|
|
|
|
| Autor |
Wiadomość |
ROMAN_B |
|
Temat postu: Re: Pochodzenie nazwisk Warta.
 Wysłany: 19-07-2020 - 15:31
|
|
Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1200
Status: Offline
|
|
|
Pietrek83 napisał:
ROMAN_B myślałem że ci już za to bardzo dziękowałem, jeśli nie to przepraszam nie bądź zły na mnie...
Chciał bym spytać o etymologię nazwiska Warta z dawnej ziemi krakowskiej okolice Myszkowa, czy jest to jasne i pochodzi od nazwy rzeki która tam zaczyna swój bieg czy są jeszcze inne wskazówki?
(...).
Piotrek
Dzień dobry.
Rozważania o etymologii nazwiska Warta.
Dlaczego ktoś został nazwany Warta? Moim zdaniem tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych, genealogicznych, słownikowych czy językoznawczych może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób i kiedy powstała konkretna nazwa osobowa oraz rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego albo etnicznego osób noszących miano Warta. Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”.
Pamiętać też trzeba, że niektóre słowa mogą pochodzić z różnych historycznych dialektów języka polskiego, w tym i z gwary. Nie można też wykluczyć, iż wspomniane miano jest reliktem wywodzącym się z języka [pra]słowiańskiego albo staropolskiego. W grę mogą też wchodzić inne języki. Zatem, i hybrydy językowe lub/i spolszczenia obcych nazw osobowych. Nie można też odrzucić przeinaczeń pisowni albo zjawisk fonetycznych występujących w języku polskim oraz innych językach.
Nazwisko należy traktować nie tylko jako element służący do identyfikacji poszczególnych osób, ale również jako zjawisko językowe. Każda nazwa osobowa jako kategoria onimiczna ustalała się i stabilizowała w określonych warunkach administracyjno – prawnych, społeczno – środowiskowych. Nazwisko oddaje złożoność stosunków kulturowych i językowych na pograniczu i na obszarach z nim sąsiadujących oraz w miejscach gdzie występuje ludność [ osoby ] o różnej narodowości czy kulturze.
Każde miano, jak wspomniałem ma charakter identyfikujący nie tylko osobniczo, ale terytorialnie oraz etnicznie. Nazwy osobowe stanowią nieodłączny element kontaktów językowych w miejscach gdzie wzajemnie się przenikają. Współżycie różnych osób, grup ludności [ narodowości ] obok siebie sprzyjało procesowi polonizacji obcego nazewnictwa osobowego na obszarze Polski. W miarę procesów asymilacyjnych nazwiska te ulegały najłatwiej upodobnieniom fonetycznym, następnie ortograficznym, aby nawet zmienić swe znaczenie. Podobne zjawisko występowało też w odwrotnym kierunku.
Przystępując do pracy nad pochodzeniem i powstaniem konkretnego nazwiska trzeba mieć zawsze na uwadze, że nie poruszamy się we współczesności, gdzie każda dorosła osoba ma dowód osobisty, numer PESEL oraz trwałe, dziedziczne i nie nienaruszalne nazwisko. W wieku XVII, XVIII, a nawet w połowie wieku XIX nazwy osobowe były bardzo ruchome, elastyczne a co za tym idzie ulegały zmianie aż do ukształtowania się dziedzicznego nazwiska. W Twoim przypadku nazwy osobowej Warta.
Na obszarze obecnej Polski w roku 2002 według PESEL osób o nazwisku Warta zamieszkiwało 271, w tym: kobiet: 131, mężczyzn 140. Ta konstatacja mówi, że jest to rzadkie nazwisko. Najwięcej osób o tym mianie mieszka w powiecie suskim [ małopolskie ] – 92. W powiecie myszkowskim [ śląskie ] – 23.
Szczegółowy rozkład występowania nazwy osobowej Warta w powiatach na obszarze obecnej Polski znajdziesz na mapie zamieszczonej pod linkiem:
https://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Nd ... isko=Warta
Dr Jolanta Przyklenk twierdzi, że nazwa rzeki Warta ma następującą etymologię: „Warta pochodzi od prasłowiańskiej formy *vŗ’t-. Obecna dziś cząstka -ar- to rezultat przekształceń sonantu ŗ’, który w pozycji przed t, d, s, z, n, r, ł przechodził w ar. Nazwa rzeki wiąże się ze staropolskimi leksemami: wart ‘prąd’; wartki; wartkość; wartować ‘przerzucać’; wartać (np. wrzecionem).”.
