|
|
|
|
| Autor |
Wiadomość |
Volhynia |
|
Temat postu: Krystian Koniecko z Kalinowa (Prusy Wschodnie)
 Wysłany: 13-06-2020 - 15:32
|
|
Dołączył: 04-11-2019
Posty: 21
Status: Offline
|
|
Może ktoś podpowie?
Badając swoje podlaskie korzenie, trafiłam na wspomnianego w tytule wątku Krystiana Konieckę i mimo, że genealogią zajmuję się do lat, wpadłam w stupor.
O Krystianie wiem, że:
- urodził się ok. 1792 r. we wsi Kalinowo w Prusach Wschodnich
- był synem Pawła i Zuzanny Rogosz
- ok. 1798 r. przeniósł się z Kalinowa do Pruski Wielkiej (par. Janówka)
- w 1818 r. zawarł związek małżeński z Katarzyną Błyszczek (akt 1818/13 Janówka, pan młody błędnie wpisany jako Jan)
- w 1839 r. ożenił się jako wdowiec z Anną Ćwikowską (akt 1839/10 Janówka)
- zmarł w 1842 r. w Prusce Wielkiej (akt 1842/47 Janówka)
Łamię sobie głowę, w jakiej parafii mógł odbyć się chrzest Krystiana (i też ślub jego rodziców)? Wiem, że w Kalinowie była parafia, ale ewangelicka. Najbliższa katolicka w końcówce XVIII w. to chyba Święta Lipka? Bardzo daleko.
A może katolicy z Kalinowa, które leżało przy granicy Prus, praktykowali w sąsiedniej „zagranicznej” parafii, która była dużo bliżej? Czy to możliwe?
W dostępnych metrykach z Janówki nie znalazłam aktów zgonu rodziców Krystiana, Pawła i Zuzanny. W akcie ślubu Krystiana z Katarzyną o rodzicach jest wzmianka, że to „rodzice gospodarze z Kalinowa”. Już zaczęłam przypuszczać, że może Krystian „emigrował” sam, ale znalazłam akt ślubu jego siostry, Estery (akt 1823/13 Janówka), która jest tu zapisana jako 20-letnia panna zamieszkała przy rodzicach gospodarzach w Prusce Wielkiej.
I tu kolejna myśl – a może oni byli ewangelikami? I ich aktów zgonu trzeba szukać w parafii ewangelickiej? To mogło tak być, że część rodziny (bliscy krewni) w kościele katolickim, część w ewangelickim?
Na trop ewangelicki wskazuje występujący na ślubie Krystiana jako świadek jego wuj Gotlib Gotalt, 45-letni szewc z Augustowa.
Więcej rodzeństwa Krystiana nie udało mi się odszukać. Ale tu akurat może być po prostu kwestia braku zachowanych ksiąg z Janówki z pierwszej dekady XIX w.
A jeśli ewangelicy, to pod jaką parafię ewangelicką podległa Pruska Wielka?
I jeszcze jedna kwestia – nazwisko panieńskie matki Krystiana. Rogosz pojawia się w różnych wersjach jako Rugosz, Rugorz, Rogojsz i Rogojś. W wersji niemieckiej znalazłam też pisownię Roggoisch. Czy ktoś zetknął się z tym nazwiskiem na terenie Prus? W jakich parafiach występowało?
Za wszelkie podpowiedzi i rozważania będę wdzięczna.
Sonia |
|
|
| |
|
|
|
 |
|
jamiolkowski_jerzy |
|
|
Temat postu: Krystian Koniecko z Kalinowa (Prusy Wschodnie)
Wysłany: 13-06-2020 - 16:32
|
|
Dołączył: 28-04-2010
Posty: 3138
Status: Offline
|
|
Warto przejrzeć protestanckie księgi Kalinowa (jeśli są). Protestancki chrzest nie był przeszkoda do zawarcia ślubu w kościele katolickim . Czy akt 1818/13 Janówka to informacja z indeksu czy z metryki ślubu?
