Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego

flag-pol flag-eng home login logout Forum Fotoalbum Geneszukacz Parafie Geneteka Metryki Deklaracja Legiony Straty
piątek, 29 marca 2024

longpixel


Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Autor Wiadomość
vitooOffline
Temat postu: Jedna osoba kilka nazwisk, pomieszanie nazwisk - par. Tuszyn  PostWysłany: 01-04-2015 - 21:07
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 14-06-2013
Posty: 413

Status: Offline
Kiedyś opisałem już podobny przypadek z parafii Wolbórz. Teraz chciałem przytoczyć kolejny skrajny przykład z pobliskiej parafii Tuszyn. W skrócie , rozwijając drzewo trafiłem na córkę Andrzeja Surowca i Marianny urodzoną w I poł. XIX wieku. W aktach USC szybko odnalazłem kilka chrztów dzieci tej pary z lat 20-tych XIX wieku. Tu pojawiła się pierwsza niespodzianka - Marianna została okreslona w jednym akcie jako "z Wojnów", a w innym akcie jako "z Woźniaków".

Na tym nie koniec, bo wkrótce ślad po nich niknie i dopiero w 1853 odnalazłem akt zgonu Andrzeja Surowca syna Jana i Zofii. Wdową była Magdalena Skonczena. Początkowo uznałem, że Andrzej pochodził spoza parafii albo wystąpił błąd w akcie, bo w parafii nie było nigdy Jana Surowca. Jednak w akcie ślubu Andrzeja i Magdaleny (1838), Andrzej faktycznie jest synem Jana i Zofii ale nosi nazwisko "Grzelak"! Rok wcześniej umiera jego pierwsza żona Marianna - która w akcie określona jest jako córka Marcina i Marianny, więc imiona rodzinców pasują do Marcina i Marianny Wojnów (jedynej rodziny o tym nazwisku w parafii). Zgadza się też wiek Marianny. Jednak w tym samym akcie jej męża, Andrzeja, określono jako "Nastałczyka".

W parafii Tuszyn znalazłem jeszcze akt II ślubu Zofii Agaty Pianowskiej z domu Grzela córki Jana i Zofii (1835), wdowy po Franciszku Pianowskim z Woli Kazubowej, zmarłym w 1834 roku (aktu ślubu tej pary nie odnalazłem). Wskazywałoby to, że to siostra Andrzeja Grzeli-Surowca-Nastałczyka. To przy okazji rozważań nad płynnością nazwisk chłopskich w niektórych rzadkich przypadkach. Pozdrowienia! Witek
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Sawicki_JulianOffline
Temat postu: Jedna osoba kilka nazwisk, pomieszanie nazwisk - par. Tuszyn  PostWysłany: 02-04-2015 - 11:17
Sympatyk


Dołączył: 05-11-2009
Posty: 3424
Skąd: Ostrowiec Świętokrzyski
Status: Offline
Witam Witek, trudna sprawa, na wszystkie te pytanie jest tyko jedno wyjście, czytać metryki z miejsca ich zamieszkania nie tyko kto się kiedy urodził, czy brał ślub, ale są może tez jako świadkowie i chrzestni, tam zawsze pisali nazwiska, czasem alias przezwisko i co ważne skąd ta osoba była. W ten sposób można zapisywać każde pokazanie się danego nazwiska i ocenić gdzie i kto podawał nazwisko lub przezwisko. Dobry sposób z tych lat po kodeksie Napoleona od 1808 roku, są przy niektórych parafiach Alegaty i tam tez są ciekawe i czasem wstecz pisane potwierdzenia tożsamości ( Akt znania ) spisany według świadków ; pozdrawiam - Julian
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Krzysztof_WasylukOffline
Temat postu: Jedna osoba kilka nazwisk, pomieszanie nazwisk - par. Tuszyn  PostWysłany: 02-04-2015 - 11:59
Sympatyk


Dołączył: 02-04-2008
Posty: 706

Status: Offline
Witku, nie zapominaj, że nazwiska jeszcze się kształtowały. W wielu parafiach do połowy XIX w. określano je przezwiskami. Dodatkowo, to co utożsamiamy, czyli nazwisko rodowe z określeniem "z domu" wcale nie musiało oznaczać tego samego. Forma "z Iksińskich" lub "z domu Iksińskich" równie dobrze mogła wskazywać zarówno nazwisko, jak i fizyczny dom, w którym mieszkało kilka rodzin - w tym Iksińscy. U kobiet bywało, że "z" wskazywało na rodzinę macierzystej babki. Czyli, trzeba kojarzyć wszystkie informacje i wyciągać wnioski.

