Pakosz z Żołędnicy koło Rawicza i Niklasz (Miklasz) z Tworzyjanic koło Rydzyny, obecnie Tworzanice, świadczą, że Wojciech jest po ojcu herbu ryba z jelenim porożem na grzbiecie i zawołania Czasza, a Szymon z Kaczkowa koło Rydzyny (Rydzyński), kanonik poznański i Janusz z Grąbkowa zeznają, że Wojciech jest po matce herbu 2 róże i zawołania Derów. Herbem dwie róże legitymowali się koło 1400 r. dziedzice Grąbkowa w Wielkopolsce, czyli Grąbkowscy. Możliwe, że to odmiana herbu Poraj. Władysław Nowina Chrzanowski w (Herbarzu szlachty polskiej, Bonn 1982, zamieszcza 53 odmiany tego herbu, w tym i taką, która zawiera dwie róże w pas).
Wieś Pijanowice w parafii Krobia. W latach 1580-81, dziedziczył tu Wojciech (Albert) Pianowski (Pijanowski) herbu Glaubicz, wcześniej herbu Czasza.
Wieś Przeborowo, dziś Przyborowo w parafii Kazimierz. W 1518 roku dziedziczył tu Stanisław Prziborowski (Przyborowski) herbu Glaubicz, wcześniej herbu Czasza.
Wieś Przecławek w parafii Cerekwica. W latach 1446-47 dziedziczył tu Stanisław Przecławski alias Wargowski z Przecławka i z Przecławia herbu Czasza, syn Mroczka z Rokitnicy. Stanisław z Rokitnicy jest najprawdopodobniej identyczny ze Stanisławem Przyborowskim (miał żonę Małgorzatę) późniejszym wice podkomorzym w Poznaniu i Kościanie, zmarłym w 1485 roku, którego brat Andrzej Przecławski używał również nazwiska Rokitnicki. Za pokrewieństwem między Stanisławem synem Mroczka i Stanisławem Rokitnickim (Przyborowskim) przemawia także herb jakiego używali Przyborowscy – Czasza. Nie wiadomo, jaki stopień pokrewieństwa łączył Chwała Wargowskiego z Wargowa koło Obornik ze Stanisławem Przyborowskim i jego bratem Andrzejem Przecławskim. W 1474 roku Stanisław Przyborowski wspomniany jest jako stryj Andrzeja i Jana juniora Wargowskich, braci Chwała, co może oznaczać przynależność do tego samego herbu, może Czasza?. Andrzej Przyborowski poświadczał szlachectwo Stanisława Przyborowskiego występując wraz z Mikołajem Sędzińskim jako krewny ze strony ojca. Z opisu herbu Stanisława Przyborowskiego - „carponum tres pennas in capite gestantium” wynika, że najprawdopodobniej była to Czasza.
Wieś Przyborkowo, w parafii Kazimierz? W latach 1517-45 Stanisław Przyborowski syn Wojciecha, brat Wincentego, Marcina, Wawrzyńca i Jerzego. W 1518 roku tenże Stanisław wywodzi swe szlachectwo przed kapitułą poznańską po ojcu ma w herbie karpie z 3 piórami na głowie (carponum tres pennas in capite gestanlium) Czasza, po matce jest herbu Grzymała (po dziadku ze strony matki) i Korzbok (po babce ze strony matki), co poświadczają Maciej i Wojciech Niegolewscy jako świadkowie ze strony matki i Jerzy Przecławski wraz z Mikołajem Sędzińskim jako świadek ze strony ojca.
Wieś Rokietnica w parafii Cerekwica. Stanisław dziedziczący w latach 1422-25 w Rokietnicy, a w latach 1432-47 w Przecławiu i w Przyborowie, był herbu Czasza. Stąd Rokitniccy tego herbu.
