Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego

flag-pol flag-eng home login logout Forum Fotoalbum Geneszukacz Parafie Geneteka Metryki Deklaracja Legiony Straty
czwartek, 28 marca 2024

longpixel


Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Autor Wiadomość
Patrykmatal10Offline
Temat postu: Zamiana nazwiska w XVIII wieku.  PostWysłany: 31-01-2019 - 12:54
Sympatyk


Dołączył: 16-03-2017
Posty: 238

Status: Offline
Przypuszczam, że nazwisko moich przodków zmieniło sie w drugiej połowie XVIII wieku. Rozwiązanie tego problemu bardzo pomogłoby mi w dalszych pracach na temat dziejów rodziny, więc z waszą pomocą chciałbym sie z tym ostatecznie rozprawić.

Moje drzewo genealogiczne kończy sie aktem ślubu z 1790 pomiędzy Franciszkiem Matalińskim a Marianną Gaworecką. Dzięki przetłumaczonemu aktu z języka łacińskiego wiem, że kawaler pochodzi z miasta Raciąż, tam też zawarto małżeństwo. Z tego wynika, że akt urodzenia Franciszka powinien znajdować sie w tej parafii. W akcie zgonu Franciszka nie podano jego rodziców, znam jedynie jego wiek w trakcie śmierci, przez co mogłem oszacować, w którym roku miej wiec sie urodził. Zacząłem więc przeszukiwać sumariusz.
W sumariuszu niestety nie znalazłem aktu urodzenia Franciszka Matalińskiego, znajdują sie tam jednak akty urodzenia Franciszka bez nazwiska oraz Franciszka Masztalerza. Następnie przeszukałem cały sumariusz w celu znalezienia wszystkich osób o nazwisku Mataliński. Trafiłem tylko na jeden- akt ślubu z 1768 miedzy Walerianem Matalińskim a Elżbieta Ryfińska. Nie zachowały sie księgi ślubów z tego okresu, więc nie posiadam więcej szczegółów z tego wydarzenia. Według moich wyliczeń Franciszek urodził sie około 1768, więc na tym etapie uznałem, że Walerian jest prawdopodobnie ojcem Franciszka i prawdopodobnie przybył do Raciąża z innej parafii.

Kolejnym etapem było znalezienie aktu urodzenia Waleriana Matalińskiego. Było to bardzo ciężkie, gdyż nie posiadłem żadnej wskazówki, gdzie mogłoby to mieć miejsce. Z pomocą Geneteki udało mi sie znaleźć akty powiązane z nazwiskiem Mataliński, z interesującego mnie okresu. W ten sposób trafiłem na akt ślubu z Mokotowa z 1773 pomiędzy Franciszką Matalińską a Tomaszem Kominek. Z przetłumaczonego aktu dowiedziałem się kilka ciekawych faktów. Franciszka pochodzi z Raciąża, urodziła się w 1754 roku a jej ojcem jest Kazimierz. Jak wspomniałem wcześniej w sumariuszu nie znalazłem ani Kazimierza ani Franciszki Matalińskich, jednak mając wyliczoną datę urodzenia Franciszki i jej ojca sprawdziłem raz jeszcze. Okazało się, że dokładnie w tym roku urodziła się Franciszka Masztalerz- córka Kazimierza i Barbary.

Przystąpiłem wiec do dokładniejszego zbadania tego nazwiska. W tym przypadku aktów było dużo, a przedstawiciele tego nazwiska występują od samego początku spisu. Natrafiłem tam też na akt urodzenia Marianny Mastalerz z 1772. Co ciekawe jest rodzicami są Walerian i Elżbieta, ten sam zestaw imion, co w akcje ślubu mojego, przypuszczalnie najstarszego przodka(4 lata po ich ślubie). Można uznać to za zbieg okoliczności, jednak po sprawdzeniu całego sumariusza parafii Raciąż okazuje się, że w całym spisie kombinacja tych imion występuje tylko 2 razy-raz przy Matalińskich i raz przy Masztalerzów.


Wiec tak..Franciszek Mataliński -urodzony według aktu zgonu około 1768, a według aktu ślubu pochodzący z Raciąża-w 1767 roku rodzi sie Franciszek Masztalerz.
-Franciszka Masztalerz- według aktu zgonu urodzona w 1754 córka Kazimierza- w 1754 rodzi się Franciszka Masztalerz- córka Kazimierza i Barbary.
-Walerian Mataliński bierze ślub z Elżbieta Ryfińska w 1768- W 1772 rodzi sie Marianna Masztalerz-córka Waleriana i Elżbiety.

Dodatkowo, przy dokładnej analizie sumariusza łatwo zaobserwować ze osoby z nazwiskiem Masztalerz występuje w spisie miej wiec do lat osiemdziesiątych XVIII wieku, a nazwisko Mataliński (poza wspomnianym Walerianie Matalińskim) pojawia sie od 1790. Kolejnym argumentem mógłby być akt urodzenia Waleriana, gdzie przypuszczalnie padło by nazwisko Masztalerz, jednak nie udało mi się znaleźć w sumariuszu.