A gdyby już szukać katolickiego chrztu to bliżej było do parafii po polskiej stronie granicy niż na Warmii. |
|
|
| |
|
|
|
|
|
dzicz |
|
|
Temat postu: Krystian Koniecko z Kalinowa (Prusy Wschodnie)
Wysłany: 13-06-2020 - 17:30
|
|
Dołączył: 16-09-2011
Posty: 43
Status: Offline
|
|
Opracowywałam jakiś czas temu parafię ewangelicką Borzymy (to po sąsiedzku z Kalinowem). Imiona takie jak Christian, Susanna, Paul, Gottlieb są nader popularne. Pojawia się tam również nazwisko Rogojś. Myślę, że Twoi przodkowie byli ewangelikami. Po tamtej stronie granicy dominowały zbory protestanckie, ale zauważyłam, że gdy Mazurzy osiedlali się po stronie polskiej, korzystali wówczas "z usług" kościołów katolickich. Zapewne ważność niektórych sakramentów (np. chrztu) liczyła się w obu wyznaniach. Gdy tacy emigranci decydowali się pozostać na dobre w Polsce, z czasem oni albo dopiero ich dzieci, stawali się katolikami. Przykładowo, pierwszy mąż mojej pra..babki pochodził z Romanowa w Prusach. Akt ślubu z kościoła w Bargłowie głosi, że Jan Chrzanowski "ma wolę przystać do Kościoła Rzymsko-Katolickiego". Mam jeszcze innych przodków z Prus, Mazurów ale więcej podobnych wzmianek o konwersji nie znalazłam.
Wracając do Kalinowa, to mam tylko "Kirchenbuch, 1740-1780" z familysearch. Nie wiem czy zachowały się inne lata. Chociaż wszystko możliwe. Z Borzymów mormoni mają tylko chrzty i myślałam, że to wszystko, co ocalało. Tymczasem niedawno w Rajgrodzkich Echach znalazłam cytowane fragmenty księgi ślubów z Borzym... Innymi słowy jest jeszcze coś na miejscu, czego nie sfilmowali mormoni. Może więc i w Kalinowie coś pozostało?
Swoją drogą, jakoś na początku XX wieku utworzono parafię katolicką w Prawdziskach. Blisko Janówki, ale po pruskiej stronie. Myślę, że to pewnie efekt mieszania się przygranicznej, ewangelicko-katolickiej ludności...
Tak o Mazurach pisał Karol Małłek (mój ulubiony cytat):
Ludność mazurska pochodziła z Mazowsza. Zasiedliła ona i zagospodarowała w wiekach XIV, XV i XVI pustkowia wyludnione po wygubieniu Prusów i Jaćwingów. Był to czas, w którym w Polsce dopiero zacierały się dawne różnice plemienne i dzielnicowe. Mazowsze, które wciąż miało własnych książąt aż do 1526 roku i własne prawa, włączało się w ów proces najwolniej.
Drobna szlachta i chłopi, przenosząc się z Mazowsza na Pojezierze Mazurskie, już wtedy byli, w stosunku do innych ziem polskich, zapóźnieni w rozwoju kultury i świadomości narodowej. Nie znali dla siebie określenia narodowego (Polak), jedynie plemienne (Mazur od plemienia Mazowszan). W XIX wieku odkryli to urzędnicy niemieccy wprowadzając do rubryk spisów statystycznych narodowość "mazurską" i język "mazurski".
Mazurzy pruscy opuścili więc dawną ojcowiznę, gdy tam dopiero zaczynało z wolna kiełkować poczucie łączności z mieszkańcami innych dzielnic Polski. Potem, na nowej ojcowiźnie, tej świadomości nie mogli sobie sami wytworzyć, ponieważ od ludności innych dzielnic Polski zostali odgrodzeni granicą. I później podlegali już innym władcom niż ich bracia z ziem polskich, innym prawom, inne doświadczenia zbierali na polach bitew, z innych modlitewników i kancjonałów modlili się i śpiewali pieśni religijne. Mowa ludu mazurskiego, nie ulegając ogólnopolskim procesom rozwojowym, skostniała. Zachowała wiele archaizmów, słów używanych przed wiekami w całej Polsce, które gdzie indziej wyszły z użycia. Mazurzy czytali książki pisane po polsku gotykiem, podczas gdy na innych ziemiach polskich czcionki tego kroju już w XVII wieku zastąpiła antykwa. Byli masą ludową, narodowo bierną, ale pod względem językowym polską. Stanowili jedynie surowiec, który w sprzyjających warunkach można było przetworzyć w naród polski.
