|
|
|
Autor |
Wiadomość |
Gawroński_Zbigniew |
|
Temat postu: Re: Rozważania o nazwisku Orman.
Wysłany: 15-02-2019 - 11:03
|
|
Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694
Status: Offline
|
|
nika_monache napisał:
Hehe tak kniaźiowie ruscy z 4 wieku to już chyba można odpuścić. Tak myślałam że może to być coś z blachodachówką. A apropo nazwiska O które pytałam wcześniej czyli Kanabus to wydaje mi sie ze to może nie być nazwisko tylko przydomek. Ktoś napisał artykuł o Kanabusach z Cieciszewa a moi przodkowie z Habdzinka wcześniej żyli obok czyli Ciszyca i Cieciszewo
Nazwiska podobne na pograniczu Polski Białorusi i Litwy Rosjanie wywodzą od konopi. To nazwisko jednak choć dość liczne jest osadzone w jednym konkretnym miejscu i faktycznie chyba jest jakimś lokalnym przezwiskiem/przydomkiem. Pogrzebię jeszcze w moich zakładkach... mam gdzieś link do współczesnego słownika gwar z rozbiciem na regiony... Khm... Była linka "ale się spłyła" - jak mawiali na Kresach: http://www.gwarypolskie.uw.edu.pl . Jedyne wyjście to odszukać tę stronę na "webcachach" - może będzie i może w niej coś będzie. |
_________________ Zbigniew
|
|
|
|
|
Barbara_Rajska |
|
Temat postu: Re: Rozważania o nazwisku Orman.
Wysłany: 15-02-2019 - 14:09
|
|
Dołączył: 13-05-2014
Posty: 90
Status: Offline
|
|
(Patek, potek, putek, pada, poda = ojciec chrzestny. Słowo funkcjonowało we współczesnym znaczeniu "kum/kumoter" czyli chrzestny w relacji do chrzestnej i na odwrót (kuma/kumoterka). Powyższe stanowi skrócony cytat ze słownika gwar polski - Karłowicza. )
Dziękuję Panie Zbigniewie za podanie znaczenia nazwiska Patkowski.
pozdrawiam
Barbara |
|
|
|
|
|
Rasinska_Ela |
|
Temat postu: Re: Rozważania o nazwisku Orman.
Wysłany: 16-02-2019 - 13:39
|
|
Dołączył: 25-11-2016
Posty: 72
Status: Offline
|
|
Drodzy Eksperci,
Mam prosbe o informacje od czego / z jakiego jezyka moze wywodzic sie nazwisko Wąszer?
Z gory dziekuje za wszelkie podpowiedzi!
Pozdrawiam serdecznie,
Elzbieta |
|
|
|
|
|
Gawroński_Zbigniew |
|
Temat postu: Re: Rozważania o nazwisku Orman.
Wysłany: 16-02-2019 - 20:30
|
|
Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694
Status: Offline
|
|
Nazwisko jak najbardziej polskie z naleciałością historyczną z czeskiego: ‘co se v-sadilo (do kriże)' = wąsad, wąsac, wąsor, wąsat, usad, wąsiel, wąszal i inne = to co się wsadziło/usadziło w krzyżu. Tzn choroba kręgosłupa, trudno powiedzieć jaka, może dyskopatia, może rwa kulszowa. W każdym razie słowo funkcjonuje do dziś w gwarach całego Śląska zwłaszcza w zwrotach przeklęciowych: "o bodacie wąsiel chytnył". Czy ta ścieżka, hipoteza jest prawidłowa? Moim zdaniem tak być może. Wąszer to przezwisko kogoś zgarbionego po urazie kręgosłupa, czegoś chorobowego z kręgosłupem związanego. Z wąsami ma niewiele wspólnego
Powyższe oparłem na "słowniku warszawskim i opracowaniu Moniki Buławy pt "Kulturowe uwarunkowania gwarowych nazw chorób". Poniżej link do tego artykułu w formacie "DjVu"
http://rcin.org.pl/dlibra/plain-content?id=63284 |
_________________ Zbigniew
|
|
|
|
|
ROMAN_B |
|
Temat postu: Rozważania o etymologii nazwiska Wąszer.