Prof. Jan Miodek o pochodzeniu nazwy rzeki Warty pisał: „Sama Warta natomiast, oczywiście, spokrewniona jest z takimi słowami, jak wiercić (się), wartki, wartko, i etymologicznie oznacza "rzekę o wartkim nurcie" albo "rzekę wiercącą, czyli wijącą się".”.
Pytasz, czy nazwisko Warta pochodzi od nazwy rzeki Warta? W Polsce jest też miasto Warta, które leży nad rzeką o tej samej nazwie. Nazwa miasta pochodzi od nazwy rzeki.
Nazwa osobowa Warta może mieć jakiś związek z mianem Warda. W Polsce osób o tym nazwisku jest 3482 [ kobiet 1793, mężczyzn 1689 ]. Można je też spotkać w powiecie myszkowskim. W roku 2002 odnotowano w tym powiecie 4 osoby o tym nazwisku.
W języku polskim występuje zjawisko:
• ubezdźwięcznieia [ desonoryzacja ] jest to upodobnienie fonetyczne polegające na tym, że spółgłoska dźwięczna traci dźwięczność. Upodobnieniom tym ulegają głównie spółgłoski dźwięczne, które mają swoje odpowiedniki różniące się jedynie dźwięcznością. Między innymi są to spółgłoski d-t [ d dźwięczna, t bezdźwięczna ],
• udźwięcznienia [ sonoryzacja ] jest to upodobnienie fonetyczne polegające na tym, że spółgłoska bezdźwięczna zyskuje dźwięczność. Upodobnieniom tym ulegają w polskim spółgłoski, które mają swoje odpowiedniki różniące się jedynie dźwięcznością. Między innymi są to spółgłoski d-t [ d dźwięczna, t bezdźwięczna ].
W takim razie nazwa osobowa Warda może przejść w miano Warta. Tak samo jak i miano Warta może przejść w nazwę osobową Warda. Czy takie procesy fonetyczne wystąpiły w tym konkretnym przypadku? Tego nie wiem. Wymaga to bardziej dogłębnych badań. To już pozostawiam Tobie.
Według prof. Aliny Naruszewicz-Duchlińskiej nazwisko Warda ma następującą genezę:
„Warda. Nazwisko pochodzi od nazwy osobowej Warda, ta od warda ‘mańkut’, por. także wardać ‘łazić’. Potencjalną podstawę nazwiska stanowi także nazwa miejscowe Warda – folwark w b. pow. sejneńskim (zob. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII s. 949). Nazwę osobową Warda odnotowano na terenie Polski w 1343 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II L-Ż, Kraków 2001, s. 654).”.
Piotrze, jak zauważyłeś istnieje wiele podstaw słowotwórczych, od których mogło powstać nazwisko Warta. Tak więc można przyjąć, że miano Warta jest niejasną nazwą osobową. Zatem, od czego pochodzi to konkretne nazwisko Warta, o które pytasz trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć – potrzebne są bardziej dogłębne badania. To już pozostawiam Tobie.
Roman. |
|
|
| |
|
|
|
 |
|
Wladyslaw_Moskal |
|
|
Temat postu: Pochodzenie nazwisk Ozga, Ozog i Ożóg.
Wysłany: 20-07-2020 - 05:38
|
|
Dołączył: 25-04-2008
Posty: 1540
Status: Offline
|
|
|
MiroslawOzog napisał:
Witam,
Szukam zrodel do nazwiska: Ożóg. Czy jest ono polaczone moze z watkiem waszej rozmowy odnosnie Ozgow ?