Wieś Rokosowo w parafii Poniec. W latach 1391-1612 dziedziczący tu Rokossowscy byli herbu Czasza, a od wieku XVI herbu Glaubicz. W 1398 roku dziedziczył tu Mikołaj de Rokosszowo, a w 1396 roku Cotarba de Rocosewo herbu Czasza alias Glaubicz i Kotarba Rokuszofsky (Rokosowski). W latach 1418-46 Dziersław Rokossowski (Rokoszowski) vel Karsiecki, herbu Czasza, dziedzic części dóbr w Rokosowie, Karścu, Bełczylesie i Sławikowicach, syn Mikołaja Koterby?, brat Tomisława?, ojciec Łukasza. Herb Czasza (Karp) zanikł w XV wieku. Rokossowscy, pieczętujący się Czaszą w 1432, przyjęli w XVI w. herb śląskiej rodziny Glaubitzów (Karp), wywodzącej się z Glaubitz w Miśni. Po raz pierwszy w źródłach Rokossowscy występują z herbem Glaubicz w 1573 roku. Podobnie herb Glaubicz przyjęli Rokossowscy, którzy w XV wieku osiedli w Pijanowicach.
Wieś Sędziny w parafii Buk. W latach 1487-88 Jakub, 1487-1503 Jan, 1487-1524 Mikołaj i 1487-1536 Maciej Sędzińscy z Sędzin, synowie Wojciecha Liska, prawdopodobnie herbu Czasza albo Glaubicz.
Wieś Taczały w parafii Głuszyna. W 1403 roku Jan z Taczał (Taczalski) ma wykazać swoje szlachectwo, stawiając dwóch świadków z rodu Czaszów oraz 4 z innych rodów. Ponieważ Jan z Taczał był herbu Czasza, Racibor z Taczał (1438) był herbu Junosza, a do tego spotykamy jeszcze Wojciecha Zadorę (1390), co też może być przydomkiem heraldycznym, dobra w Taczałach miało widocznie na przełomie XIV i XV wieku kilka rodzin z różnych rodów heraldycznych.
Wieś Tłoki w parafii Komorowo. W latach 1517-61 Jan Tłocki, syn Jana, brat Zofii, Anny, Barbary i Katarzyny. W roku 1517 tenże syn zmarłego Jana Tłockiego wraz z matką Katarzyną sprzedają z zastrzeżenia prawa wykupu Wawrzyńcowi Proskiemu Stary Młyn w Tłokach na rzece Dojcy za 200 grzywien, jako stryj Jana występuje Wojciech Przyborowski z Przyborowa koło Szamotuł. Zapiska ta sugeruje, że Tłoccy wywodzili się z rodu Czaszów, bowiem syn wspomnianego w niej Wojciecha, Stanisław Przyborowski, w 1518 roku wywiódł przed poznańską kapitułą katedralną swe szlachectwo po ojcu z herbu, w którym znajdowała się ryba z trzema piórami na głowie, co identyfikować można z Czaszą.
Wieś Tworzjanice (Tworzyanki) w parafii Rydzyna. W 1391 roku dziedziczyli tu Tworko i Stefan oraz Florian de Tworzianicze. W 1412 roku Niklas i Andrzej de Tworziyanowo. Zapewne ten sam Niklas herbu Czasza w 1441 roku. W 1432 roku Dziersław z Rokosowa opatruje swą pieczęcią z herbem Czasza dokument w którym panowie i miasta województwa poznańskiego zobowiązują się, że po śmierci króla Władysława Jagiełły obiorą królem jednego z jego synów. Dziedziczyli tu też Abdankowie i Bończe. W Tworzjanicach na przełomie XIV i XV w. znajdowała się, pochodząca ze Śląska, drobna szlachta pieczętująca się herbem Czasza a także herbem Krakwicz. Część dziedziców Twporzjanic była w XV wieku manami (lennikami) swego możnego sąsiada – Jana z Czerniny i Rydzyny.
W 1395 roku Henich Tworzyjański w imieniu swoim i innych Tworzyjańskich oraz Kurowski pełnomocnik Jana Czernińskiego z Czerniny na Śląsku, dziedzica w Rydzynie i w Dąbczu domagają się w sądzie zburzenia starych kopców między Dąbczem a Tworzjanicami i usypania nowych.
Wieś Unięcice, dziś Humiętki w parafii Krobia. W 1294 roku Unięcice należały do Bogusława i Marcina Kędziorki, synów Unięty. W 1394 roku do Mikołaja de Unenczice. W 1416 roku do Tomisława i Marcina Vnanczskich (Unięcki) de clen Czassa (herbu Czasza). W tymże roku Jakusz i Marcin Unięccy herbu Czasza świadczą w wywodzie szlachectwa Piotra Gościejewskiego. W latach 1416-21 Marcin Unięcki herbu Czasza. W 1450 roku dziedziczył na tych dobrach Jan Hwmyensky (Unięcki lub Hunięcki) in Krzyzanki.