Wysłany: 17-02-2019 - 01:15
|
|
Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192
Status: Offline
|
|
Elżbieto, witaj.
Dołożę moje "trzy grosze" do dyskusji o pochodzeniu i znaczeniu nazwiska Wąszer. Raczej przestawię moje subiektywne spojrzenie na ewentualną genezę tego miana.
Rozważania o etymologii nazwiska Wąszer.
Każde przeszłe czy współczesne nazwisko to zagadka etymologiczna, w tym i nazwa osobowa Wąszer, która kryje w sobie pochodzenie konkretnej nazwy [ wyrazu, nazwania ], jego źródłosłów oraz zmiany ich znaczenia i formy w miarę upływu czasu. Rozszyfrowanie polega na odtworzenie wyjściowej postaci wyrazu, wykrycie przypuszczalnego znaczenia pierwotnego, wyjaśnienie jego dalszego rozwoju semantycznego i objaśnienie struktury morfologicznej. Badania etymologiczne opiera się często na analizie porównawczej. Bywa, że nie da się jednoznacznie ustalić pochodzenia i znaczenia konkretnej nazwy osobowej i dlatego mogą istnieć obok siebie różne genezy tego samego miana. Czasami pomocna bywa ludowa etymologia, która zazwyczaj próbuje określać pochodzenie wyrazów na podstawie podobieństwa ich formy dźwiękowej [ wymowy, brzmienia ] do innych wyrazów.
Nielekko jest bez szerszego kontekstu lub innych dodatkowych informacji wnioskować o pochodzeniu nazwiska Wąszer. W mojej ocenie tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych, genealogicznych, słownikowych czy językoznawczych może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób i kiedy powstała konkretna nazwa osobowa oraz rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego albo etnicznego osób noszących miano Wąszer. Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. Pamiętać też trzeba, że niektóre słowa mogą pochodzić z różnych historycznych dialektów języka polskiego, w tym i z gwary. Nie można też wykluczyć, iż wspomniane miano jest reliktem wywodzącym się z języka [pra]słowiańskiego albo staropolskiego. W grę mogą też wchodzić inne języki a tym samym i hybrydy językowe.
Szkoda, że nie napisałaś gdzie i w jakim czasie miano Wąszer występowało oraz czy ta nazwa osobowa miała jakieś inne graficzne formy zapisu. Skoro nic nie jest wiadomo to pozostają rozważania, przypuszczenia oparte na różnych poszlakach, które można dostrzec w graficznym zapisie nazwiska Wąszer.
Tak więc w nazwie osobowej Wąszer można zauważyć, że zakończona ona jest przyrostkiem -er albo końcówką słowotwórczą -er. Odpowiednio zapisać to można w następujący sposób: Wąsz + er = Wąszer; Wąsz–er = Wąszer. Zakończenia te występują w wielu językach, np. angielskim, duńskim czy niemieckim. Wspomniane języki wywodzą się z języka germańskiego. We wszystkich tych językach przyrostek -er ma podobne funkcje. I tak w:
• języku angielskim w połączeniu z czasownikiem oznacza wykonawcę czynności,
• języku duńskim w połączeniu z czasownikiem lub rzeczownikiem oznacza wykonawcę czynności,
• języku niemieckim należy do grupy sufiksów derywacyjnych tworzących rzeczowniki odczasownikowe i w połączeniu z tematem czasownika oznacza wykonawcę czynności rodzaju męskiego.
Format -er na gruncie języków germańskich to taka wielofunkcyjna cząstka i bardzo ekspansywna, która w połączeniu z nazwami miejscowości wskazywała na miejsce zamieszkania lub pochodzenia. Natomiast w połączeniu z nazwami osobowymi przypisanymi konkretnemu człowiekowi, na przykład: imię, przezwisko, pseudonim, nazwisko, przyjmował relacyjny charakter. Inaczej mówiąc tworzył miana patronimiczne [ odojcowskie ]. Przyrostek -er tworzył też modelowe nazwiska strukturalne ale tylko od słowiańskich podstaw słowotwórczych [1].
