Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego

flag-pol flag-eng home login logout Forum Fotoalbum Geneszukacz Parafie Geneteka Metryki Deklaracja Legiony Straty
czwartek, 28 marca 2024

longpixel


Napisz nowy temat   Ten temat jest zablokowany bez możliwości zmiany postów lub pisania odpowiedzi
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Autor Wiadomość
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu: Re: Rozważania o nazwisku Orman.  PostWysłany: 15-02-2019 - 11:03
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
nika_monache napisał:
Hehe tak kniaźiowie ruscy z 4 wieku to już chyba można odpuścić. Tak myślałam że może to być coś z blachodachówką. A apropo nazwiska O które pytałam wcześniej czyli Kanabus to wydaje mi sie ze to może nie być nazwisko tylko przydomek. Ktoś napisał artykuł o Kanabusach z Cieciszewa a moi przodkowie z Habdzinka wcześniej żyli obok czyli Ciszyca i Cieciszewo


Nazwiska podobne na pograniczu Polski Białorusi i Litwy Rosjanie wywodzą od konopi. To nazwisko jednak choć dość liczne jest osadzone w jednym konkretnym miejscu i faktycznie chyba jest jakimś lokalnym przezwiskiem/przydomkiem. Pogrzebię jeszcze w moich zakładkach... mam gdzieś link do współczesnego słownika gwar z rozbiciem na regiony... Khm... Była linka "ale się spłyła" - jak mawiali na Kresach: http://www.gwarypolskie.uw.edu.pl . Jedyne wyjście to odszukać tę stronę na "webcachach" - może będzie i może w niej coś będzie. Wink

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Barbara_RajskaOffline
Temat postu: Re: Rozważania o nazwisku Orman.  PostWysłany: 15-02-2019 - 14:09
Sympatyk


Dołączył: 13-05-2014
Posty: 90

Status: Offline
(Patek, potek, putek, pada, poda = ojciec chrzestny. Słowo funkcjonowało we współczesnym znaczeniu "kum/kumoter" czyli chrzestny w relacji do chrzestnej i na odwrót (kuma/kumoterka). Powyższe stanowi skrócony cytat ze słownika gwar polski - Karłowicza. )

Dziękuję Panie Zbigniewie za podanie znaczenia nazwiska Patkowski.
pozdrawiam
Barbara
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Rasinska_ElaOffline
Temat postu: Re: Rozważania o nazwisku Orman.  PostWysłany: 16-02-2019 - 13:39
Sympatyk


Dołączył: 25-11-2016
Posty: 72

Status: Offline
Drodzy Eksperci,

Mam prosbe o informacje od czego / z jakiego jezyka moze wywodzic sie nazwisko Wąszer?

Z gory dziekuje za wszelkie podpowiedzi!

Pozdrawiam serdecznie,

Elzbieta
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość Odwiedź stronę autora  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu: Re: Rozważania o nazwisku Orman.  PostWysłany: 16-02-2019 - 20:30
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
Nazwisko jak najbardziej polskie z naleciałością historyczną z czeskiego: ‘co se v-sadilo (do kriże)' = wąsad, wąsac, wąsor, wąsat, usad, wąsiel, wąszal i inne = to co się wsadziło/usadziło w krzyżu. Tzn choroba kręgosłupa, trudno powiedzieć jaka, może dyskopatia, może rwa kulszowa. W każdym razie słowo funkcjonuje do dziś w gwarach całego Śląska zwłaszcza w zwrotach przeklęciowych: "o bodacie wąsiel chytnył". Czy ta ścieżka, hipoteza jest prawidłowa? Moim zdaniem tak być może. Wąszer to przezwisko kogoś zgarbionego po urazie kręgosłupa, czegoś chorobowego z kręgosłupem związanego. Z wąsami ma niewiele wspólnego Wink

Powyższe oparłem na "słowniku warszawskim i opracowaniu Moniki Buławy pt "Kulturowe uwarunkowania gwarowych nazw chorób". Poniżej link do tego artykułu w formacie "DjVu"
http://rcin.org.pl/dlibra/plain-content?id=63284

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
ROMAN_BOffline
Temat postu: Rozważania o etymologii nazwiska Wąszer.  PostWysłany: 17-02-2019 - 01:15
Sympatyk


Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192

Status: Offline
Elżbieto, witaj.