Dodam, że dwoje moich pradziadków ma przypisanych po 6 nazwisk. Jemu kilka powymyślał proboszcz (tylko, gdy on zarządzał parafią, to te nazwiska się pojawiały - i tak było w 3 różnych parafiach. Szkoda, że nie ma jeszcze w sieci ich skanów, bo bym to wyraźnie pokazał). jej inaczej pisano przy urodzeniu i ślubie, a później prze każdym z dzieci była zabawa, no i na koniec w akcie zgonu pojawiło się jeszcze coś nowego. A 50 lat później, przy zgonie mojego pradziadka i jego siostry matkę przypisano do jeszcze innego nazwiska, z którym nigdy wcześniej nie było żadnej więzi.

Krzysztof Wasyluk

PS. Aby wykazać, że chodzi o te same osoby musiałem zestawiać metryki z ponad 70 lat.

klw
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
vitooOffline
Temat postu:   PostWysłany: 02-04-2015 - 21:41
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 14-06-2013
Posty: 413

Status: Offline
Wielkie dzięki za odpowiedzi. Właśnie mam zamiar sięgnąć do alegat. Jeśli te imiona to faktycznie Jan i Zofia to musieli być to przybysze spoza terenu parafii. Problem może być taki, że w Tuszynie odnalazłem tylko akty drugich ślubów obojga ich dzieci, a nie jestem pewien czy pierwsze małżeństwa te z zawierali w parafii tuszyńskiej. Zaginął rocznik 1817, a wcześniejsze sprawiają wrażenie wybrakowanych. Zdaje mi się, że przy okazji drugiego ślubu w tej samej parafii odpis aktu chrztu nie był już potrzebny. Z płynnością nazwisk to intrygująca sprawa, bo zdecydowana większość rodzin w parafii Tuszyn miała już wtedy ustalone formy. Może w tym wypadku ma to związek z uboższym statusem rodziny, a może płynność była spowodowana zmianą miejsca zamieszkania. Pozdrawiam! Witek
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
A5drzejOffline
Temat postu:   PostWysłany: 29-05-2021 - 12:48
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 31-03-2021
Posty: 118

Status: Offline
Drogi Witku,

Przypisanie Andrzejowi Grzelakowi nazwiska "Nastałczyk" - może wynikać z bliskości, w jakiej Grzelakowie pozostawali już w 1823 roku z rodziną Nastałek mieszkającą w Górkach Małych, parafia Tuszyn.

Rozwinę myśl, wykazując przy tej sposobności kolejne nieścisłości w dokumentacji parafialnej.

W dniu 18 listopada 1837 umiera w Szczukwinie Marianna Nastałczyk, w wieku lat około 50, córka Marcina i Marianny Woynów. Zawiadamiają o tym Wojciech Jędrych, komornik lat 70, i Wawrzyniec Pietras, gospodarz lat 25. Zostawia po sobie wdowca, Andrzeja Nastałczyka.

https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... x=1818&y=0

11 lutego 1838 (akt 10) Andrzej, tym razem jako Grzelak, żeni się ponownie, również w Szczukwinie. Żoną jest Magdalena Skonieczna.

https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... 652&y=1313

O Andrzeju dowiadujemy się, że ma lat 30, urodził się w Szczukwinie, jest synem Jana i Zofii z Niewiadomych tamże zamieszkałych. Na marginesie ksiądz zaświadcza, że zmarła żona Andrzeja nazywała się Marianna Nastałczyk. Do metryki nie są dołączone żadne allegata. Należy brać więc pod uwagę, że zanotowane dane mogą opierać się na informacji ustnej.

Wcześniej, gdy Marianna, pierwsza żona, jeszcze żyje, Andrzej o nazwisku Surowiec, "włościan, gospodarz lat 24 liczący, w Szczukwinie zamieszkały", stawia się 15 sierpnia 1827, żeby okazać syna Bartłomieja (akt 89), urodzonego z jego żony, Maryanny z Woynów, lat 32 mającej.

https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... x=1799&y=8

Andrzej Surowiec lat 22, zamieszkały w Szczukwinie, w domu pod numerem 30, 7 lipca 1825 zawiadamia o narodzinach córki Magdaleny (akt 73) z żony Maryanny z Woźniaków, lat 37 (ale być może jest to błąd kopisty i chodzi o 31).

https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... 156&y=1084

Tutaj wyjaśnienie: przeglądając zapisy dotyczące wsi Szczukwin w księgach parafii Tuszyn spotkać się można, zwłaszcza w łacinie, z formą: "[imię kobiety] z Woyniaków". Błąd kopisty w zakresie więc tylko jednej litery zmienia brzmienie przedmiotowego nazwiska z "Woyna" na "Woźniak".

Dlaczego jednak Andrzejowi przypisywano również nazwisko "Surowiec"?

To proste. Odpowiedź nieco poniżej.

W parafii Tuszyn Andrzej był obcy. Przyjechał tam, tak samo jak jego brat Wawrzyniec

Akt nr 3: https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... 903&y=1472

… i siostra Zofia Agata

Akt nr 10: https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... 652&y=1346

wraz z rodzicami Janem i Zofią Sagan z odległej o nieco ponad 50 kilometrów parafii Małyń.