Wiemy już co może znaczyć format -er w nazwie osobowej Wąszer. Pozostaje ustalić co może znaczyć podstawa słowotwórcza Wąsz- i jakiego jest pochodzenia. Wyraz Wąsz skłąda się z litery „w”, litery „ą” oraz dwuznaku „sz” [ w-ą-sz ]. Litery piszemy a głoski mówimy. Zatem, mamy i głoski – głoskę „w”, głoskę „ą” oraz głoskę „sz”. Litera „ą”, inaczej „a” z ogonkiem, to samogłoska nosowa. W graficznym zapisie języka polskiego istnieją tylko dwie samogłoski nosowe – ą [ nosowe o ] i ę [ nosowe e ]. W języku polskim nosowość samogłosek ma charakter asynchroniczny. Asynchroniczność polega na tym, że gdy następuje wymowa samogłoski nosowej, podniebienie przygotowuje się już do wypowiedzenia następnej głoski. Język polski i kaszubski to ostatnie dwa języki słowiańskie, w których zachowały się samogłoski nosowe, inne języki słowiańskie pozamieniały je na samogłoski ustne.
Dwuznak „sz”, głoska „sz” – głoska „sz” jest bezdźwięczną głoską [ spółgłoską ]. W języku polskim występuje proces fonetyczny nazywany ubezdźwięcznieniem [ desonoryzacja ]. Inaczej mówiąc jest to upodobnienie fonetyczne polegające na tym, że spółgłoska dźwięczna traci dźwięczność. Upodobnieniom tym ulegają głównie spółgłoski dźwięczne, które mają swoje odpowiedniki różniące się jedynie dźwięcznością. Do spółgłosek dźwięcznych należy „ż”. Odpowiednikiem różniącym się jedynie dźwięcznością jest bezdźwięczna spółgłoska „sz” [ „ż” – „sz” ( „ż” dźwięczna, „sz” bezdźwięczna ) ]. Biorąc to zjawisko pod uwagę mogło dojść podczas wymowy do ubezdźwięcznienia dźwięcznej samogłoski „ż” w wyniku czego powstała bezdźwięczna samogłoska „sz”. Zatem, podstawą słowotwórczą jakiej poszukujemy jest wyraz zapisany pod postacią graficzną „wąż”, który wymawiany jest jako „wąsz”. Tu dodam, że forma graficzna wyrazu „wąsz” mogła powstać też na skutek błędu ortograficznego.
Hipoteza.
Nazwisko Wąszer jest obocznym zapisem graficznym nazwy osobowej Wążer. Miano Wążer / Wąszer jest hybrydą językową polsko – niemiecką i jest strukturalnym nazwiskiem, które zostało utworzone od słowiańskiej podstawy słowotwórczej Wąż za pomocą niemieckiego nazwiskotwórczego sufiksu -er. Biorąc to pod uwagę pierwotnym [ prawdziwym ] nazwiskiem byłoby polskie nazwisko Wąż.
To tylko moje przemyślenia, rozważania, konkluzje, które przekształciły się w hipotezę o powstaniu i znaczeniu nazwiska Wąszer. Hipoteza ta powstała na podstawie poszlak, o których wspomniałem w moim tekście. Jak pisałem wcześniej bez szerszego kontekstu i dodatkowych danych trudno jest konstruktywnie opisać genezę nazwy osobowej Wąszer. Mogą istnieć też inne wyjaśnienia etymologii przedmiotowego miana - może je ktoś przytoczy?
Elżbieto, wnioski i weryfikację pozostawiam Tobie. Mam nadzieję, że moje informacje pomogą Ci w badaniach nad historią rodziny i pochodzeniem nazwiska Wąszer.
Pozdrawiam – Roman.
[1] – Bogdan Ściński: Zachodniosłowiańsko – niemieckie hybrydy nazwiskowe z przyrostkiem -er w wiekach XIV – XV; Onomastika Slavgermaica II; Wrocław 1966, strona 83 – 86.
Ps.
Osób o nazwisku:
• Wąż w Polsce jest około 1131. Pod linkiem zobaczysz ich rozmieszczenie na obszarze dzisiejszej Polski:
https://nazwiska-polskie.pl/W%C4%85%C5%BC
• Wężyk w Polsce jest około 797. . Pod linkiem zobaczysz ich rozmieszczenie na obszarze dzisiejszej Polski:
https://nazwiska-polskie.pl/W%C4%99%C5%BCyk
Słowo wąż pochodzi od prasłowiańskiego *ǫžь. W znaczeniu:
• zoologicznym oznacza przedstawiciel podrzędu beznogich gadów o podłużnym ciele,
• w przenośni oznacza ktoś podłego i podstępnego,
• w przenośni [ żartobliwie ] oznacza mąż. Na skutek podobieństwa fonetyczne do wyrazu mąż.