Za: Jutrznia mazurska na Gody
Magda |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Volhynia |
|
|
Temat postu: Krystian Koniecko z Kalinowa (Prusy Wschodnie)
Wysłany: 14-06-2020 - 15:47
|
|
Dołączył: 04-11-2019
Posty: 21
Status: Offline
|
|
Magdo, Jerzy, dziękuję!
Tak, informacje z metryki, a konkretnie z zasobów nieocenionego Jamińskiego Zespołu Indeksacyjnego. Metryk z okolic 1792 r. nie ma ani z Janówki, ani z ewangelickiego Kalinowa, więc pewnie nie uda się tego aktu chrztu odnaleźć.
Temat ogólnie dla mnie emocjonalnie nieobojętny, bo urodziłam się i wychowałam na Mazurach (bardziej tych zachodnich), odbieram je jako swoją małą ojczyznę. A tu taka niespodzianka.
Magdo, w jakim sensie „mam Kirchenbuch”? Sprawdzałam, że z Kalinowa zachowało się tylko to czterdziestolecie, przechowywane w Lipsku i zmikrofilmowane przez Mormonów. Jak przeglądałam familysearch, to wydaje mi się, że księgi z Kalinowa są niedostępne online? I tak brakowałoby mi jednego pokolenia (ślub Pawła i Zuzanny pewno miał miejsce po 1780 r.), ale mim tego chętnie bym zajrzała do nich.
Wszystko wskazuje na to, że chrzcił Krystiana słynny proboszcz parafii w Kalinowie Michał Pogorzelski:
https://elk.dlawas.info/lokalna-turysty ... id,12676,a
Wiem, że z zachowaniem metryk z Prus Wschodnich jest bardzo źle. Zapewne nie uda się w tej nitce już niczego odszukać. Wg testu autosomalnego mam domieszkę genów wskazujących na przodków niemieckich, zapewne tu ukrytych. |
|
|
| |
|
|
|
|
|
dzicz |
|
|
Temat postu: Krystian Koniecko z Kalinowa (Prusy Wschodnie)
Wysłany: 14-06-2020 - 17:04
|
|
Dołączył: 16-09-2011
Posty: 43
Status: Offline
|
|
Soniu, mam ten mikrofilm u siebie. Ma rozmiar aż 4,66 GB, a jakość jest taka, że nie podjęłam się indeksacji tego materiału. Chociaż... jak się przyjrzeć, to nie wszędzie jest tak źle, są też zapisy bardzo ładne i czytelne.
Zawsze jest szansa, że mogłabyś odnaleźć jakąś potencjalną rodzinę.
Tak myślę, że Twoja niemiecka domieszka w genach, to może być krew Mazurów występująca u dzisiejszych Niemców i sklasyfikowana jako niemiecka. A w rzeczywistości to domieszka polska u Niemców. Można na to patrzeć i w ten sposób... U mojej mamy znalazłam krewną genetyczną Niemkę, której część przodków pochodziła z Prus Wschodnich. Niestety z braku metryk nie jestem w stanie nikogo połączyć... Czy to Armia Czerwona tak wszystko niszczyła?
I na pociechę: czy widziałaś, ilu krewnych Rogojsiów żyło w Borzymach? 
https://geneteka.genealodzy.pl/index.ph ... =&to_date=
moderacja (elgra)
Zgodnie z regulaminem i przyjętym zwyczajem prosimy o podpisywanie swoich postów przynajmniej imieniem.
Jeżeli każdorazowe podpisywanie postów jest kłopotliwe, wtedy można ustawić automatyczny podpis. https://genealodzy.pl/PNphpBB2-viewtopi ... rt-0.phtml |
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
FAQ
Regulamin
Szukaj
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