Dołożę moje "trzy grosze" do dyskusji o pochodzeniu i znaczeniu nazwiska Wąszer. Raczej przestawię moje subiektywne spojrzenie na ewentualną genezę tego miana.

Rozważania o etymologii nazwiska Wąszer.

Każde przeszłe czy współczesne nazwisko to zagadka etymologiczna, w tym i nazwa osobowa Wąszer, która kryje w sobie pochodzenie konkretnej nazwy [ wyrazu, nazwania ], jego źródłosłów oraz zmiany ich znaczenia i formy w miarę upływu czasu. Rozszyfrowanie polega na odtworzenie wyjściowej postaci wyrazu, wykrycie przypuszczalnego znaczenia pierwotnego, wyjaśnienie jego dalszego rozwoju semantycznego i objaśnienie struktury morfologicznej. Badania etymologiczne opiera się często na analizie porównawczej. Bywa, że nie da się jednoznacznie ustalić pochodzenia i znaczenia konkretnej nazwy osobowej i dlatego mogą istnieć obok siebie różne genezy tego samego miana. Czasami pomocna bywa ludowa etymologia, która zazwyczaj próbuje określać pochodzenie wyrazów na podstawie podobieństwa ich formy dźwiękowej [ wymowy, brzmienia ] do innych wyrazów.
Nielekko jest bez szerszego kontekstu lub innych dodatkowych informacji wnioskować o pochodzeniu nazwiska Wąszer. W mojej ocenie tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych, genealogicznych, słownikowych czy językoznawczych może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób i kiedy powstała konkretna nazwa osobowa oraz rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego albo etnicznego osób noszących miano Wąszer. Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. Pamiętać też trzeba, że niektóre słowa mogą pochodzić z różnych historycznych dialektów języka polskiego, w tym i z gwary. Nie można też wykluczyć, iż wspomniane miano jest reliktem wywodzącym się z języka [pra]słowiańskiego albo staropolskiego. W grę mogą też wchodzić inne języki a tym samym i hybrydy językowe.