Wąż to też szlachecki herb:
https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C4%85%C ... zlachecki) |
|
|
|
|
|
Minik_Bartosz |
|
Temat postu: Rozważania o etymologii nazwiska Wąszer.
Wysłany: 17-02-2019 - 02:27
|
|
Dołączył: 17-02-2019
Posty: 2
Status: Offline
|
|
Szanowni Państwo!
Zwracam się z prośbą o naprowadzenie mnie na pochodzenie nazwiska "Minik". Spotkałem się już z wieloma teoriami dlatego chciałbym zasięgnąć opinii ekspertów.
Z góry dziękuję! |
|
|
|
|
|
Gawroński_Zbigniew |
|
Temat postu: Rozważania o etymologii nazwiska Wąszer.
Wysłany: 17-02-2019 - 09:06
|
|
Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694
Status: Offline
|
|
Bez regionu, najstarszego znanego przodka o tym nazwisku nic nie da się konkretnego powiedzieć. Z prostej przyczyny: jest najmniej pół setki nazwisk tatarskich z podstawą 'mini-'+ cośtam = rodzina + cośtam. Może być młode co do pochodzenia zdrobnienie imienia męskiego Dominik. Może być starsze z naciskiem na Kresy zdrobnienie imion męskich Mina, Miniej - te od greckich źródłosłowów etymologicznie związanych z miesiącem, księżycem. Może być od imienia starosłowiańskiego Minisław i podobnych. Od morawskiego imienia Minik = Mingotas. Od czeskiego imienia Minik = Munich (z Monachium). Od polskiegorzeczownika 'minik' = miękki = wrażliwy, taki co łatwo płacze notowanego w kilku gwarach. Mincer. Papla, gaduła (to z czeskiego). Nazwiska: MINEK, MINKO, MINIEK, MINKO < minąć ‘przejść obok czegoś’, ‘uniknąć czegoś’, ‘upłynąć (o czasie)’ (słownik Taszyckiego)
To zapewne tylko niektóre z hipotez. |
_________________ Zbigniew
|
|
|
|
|
edyta_s |
|
Temat postu: Rozważania o etymologii nazwiska Wąszer.
Wysłany: 17-02-2019 - 09:56
|
|
Dołączył: 27-11-2011
Posty: 174
Status: Offline
|
|
A ja ciekawa jestem pochodzenia nazwiska Brauła mazowieckie około 1750. |
_________________ Pozdrawiam Edyta
|
|
|
|
|
Ewa_Szczodruch |
|
Temat postu:
Wysłany: 17-02-2019 - 10:17
|
|
Dołączył: 10-12-2006
Posty: 4116
Skąd: Toruń
Status: Offline
|
|
Witam
Brauła - od niemieckiej nazwy osobowej Breier, ta od Brauer ‘piwowar’.
Źródło: Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999 |
_________________ Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch
|
|
|
|
|
ROMAN_B |
|
Temat postu: Re: Minik.
Wysłany: 17-02-2019 - 15:56
|
|
Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192
Status: Offline
|
|
Minik_Bartosz napisał:
Szanowni Państwo!
Zwracam się z prośbą o naprowadzenie mnie na pochodzenie nazwiska "Minik". Spotkałem się już z wieloma teoriami dlatego chciałbym zasięgnąć opinii ekspertów.
Z góry dziękuję!
Bartoszu, witaj.
Chyba nie czytałeś regulaminu naszego forum. Dokument ten mówi, że posty powinny być podpisywane przynajmniej imieniem.
Między innymi napisałeś: „Zwracam się z prośbą o naprowadzenie mnie na pochodzenie nazwiska "Minik". Spotkałem się już z wieloma teoriami dlatego chciałbym zasięgnąć opinii ekspertów.”.