Dziekuje za jakiekolwiek wskazowki,
Mirek Ozog
Witam,
Ptolemeusz uzyl greckiej nazwy "Arsietae" na plemie wendyjskie[=slowianskie], a dla tak ogolnej nazwy, mozna wlaczyc rozne nazwania slowianskie powiazane z pożogą , pożarem. Tym bardziej, ze w Polsce w rejonie Rzeszowa, nazwisko Ozga wystepuje razem z nazwiskiem Ożóg;
https://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Nd ... BC%C3%B3g+
Nazwisko Ozga jest starsze niz nazwanie Ozog o ktorym wspomnial Roman w obszernym wpisie, ktore powstalo na terenie Francji jako nazwanie galijsko-slowianskie, a na terenie Polski, po ok 1500 r. "przeszlo" w nazwisko Ożóg;
https://forebears.io/surnames/ozog
https://forebears.io/surnames/gal
Wymieniam rok +/- 1500 jako wazny dla genealogow, bo w tym czasie zaczeto wprowadzac znaki typowe dla polskiego abecadla - dla porownania zapis Bogurodzicyz 1407 r.;
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bogurodzi ... 1407_r.jpg
https://pl.wikipedia.org/wiki/Alfabet_p ... litera.png
Zatem mamy podstawy do wlaczenia nazwisk Ozga, Ozog, Ożóg i pokrewnych do greckiego nazwania, ktore uzyl ok 150 r. Ptolemeusz.
Pozdrawiam - Wladyslaw |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Pietrek83 |
|
|
Temat postu: Pochodzenie nazwisk Ozga, Ozog i Ożóg.
Wysłany: 20-07-2020 - 22:38
|
|
Dołączył: 24-11-2014
Posty: 78
Status: Offline
|
|
No dzięki ROMAN_B. ROMAN_B a nie uważasz że jednak bliskość źródła Warty mocno podkreśla etymologię tych Wart z okolic Myszkowa?
Czy coś wiecie o etymologi nazwiska Goc też z okolic Myszkowa?
Piotrek |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Brzózka_Paweł |
|
|
Temat postu: Pochodzenie nazwisk Ozga, Ozog i Ożóg.
Wysłany: 21-07-2020 - 01:13
|
|
Dołączył: 07-05-2019
Posty: 20
Status: Offline
|
|
Witam! Bardzo prosiłbym o sprawdzenie etymologii nazwiska Fudalej (Fudaley).
Pozdrawiam i dziękuję,
Paweł |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Ewa_Szczodruch |
|
|
Temat postu: Pochodzenie nazwisk Ozga, Ozog i Ożóg.
Wysłany: 21-07-2020 - 05:08
|
|
Dołączył: 10-12-2006
Posty: 4118
Skąd: Toruń
Status: Offline
|
|
Witam 
Fudalej 1632 - od rumuńskiego fuduł ‘dumny, zarozumiały’.
Źródło:Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999 |
_________________
Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch
|
| |
|
|
|
|
|
Wladyslaw_Moskal |
|
|
Temat postu: Pochodzenie nazwisk Watra oraz Goc i Goch.
Wysłany: 21-07-2020 - 05:11
|
|
Dołączył: 25-04-2008
Posty: 1540
Status: Offline
|
|
|
Pietrek83 napisał:
Poproszę o etymologię nazwiska Goc i Warta oby dwa z okolic Częstochowy oraz Myszkowa.
Piotrek
Witam,
pisze powaznie, bez Twojego .. haha i przywolywania plemion iranskich.
1. Pochodzenie nazwy rzeki Warta i nazwiska Warta.
Przyznaje Tobie racje, bo sa polskie nazwiska zwiazane z rzeka San; np Sandomierz, Sandomierski, Sanocki, z rzeka Wisła; np Wisła, Wisłocki, z rzeka Dunajec; Dunajczan, Dunajczyk, wiec nazwanie/nazwisko Warta mozna powiazac z rzeka Warta.
Kiedy moglo powstac starozytne, polsko-czeskie nazwanie/nazwisko Warta/Varta ? - strona MyHeritage Przodkowie/Forebears wskazuje, ze oba nazwania powedrowaly przez Turcje, Iran jako slowianskie, ponad 3 tysiace lat temu do Indii;
https://forebears.io/surnames/warta
https://forebears.io/surnames/varta
Co oznaczlo kiedys slowo "warta, varta", podaje nam jezyk Galow/Celtow [zwany przez Wikipedie "Galician language"] i jezyk angielski; slowo "warta"sklada sie z dwoch czlonow, celtycko/galijskiego - "war" i slowianskiego - "ta"; "war" to stare i bardzo wieloznaczne okreslenie - wojny, walki, czegos groznego, natomiast "ta", to obecne .. ta, np rzeka.
Zatem nazwanie "War-ta" oznaczlo "grozna ta" rzeka.
Czy to ma sens ? Jest opis przełomu pra-Warty koło Mstowa;
https://pl.wikipedia.org/wiki/Prze%C5%8 ... 82o_Mstowa
ktory kiedys przy wiekszym zalesieniu i opadach deszczu mogl byc miejscem lodowych zatorow na wiosne oraz zatorow podmytych drzew w jesieni.