Wawrzyniec musiał się tam urodzić około 1797, Zofia Agata - około 1798, a Andrzej Grzelak - w grudniu 1802.

Jeśli ktoś dysponuje kluczykiem do archiwów FamilySearch, można tę hipotezę poddać weryfikacji.

W treści podlinkowanej powyżej metryki ślubu Wawrzyńca czytamy, że akt małżeństwa zawarty został w przytomności Macieja Nastałka lat 36, włościanina z Górek Małych.

Zofia Agata zaś, prawdopodobnie jako Agata Nastałczyk, ma 16.06.1826 dziecko ze zmarłym później w 1834, dużo od niej starszym Franciszkiem Pianowskim

https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... &x=0&y=694

Ważne, żeby nie mylić Franciszków: mamy bowiem i Franciszka starszego, męża Agaty Nastałczyk, i Franciszka młodszego, męża Agaty z… Woźniaków (sic!).

Akt 134: https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... 340&y=1074

Być może więc nie mamy jednak do czynienia z pomyłką kopisty ("y" -> "ź"), ale z pomyłką dotyczącą tożsamości osób, wynikającą z tego, że dwóch Franciszków Pianowskich wchodziło w związki małżeńskie z dwiema Agatami.

Jedna z żon Franciszka Pianowskiego o imieniu Agata, ale nazwisku Walczak

Akt nr 13: https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... =1027&y=16

Jest urodzoną w parafii Łobudzice córką Jana i Zofii - rodziców o tych samych imionach, co rodzice Wawrzyńca i Andrzeja Grzelaków, urodzonych w parafii Małyń.

Wróćmy wreszcie do naszego Andrzeja - 23 listopada 1822 wstępuje w związek małżeński z Marianną, wdową Surowiec:

Akt nr 54: https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... =1771&y=26

Po pierwszym porodzie swojej żony Andrzej przychodzi na parafię zgłaszając urodzenie córki Józefy jako Andrzej Grzelak (w domu pod numerem 40):

26 marca 1823 - Akt nr 47: https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... =135&y=624

Ale w 1825 i w 1827 - jak wcześniej to już pokazaliśmy - przychodzi na parafię jako Andrzej Surowiec - zgłaszając urodzenia w domu pod numerem 30. W tym samym domu urodziły się dzieci Łukasza Surowiec i jego żony Marianny z d. Woyna: Agata, Jan i Katarzyna. Przybrany ojciec dbał o nie dobrze - Jan i Agata, oraz urodzona w domu pod numerem 3 Anna - doczekały dorosłości i pozawierały związki małżeńskie. Być może, żeby nie czynić różnicy pomiędzy dziećmi z obu ojców, Andrzej zgodził się być Surowcem.

Do wyjaśnienia, pośród licznych innych niewiadomych, pozostaje (bo orientacyjne dane wiekowe pozwalają domyślać się, że być może chodzi jednak o te same osoby), dlaczego Marianna, wdowa Surowiec, najpierw nazywana jest de domo Dobiech (imiona rodziców się różnią, więc tu nie ma pewności), a potem Woyniak/Woźniak, by na koniec, w akcie zgonu, zostać - tak samo jak siostra jej brata, Agata - Marianną Nastałczyk.

W metryce małżeństwa Łukasza Surowiec, wdowca lat 48, i Maryanny z Woynów, wdowy Michorkowej, lat 26, widać, że ojciec wstępującej w chwili ceremonii nie żyje. Być może więc matka Marianny, Marianna, zaślubiła też Rocha Dobiecha, i stąd właśnie pojawiają się nieścisłości. Trzeba też zauważyć, że wiek Maryanny Dobiech jest określany w metryce ślubu z Andrzejem (listopad 1822) na lat 29, a wcześniej, podczas zapowiedzi, na lat 32, podczas gdy Maryanna Woyna, wychodząc za mąż za Łukasza Surowiec (wrzesień 1812), ma lat już 26. Trzeba jednak zaznaczyć, że historia zna przypadki, gdy zafałszowywano wiek panien młodych poślubiających młodzianów z zewnętrznych parafii.

https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... 570&y=1437

W uzupełnieniu - jedyny Roch Dobiech, którego pokazuje nam wyszukiwarka geneteki, urodził się w parafii Dłutów 15 sierpnia 1791 - to jakieś 10 km od Szczukwina.

Pozdrawiam serdecznie,
Andrzej.

PS. Ciekawi mnie, co w czasie sześciu lat, dzielącym nas od napisania Twojego ostatniego postu w tej sprawie, udało Ci się ustalić.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Wyświetl posty z ostatnich:     
Skocz do:  
Wszystkie czasy w strefie GMT - 12 Godzin
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Powered by PNphpBB2 © 2003-2006 The PNphpBB Group
Credits
donate.jpg
Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego zawiera forum genealogiczne i bazy danych przydatne dla genealogów © 2006-2024 Polskie Towarzystwo Genealogiczne
kontakt:
Strona wygenerowana w czasie 0.539930 sekund(y)