Nie uważam się za eksperta w dziedzinie językoznawstwa badającego pochodzenie wyrazów, zmiany ich znaczenia i formy w miarę upływu czasu. Etymologia to tylko moje hobby i czasami wypowiadam się na temat pochodzenia różnych nazw osobowych, zazwyczaj są to moje rozważania i subiektywne spojrzenie na etymologię tych nazw. Niemniej jednak skreślę kilka słów ogólnej uwagi.
Z treści Twojego wpisu wynika, że masz obszerną wiedzę na temat różnych etymologii nazwy osobowej Minik.
Moim skromnym zdaniem nie warto „wyważać otwartych drzwi” i pisać Ci o czym Ty możesz od dawna wiedzieć, szkoda czasu na powielanie informacji. Jak byś podał znane Ci dane o pochodzeniu nazwiska Minik to można by je wykorzystać w rozbudowaniu Twoich hipotez lub/i poszukać innych wariantywnych rozwiązań.
Zapewne mogą istnieć też inne hipotezy o genezie nazwiska Minik niż te, które Ty znasz? Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”.
Pozdrawiam – Roman. |
|
|
|
|
|
edyta_s |
|
Temat postu: Re: Minik.
Wysłany: 17-02-2019 - 16:44
|
|
Dołączył: 27-11-2011
Posty: 174
Status: Offline
|
|
Dziękuję Pani Ewo występuje ono tylko w tym jednym miejscu i tych latach czyli chyba wszystko wskazuje na kolonistów niemieckich niestety metryk dalej już brak. |
_________________ Pozdrawiam Edyta
|
|
|
|
|
Tomasz_Mierzejek |
|
Temat postu:
Wysłany: 17-02-2019 - 19:18
|
|
Dołączył: 25-12-2018
Posty: 891
Status: Offline
|
|
Witam. Czy posiada ktoś informacje o nazwiskach Siok, Szok oraz Mróz? Z góry bardzo dziękuję za pomoc. |
|
|
|
|
|
Rasinska_Ela |
|
Temat postu: Re: Minik.
Wysłany: 17-02-2019 - 19:25
|
|
Dołączył: 25-11-2016
Posty: 72
Status: Offline
|
|
Zbigniewie, Romanie,
bardzo serdecznie dziekuje za Wasze obszerne komentarze na temat nazwiska Wąszer.
Wszystkie zawarte w nich informacje sa ogromnie ciekawe - bede starala sie dotrzec do kolejnych przodkow o tym nazwisku - na razie mam w drzewku tylko jedna osobe z nazwiskiem Wąszer... Zobaczymy...
Pozdrawiam bardzo serdecznie,
Elzbieta |
|
|
|
|
|
Aleksandra_Zaw |
|
Temat postu:
Wysłany: 17-02-2019 - 19:59
|
|
Dołączył: 17-02-2019
Posty: 2
Status: Offline
|
|
Witam,
czy wie ktoś z Państwa skąd/od czego może pochodzić nazwisko Lewczuk?
Aleksandra |
|
|
|
|
|
Gawroński_Zbigniew |
|
Temat postu: Re: Minik.
Wysłany: 17-02-2019 - 20:36
|
|
Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694
Status: Offline
|
|
Siok i Szok to jedno i to samo słowo/nazwisko. Od: siokać/szokać = straszyć drób, albo przywoływać drób do karmienia. Jest jeszcze siok/siokadełko/sokadełko = element kołowrotka do przędzenia włóczki. Niestety nie ma zdjęć w sieci tylko opisy. Obydwie hipotezy za słownikiem gwar polskich Karłowicza.
Mróz/Mroz w znaczeniu dosłownym jest tożsame w języku polskim i niemieckim, gdzie trafiło via słowiańskie języki zaodrzańskie. Najstarszy zapisany niemiecki Mróz pojawił się w 1377 roku, a polski w 1224. Moim zdaniem interpretacje od imion męskich Jamroż/Ambroży są sporo młodsze. Tutaj w oparciu o moje niemieckie źródełka i słownik Taszyckiego.
Lewczuk. Od imienia męskiego Lew - pospolite na całych Kresach i nie tylko. Na Ukrainie ‘lewczuk’ to żmija: kobra królewska. Czy i od tego powstawały nazwiska? Nie wiem. |
_________________ Zbigniew
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|