Nieoczekieane spietrzone wody rzeki byly niezwykle grozne, stad nazwa Warta, chociaz wspolczesnie nie wyglada na taka.
Mieszkajacy nad rzeka Warta, mogl byc nazywany Warta.
2. Pochodzenie nazwisk Goc i Goch.
Czesc polskich etymologow omija te nazwiska, ale przypisuje sie prof. K. Rymutowi ze nazwisko Goc - odnotowane w Polsce w 1490 r., pochodzi od niemieckich nazw osobowych Gotz, Götz, Göz, Götsch, te od imion na Got-, zas nazwisko Goch - z 1431 r., pochodzi od imion na Go-, typu Godzimir, Gorzysław.
Wedlug strony MyHeritage Przodkowie/Forebears nazwania/nazwiska Goc i Goch;
https://forebears.io/surnames/goc
https://forebears.io/surnames/goch
sa starozytne [bo dotarly do Indii] slowiansko[scislej pra-Polskie !]-galijskie z kilkutysiecznymi korzeniami.
Slowiansko-galijskie nazwanie "goc/goch" dotyczylo .. leworękiego malucha.
Slynny etymolog niemiecki Hans Bachlow uwaza , ze nazwisko Goch pochodzi od nazwisk niemieckich Gooch/Gauch, w j. polskim to „kukułka, głupiec”.
Pozdrawiam - Wladyslaw
P.S
Przez wieki, nazwanie " warta" stalo sie nazwaniem wieloznacznym, np warta - to rodzaj sluzby, straż. |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Brzózka_Paweł |
|
|
Temat postu: Re: Pochodzenie nazwisk Ozga, Ozog i Ożóg.
Wysłany: 21-07-2020 - 21:07
|
|
Dołączył: 07-05-2019
Posty: 20
Status: Offline
|
|
|
Ewa_Szczodruch napisał:
Witam
Fudalej 1632 - od rumuńskiego fuduł ‘dumny, zarozumiały’.
Źródło:Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999
Dziękuję bardzo! Mam jeszcze pytanie o nazwiska: Celadyn, Sambura i Strycharczyk/Strycharski.
Pozdrawiam!
Paweł |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Ewa_Szczodruch |
|
|
Temat postu: Re: Pochodzenie nazwisk Ozga, Ozog i Ożóg.
Wysłany: 22-07-2020 - 11:16
|
|
Dołączył: 10-12-2006
Posty: 4118
Skąd: Toruń
Status: Offline
|
|
Witam
Celadyn - od czeladź ‘służba domowa’.
Sambura - od imienia złożonego Sambor, notowanego w źródłach od XII wieku; w nazwiskach pomieszane z niemiecką nazwą osobową Schamber.
Strycharczyk 1516 - od strych ‘poddasze’, dawniej też ‘rodzaj tkaniny; żebrak; stryj’.
Strycharski - od strych ‘poddasze’, dawniej też ‘rodzaj tkaniny; żebrak; stryj’.
Źródło:Kazimierz Rymut, 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001 |
_________________
Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch
|
| |
|
|
|
|
|
Adam8090 |
|
|
Temat postu: Czeczynski (Czeczyński)
Wysłany: 22-07-2020 - 11:22
|
|
Dołączył: 02-07-2019
Posty: 14
Status: Offline
|
|
"CZECZYNSKI"
prosze o wyjasnienie etymologi -pochodzenia nazwiska CZECZYNSKI .
a akcie slubu z roku 1833r tomasza Kossakowski - jego Matka z domu czeczynska , okolice - Lublin, Janow Lubelski , krasnystaw , Batorz ,
z gory dziekuje
adam |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Ewa_Szczodruch |
|
|
Temat postu: Czeczynski (Czeczyński)
Wysłany: 22-07-2020 - 16:36
|
|
Dołączył: 10-12-2006
Posty: 4118
Skąd: Toruń
Status: Offline
|
|
Witam
Czeczyński od podstawy czecz-, por. czeczę ‘szczenię’ w języku dzieci, wyraz dźwiękonaśladowczy.