Wieś Żołędnica (Zolnica) w parafii Łaszczyn. W 1398 roku dziedziczył tu Pakosz Zoliński (Zolnisky). W 1414 roku może ten sam Pakosz de Szolnicze herbu Czasza.
Źródła: (Stanisław Kozierowski – Badania nazw topograficznych dzisiejszej archidiecezji poznańskiej, tom I-II, w Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego, tom 41, 42, Poznań 1916. Tom I-92, 282, 283, 346, 360, 257; II-86, 87, 344, 345, 350, 351, 479, 498; Źródła dziejowe, tom XII, Wielkopolska tom I, Warszawa 1883, str. 65, 72, 97, 139; Słownik historyczno-geograficzny ziemi polskich w średniowieczu, województwo poznańskie, tom I-584; II-100, 146, 434, 437, 472, 519, 829, 831; IV-127, 133; V-258, 291, 293, 416, 443; Marek Woliński - Indeks herbów z opisami do Roczników Towarzystwa Heraldycznego i Miesięczników Heraldycznych, Warszawa 2019, str. 43).
Herbowni: Karsiecki, Krajewski, Krzekotowski, Krzyżanowski, Kuropatnicki, Piątkowski, Pijanowski v. Pianowski, Przecławski, Przybiński, Przyborowski, Pudliszkowski, Rokitnicki, Rokosowski (Rokoszewski, Rokoszowski) z przydomkiem Koterba, Sędziński, Solnicki (?),Taczalski, Tworzyjański, Uniecki v. Umięcki v. Unięcki (z Unięcic vel Hun(m)ięcic), Vnanczski ( to Unięcki), Wargowski, Wilkowski, Zimliński z przydomkiem Jaksicz, Żołędnicki vel Zolnicki (?).
Pojawiają się też różne opisy przedmiotowego herbu, m.in.:
- poroże jelenia,
- ryba w tarczy w różnych konfiguracjach,
- ryba z trzema piórami na głowie,
- ryba z jelenim porożem na głowie,
- ryba z w prawo skos, jelenim rogiem na głowie,
- ryba w pas z jelenim rogiem na głowie,
- ryba z jelenim porożem na grzbiecie,
- w polu zielonym (błękitnym?) srebrna ryba, leżąca w tarczy ukośnie, głową w lewo, z czerwonym porożem jelenim, biegnącym wzdłuż ryby od głowy do ogona.
- w polu barwy niewiadomej z prawej strony tarczy ryba w słup głową w dół, grzbietem ku środkowi tarczy, z lewej strony róg jeleni w słup o 6 rosochach na zewnątrz.
- ryba z dwoma rogami jelenimi,
- ryba w słup głową w dół a obok róg jeleni,
- połuryba w słup głową w górę z dwoma rogami jelenimi na głowie,
- karpie trzy pióra na głowie noszące, (trzy karpie z piórami na głowie?),
- w herbie karpie z 3 piórami na głowie. (karpie, a wiec więcej niż jeden i każdy z trzema piórami na głowie). Może to ten sam herb co poprzedni, ale o różnym mało precyzyjnym opisie.
- Czasza alias Glaubicz,
- trzy karpie o jednej głowie, czyli herb Krakwicz.
Rodziny legitymujące się Czaszą, początkowo przyjęły herb Krakwicz, by ostatecznie legitymować się Glaubiczem. Zapis ze wsi Rokosowo - 1396 roku Cotarba de Rocosewo herbu Czasza alias Glaubicz, świadczy, że Czasza dość wcześnie była łączona z Glaubiczem, i że przechodzenie Czaszów do Glaubiczów rozpoczęło się już w XIV wieku. Zapewne proces ten rozłożony był w czasie, gdyż przykładowo Przyborowscy na początku XVI wieku są już Glaubiczami, a wcześniej byli Czaszami.
Skąd taka różnorodność w rysunku herbu? Wytłumaczeniem może być to, co pisałem wcześniej – na herb Czasza alias Dobruszka, składa się kilka drobnych rodów heraldycznych, które z czasem połączyły się w jeden, ze względu na podobieństwo rysunku i dla umocnienia swojego znaczenia.
Marek Woliński |
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
FAQ
Regulamin
Szukaj
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