Szkoda, że nie napisałaś gdzie i w jakim czasie miano Wąszer występowało oraz czy ta nazwa osobowa miała jakieś inne graficzne formy zapisu. Skoro nic nie jest wiadomo to pozostają rozważania, przypuszczenia oparte na różnych poszlakach, które można dostrzec w graficznym zapisie nazwiska Wąszer.
Tak więc w nazwie osobowej Wąszer można zauważyć, że zakończona ona jest przyrostkiem -er albo końcówką słowotwórczą -er. Odpowiednio zapisać to można w następujący sposób: Wąsz + er = Wąszer; Wąsz–er = Wąszer. Zakończenia te występują w wielu językach, np. angielskim, duńskim czy niemieckim. Wspomniane języki wywodzą się z języka germańskiego. We wszystkich tych językach przyrostek -er ma podobne funkcje. I tak w:
• języku angielskim w połączeniu z czasownikiem oznacza wykonawcę czynności,
• języku duńskim w połączeniu z czasownikiem lub rzeczownikiem oznacza wykonawcę czynności,
• języku niemieckim należy do grupy sufiksów derywacyjnych tworzących rzeczowniki odczasownikowe i w połączeniu z tematem czasownika oznacza wykonawcę czynności rodzaju męskiego.
Format -er na gruncie języków germańskich to taka wielofunkcyjna cząstka i bardzo ekspansywna, która w połączeniu z nazwami miejscowości wskazywała na miejsce zamieszkania lub pochodzenia. Natomiast w połączeniu z nazwami osobowymi przypisanymi konkretnemu człowiekowi, na przykład: imię, przezwisko, pseudonim, nazwisko, przyjmował relacyjny charakter. Inaczej mówiąc tworzył miana patronimiczne [ odojcowskie ]. Przyrostek -er tworzył też modelowe nazwiska strukturalne ale tylko od słowiańskich podstaw słowotwórczych [1].
Wiemy już co może znaczyć format -er w nazwie osobowej Wąszer. Pozostaje ustalić co może znaczyć podstawa słowotwórcza Wąsz- i jakiego jest pochodzenia. Wyraz Wąsz skłąda się z litery „w”, litery „ą” oraz dwuznaku „sz” [ w-ą-sz ]. Litery piszemy a głoski mówimy. Zatem, mamy i głoski – głoskę „w”, głoskę „ą” oraz głoskę „sz”. Litera „ą”, inaczej „a” z ogonkiem, to samogłoska nosowa. W graficznym zapisie języka polskiego istnieją tylko dwie samogłoski nosowe – ą [ nosowe o ] i ę [ nosowe e ]. W języku polskim nosowość samogłosek ma charakter asynchroniczny. Asynchroniczność polega na tym, że gdy następuje wymowa samogłoski nosowej, podniebienie przygotowuje się już do wypowiedzenia następnej głoski. Język polski i kaszubski to ostatnie dwa języki słowiańskie, w których zachowały się samogłoski nosowe, inne języki słowiańskie pozamieniały je na samogłoski ustne.
Dwuznak „sz”, głoska „sz” – głoska „sz” jest bezdźwięczną głoską [ spółgłoską ]. W języku polskim występuje proces fonetyczny nazywany ubezdźwięcznieniem [ desonoryzacja ]. Inaczej mówiąc jest to upodobnienie fonetyczne polegające na tym, że spółgłoska dźwięczna traci dźwięczność. Upodobnieniom tym ulegają głównie spółgłoski dźwięczne, które mają swoje odpowiedniki różniące się jedynie dźwięcznością. Do spółgłosek dźwięcznych należy „ż”. Odpowiednikiem różniącym się jedynie dźwięcznością jest bezdźwięczna spółgłoska „sz” [ „ż” – „sz” ( „ż” dźwięczna, „sz” bezdźwięczna ) ]. Biorąc to zjawisko pod uwagę mogło dojść podczas wymowy do ubezdźwięcznienia dźwięcznej samogłoski „ż” w wyniku czego powstała bezdźwięczna samogłoska „sz”. Zatem, podstawą słowotwórczą jakiej poszukujemy jest wyraz zapisany pod postacią graficzną „wąż”, który wymawiany jest jako „wąsz”. Tu dodam, że forma graficzna wyrazu „wąsz” mogła powstać też na skutek błędu ortograficznego.

Hipoteza.
Nazwisko Wąszer jest obocznym zapisem graficznym nazwy osobowej Wążer. Miano Wążer / Wąszer jest hybrydą językową polsko – niemiecką i jest strukturalnym nazwiskiem, które zostało utworzone od słowiańskiej podstawy słowotwórczej Wąż za pomocą niemieckiego nazwiskotwórczego sufiksu -er. Biorąc to pod uwagę pierwotnym [ prawdziwym ] nazwiskiem byłoby polskie nazwisko Wąż.


To tylko moje przemyślenia, rozważania, konkluzje, które przekształciły się w hipotezę o powstaniu i znaczeniu nazwiska Wąszer. Hipoteza ta powstała na podstawie poszlak, o których wspomniałem w moim tekście. Jak pisałem wcześniej bez szerszego kontekstu i dodatkowych danych trudno jest konstruktywnie opisać genezę nazwy osobowej Wąszer. Mogą istnieć też inne wyjaśnienia etymologii przedmiotowego miana - może je ktoś przytoczy?

Elżbieto, wnioski i weryfikację pozostawiam Tobie. Mam nadzieję, że moje informacje pomogą Ci w badaniach nad historią rodziny i pochodzeniem nazwiska Wąszer.

Pozdrawiam – Roman.


[1] – Bogdan Ściński: Zachodniosłowiańsko – niemieckie hybrydy nazwiskowe z przyrostkiem -er w wiekach XIV – XV; Onomastika Slavgermaica II; Wrocław 1966, strona 83 – 86.


Ps.
Osób o nazwisku:
• Wąż w Polsce jest około 1131. Pod linkiem zobaczysz ich rozmieszczenie na obszarze dzisiejszej Polski:
https://nazwiska-polskie.pl/W%C4%85%C5%BC
• Wężyk w Polsce jest około 797. . Pod linkiem zobaczysz ich rozmieszczenie na obszarze dzisiejszej Polski:
https://nazwiska-polskie.pl/W%C4%99%C5%BCyk

Słowo wąż pochodzi od prasłowiańskiego *ǫžь. W znaczeniu:
• zoologicznym oznacza przedstawiciel podrzędu beznogich gadów o podłużnym ciele,
• w przenośni oznacza ktoś podłego i podstępnego,
• w przenośni [ żartobliwie ] oznacza mąż. Na skutek podobieństwa fonetyczne do wyrazu mąż.