Źrodlo:Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999 |
_________________
Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch
|
| |
|
|
|
|
|
krystynay |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 22-07-2020 - 22:48
|
|
Dołączył: 30-01-2019
Posty: 85
Status: Offline
|
|
Szanowni Panstwo, Pani Ewo, Panie Władysławie,
będę niezmiernie wdzięczna za pomoc w ustaleniu pochodzenia nazwisk Bryl, Krysiński/a.
Z szacunkiem
Krystyna |
|
|
| |
|
|
|
|
|
GZZuk |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 22-07-2020 - 22:49
|
|
Dołączył: 16-06-2018
Posty: 252
Status: Offline
|
|
Może być też od nazwy zawodu, strycharz czyli rzemieślnik robiący cegły albo dachówki.
Zofia |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Brzózka_Paweł |
|
|
Temat postu: Re: Pochodzenie nazwisk Ozga, Ozog i Ożóg.
Wysłany: 22-07-2020 - 23:33
|
|
Dołączył: 07-05-2019
Posty: 20
Status: Offline
|
|
|
Ewa_Szczodruch napisał:
Witam
Celadyn - od czeladź ‘służba domowa’.
Sambura - od imienia złożonego Sambor, notowanego w źródłach od XII wieku; w nazwiskach pomieszane z niemiecką nazwą osobową Schamber.
Strycharczyk 1516 - od strych ‘poddasze’, dawniej też ‘rodzaj tkaniny; żebrak; stryj’.
Strycharski - od strych ‘poddasze’, dawniej też ‘rodzaj tkaniny; żebrak; stryj’.
Źródło:Kazimierz Rymut, 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001
GZZuk napisał:
Może być też od nazwy zawodu, strycharz czyli rzemieślnik robiący cegły albo dachówki.
Zofia
Dziękuję bardzo za odpowiedź! Pozdrawiam, Paweł. |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Wladyslaw_Moskal |
|
|
Temat postu: Pochodzenie nazwiska Strycharski.
Wysłany: 23-07-2020 - 02:02
|
|
Dołączył: 25-04-2008
Posty: 1540
Status: Offline
|
|
|
Brzózka_Paweł napisał:
Ewa_Szczodruch napisał:
Witam
Celadyn - od czeladź ‘służba domowa’.
Sambura - od imienia złożonego Sambor, notowanego w źródłach od XII wieku; w nazwiskach pomieszane z niemiecką nazwą osobową Schamber.
Strycharczyk 1516 - od strych ‘poddasze’, dawniej też ‘rodzaj tkaniny; żebrak; stryj’.
Strycharski - od strych ‘poddasze’, dawniej też ‘rodzaj tkaniny; żebrak; stryj’.
Źródło:Kazimierz Rymut, 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001
GZZuk napisał:
Może być też od nazwy zawodu, strycharz czyli rzemieślnik robiący cegły albo dachówki.
Zofia
Dziękuję bardzo za odpowiedź! Pozdrawiam, Paweł.
Witam,
jeszcze jedno nazwanie; "strychowanie" , warte do rozpatrzenia przy nazwisku Strycharski, bo to nazwisko nie jest nazwiskiem szlacheckim, ale istniejace kiedys zajecie, musialo byc akceptowane albo przez krola, lub wysokich dostojnikow sprawujacych lokalna wladze w imieniu krola. Zajecie chyba bylo dobrze platne i osoba trudniaca sie tym zajeciem - ustalaniem ceny na sukno, musiala cieszyc sie uznaniem wsrod zwierzchnikow i lokalnych mieszczan.
Zygmunt Gloger w "Encyklopedii staropolskiej" pisze tak;
"Strychowanie sukna znaczy postanowienie taksy czyli ceny na sukno.Taksowanie takie czyli oznaczanie z urzędu cen sprzedażnych odbywało się w 1-ym dniu na jarmarku a podlegały mu tylko sukna krajowe (Vol. leg. II,f. 1242).
Pozdrawiam - Wladyslaw |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Ewa_Szczodruch |
|
|
Temat postu: Pochodzenie nazwiska Strycharski.
Wysłany: 23-07-2020 - 07:49
|
|
Dołączył: 10-12-2006
Posty: 4118
Skąd: Toruń
Status: Offline
|
|
Witam
Bryl 1396 - od bryła, też od niemieckich nazw osobowych Brill, Briel. Brühl.
Krysiński - od imion typu Krzysztof, Krysztof, Kryspin, Krystyn, też od krysa.
Źródło: Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999 |
_________________
Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
FAQ
Regulamin
Szukaj
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