Wąż to też szlachecki herb:
https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C4%85%C ... zlachecki)
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Minik_BartoszOffline
Temat postu: Rozważania o etymologii nazwiska Wąszer.  PostWysłany: 17-02-2019 - 02:27


Dołączył: 17-02-2019
Posty: 2

Status: Offline
Szanowni Państwo!

Zwracam się z prośbą o naprowadzenie mnie na pochodzenie nazwiska "Minik". Spotkałem się już z wieloma teoriami dlatego chciałbym zasięgnąć opinii ekspertów.

Z góry dziękuję!
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu: Rozważania o etymologii nazwiska Wąszer.  PostWysłany: 17-02-2019 - 09:06
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
Bez regionu, najstarszego znanego przodka o tym nazwisku nic nie da się konkretnego powiedzieć. Z prostej przyczyny: jest najmniej pół setki nazwisk tatarskich z podstawą 'mini-'+ cośtam = rodzina + cośtam. Może być młode co do pochodzenia zdrobnienie imienia męskiego Dominik. Może być starsze z naciskiem na Kresy zdrobnienie imion męskich Mina, Miniej - te od greckich źródłosłowów etymologicznie związanych z miesiącem, księżycem. Może być od imienia starosłowiańskiego Minisław i podobnych. Od morawskiego imienia Minik = Mingotas. Od czeskiego imienia Minik = Munich (z Monachium). Od polskiegorzeczownika 'minik' = miękki = wrażliwy, taki co łatwo płacze notowanego w kilku gwarach. Mincer. Papla, gaduła (to z czeskiego). Nazwiska: MINEK, MINKO, MINIEK, MINKO < minąć ‘przejść obok czegoś’, ‘uniknąć czegoś’, ‘upłynąć (o czasie)’ (słownik Taszyckiego)
To zapewne tylko niektóre z hipotez.

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
edyta_sOffline
Temat postu: Rozważania o etymologii nazwiska Wąszer.  PostWysłany: 17-02-2019 - 09:56
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 27-11-2011
Posty: 174

Status: Offline
A ja ciekawa jestem pochodzenia nazwiska Brauła mazowieckie około 1750.

_________________
Pozdrawiam Edyta
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Ewa_SzczodruchOffline
Temat postu:   PostWysłany: 17-02-2019 - 10:17
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 10-12-2006
Posty: 4116
Skąd: Toruń
Status: Offline
Witam Smile


Brauła
- od niemieckiej nazwy osobowej Breier, ta od Brauer ‘piwowar’.

Źródło: Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999

_________________
Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
ROMAN_BOffline
Temat postu: Re: Minik.  PostWysłany: 17-02-2019 - 15:56
Sympatyk


Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192

Status: Offline
Minik_Bartosz napisał:
Szanowni Państwo!

Zwracam się z prośbą o naprowadzenie mnie na pochodzenie nazwiska "Minik". Spotkałem się już z wieloma teoriami dlatego chciałbym zasięgnąć opinii ekspertów.

Z góry dziękuję!




Bartoszu, witaj.

Chyba nie czytałeś regulaminu naszego forum. Dokument ten mówi, że posty powinny być podpisywane przynajmniej imieniem.


Między innymi napisałeś: „Zwracam się z prośbą o naprowadzenie mnie na pochodzenie nazwiska "Minik". Spotkałem się już z wieloma teoriami dlatego chciałbym zasięgnąć opinii ekspertów.”.
Nie uważam się za eksperta w dziedzinie językoznawstwa badającego pochodzenie wyrazów, zmiany ich znaczenia i formy w miarę upływu czasu. Etymologia to tylko moje hobby i czasami wypowiadam się na temat pochodzenia różnych nazw osobowych, zazwyczaj są to moje rozważania i subiektywne spojrzenie na etymologię tych nazw. Niemniej jednak skreślę kilka słów ogólnej uwagi.
Z treści Twojego wpisu wynika, że masz obszerną wiedzę na temat różnych etymologii nazwy osobowej Minik.
Moim skromnym zdaniem nie warto „wyważać otwartych drzwi” i pisać Ci o czym Ty możesz od dawna wiedzieć, szkoda czasu na powielanie informacji. Jak byś podał znane Ci dane o pochodzeniu nazwiska Minik to można by je wykorzystać w rozbudowaniu Twoich hipotez lub/i poszukać innych wariantywnych rozwiązań.
Zapewne mogą istnieć też inne hipotezy o genezie nazwiska Minik niż te, które Ty znasz? Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”.

Pozdrawiam – Roman.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
edyta_sOffline
Temat postu: Re: Minik.  PostWysłany: 17-02-2019 - 16:44
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 27-11-2011
Posty: 174

Status: Offline
Dziękuję Pani Ewo występuje ono tylko w tym jednym miejscu i tych latach czyli chyba wszystko wskazuje na kolonistów niemieckich niestety metryk dalej już brak.

_________________
Pozdrawiam Edyta
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Tomasz_MierzejekOffline
Temat postu:   PostWysłany: 17-02-2019 - 19:18
Sympatyk


Dołączył: 25-12-2018
Posty: 891

Status: Offline
Witam. Czy posiada ktoś informacje o nazwiskach Siok, Szok oraz Mróz? Z góry bardzo dziękuję za pomoc.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email Odwiedź stronę autora  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Rasinska_ElaOffline
Temat postu: Re: Minik.  PostWysłany: 17-02-2019 - 19:25
Sympatyk


Dołączył: 25-11-2016
Posty: 72

Status: Offline
Zbigniewie, Romanie,

bardzo serdecznie dziekuje za Wasze obszerne komentarze na temat nazwiska Wąszer.
Wszystkie zawarte w nich informacje sa ogromnie ciekawe - bede starala sie dotrzec do kolejnych przodkow o tym nazwisku - na razie mam w drzewku tylko jedna osobe z nazwiskiem Wąszer... Zobaczymy...

Pozdrawiam bardzo serdecznie,

Elzbieta
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość Odwiedź stronę autora  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Aleksandra_ZawOffline
Temat postu:   PostWysłany: 17-02-2019 - 19:59


Dołączył: 17-02-2019
Posty: 2

Status: Offline
Witam,
czy wie ktoś z Państwa skąd/od czego może pochodzić nazwisko Lewczuk?

Aleksandra
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu: Re: Minik.  PostWysłany: 17-02-2019 - 20:36
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
Siok i Szok to jedno i to samo słowo/nazwisko. Od: siokać/szokać = straszyć drób, albo przywoływać drób do karmienia. Jest jeszcze siok/siokadełko/sokadełko = element kołowrotka do przędzenia włóczki. Niestety nie ma zdjęć w sieci tylko opisy. Obydwie hipotezy za słownikiem gwar polskich Karłowicza.

Mróz/Mroz w znaczeniu dosłownym jest tożsame w języku polskim i niemieckim, gdzie trafiło via słowiańskie języki zaodrzańskie. Najstarszy zapisany niemiecki Mróz pojawił się w 1377 roku, a polski w 1224. Moim zdaniem interpretacje od imion męskich Jamroż/Ambroży są sporo młodsze. Tutaj w oparciu o moje niemieckie źródełka i słownik Taszyckiego.

Lewczuk. Od imienia męskiego Lew - pospolite na całych Kresach i nie tylko. Na Ukrainie ‘lewczuk’ to żmija: kobra królewska. Czy i od tego powstawały nazwiska? Nie wiem.

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Wyświetl posty z ostatnich:     
Skocz do:  
Wszystkie czasy w strefie GMT - 12 Godzin
Napisz nowy temat   Ten temat jest zablokowany bez możliwości zmiany postów lub pisania odpowiedzi
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Powered by PNphpBB2 © 2003-2006 The PNphpBB Group
Credits
donate.jpg
Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego zawiera forum genealogiczne i bazy danych przydatne dla genealogów © 2006-2024 Polskie Towarzystwo Genealogiczne
kontakt:
Strona wygenerowana w czasie 1.150668 sekund(y)