Chciałbym zapytać, co o tym myślicie? Czy waszym zdaniem rzeczywiście zamiana nazwiska miała miejsce? Czy mogę potomków Franciszka Masztalerza traktować, jako swoich przodków? Jeśli tak, dlaczego do tej zmiany nazwiska doszło?

Teraz chciałbym się skupić nad pochodzeniem nazwisk Mataliński i Masztalerz. Nazwiska, prócz pierwszej litery, nic nie łączy. Masztalerz to osoba zajmująca się w stadninie końmi i uprzężą, nadzorująca pracę stajennych. Natomiast eksperci od pochodzenia nazwisk( oczywiście na naszej stronie) uznali, że nazwisko Mataliński może pochodzić od wyrazu mata-rodzaj plecionki z kawałków tkaniny. Ta koncepcja świetnie pokrywa sie z zawodem wykonywanym przez przodków-byli oni krawcami i szewcami.
Przy założeniu, że do zamiany nazwisko rzeczywiście doszło, a moi przodkowie nosili nazwisko Masztalerz jestem w stanie rozwinąć moje drzewo genealogiczne do samego początku sumariusza, czyli do Piotra, który zmarł w 1732 w wieku 52 lata, więc urodził sie około 1680 roku. Zakładałem, że zawód przodków Franciszka Masztalerza, będzie związany z ich nazwiskiem, więc w aktach szukałem wyrazu agaso-po łacinie Masztalerz. Potomkowie Franciszka, jednak aż do wyżej wspomnianego Piotra zostawali określeni słowem, Famatus-średniozamożny rzemieślnik, w niektórych aktach bardziej precyzyjnie-szewc. W tym momencie załamało sie moje przypuszczenie, które zakładło, że nazwisko w tym okresie było inaczej niż obecnie, tylko określeniem człowieka, wiec, jeśli przodkowie wykonywaliby zawód masztalerza byli by określeni Masztalerzami, a jeśli przodkowie wykonujący zawód szewca czy krawca nazywani Mataińskimi-od słowa mata.


Gdy zaczyna brakować dokumentów i faktów w grę wchodzi coraz bardziej wyobraźnia. Wszyscy przodkowie, od Franciszka po Piotra zamieszkiwali Raciąż, jednak w sumariuszu znalazłem tez akt zgonu z 1731 Andrzeja Masztalerza. W chwili śmierci miał 75 lat, więc urodził sie około 1656(teoretycznie mógłby być ojcem Piotra), a miejsce urodzenia to Czubaki. Dodatkowo w jego akcie zgonu nie występuje zwrot Famatus, ani żaden inny. Po prostu zmarł Andrzej Masztalerz.

Jak myślicie, jaka jest szansa, że brak żadnego określenia w jego akcie zgonu może oznaczać, że wykonywał on zawód masztalerza? Czy wskazówka może być miejscowość Czubaki? Wyobrażam sobie, że taka hodowla koni osadzona jest właśnie na wsi a nie, co prawda w niewielkim, ale mieście. Idąc tym tropem mógłbym spróbować znaleźć właściciela majątku Czubaki w tym okresie, a może dalej informacje o wyposażeniu jego majtku, szukając jakiś informacji o hodowli koni. Wreszcie, jaka jest szansa, ze Andrzej jest ojcem Piotra?

Mam nadzieje ze, na chociaż z część pytań uda nam sie znaleźć odpowiedz.

_________________
Patryk


Ostatnio zmieniony przez Patrykmatal10 dnia 21-02-2019 - 15:31, w całości zmieniany 1 raz
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
gosia_21_33Offline
Temat postu:   PostWysłany: 31-01-2019 - 14:40
Sympatyk


Dołączył: 23-07-2014
Posty: 133
Skąd: Łódź
Status: Offline
Witam,

czy oprócz sumariuszów zachowały się również same metryki ?

W moim przypadku mniej więcej w tym samym okresie rodzina również zmieniła nazwisko . W części metryk było dosłownie napisane nowe nazwisko czyli stare nazwisko .

Pomocne tez byłyby księgi ludności stałej z mniej więcej tamtego okresu . Czasem są w nich ciekawe informacje .

pozdrawiam

Gosia
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Patrykmatal10Offline
Temat postu:   PostWysłany: 31-01-2019 - 15:07
Sympatyk


Dołączył: 16-03-2017
Posty: 238

Status: Offline
Witam,

Tak,metryki także się zachowały (nie z wszystkich lat) ,ale niestety nie udało mi się znaleźć aktu w którym osobę nazwano by jednocześnie Masztalerz i Mataliński. Chciałbym dopytać czy w Pani przypadku nazwisko zmieniła tylko jedna linia rodziny czy wszystkie osoby noszące stare nazwisko?

Księg ludności stałej nie badałem,a może warto. Dziękuje za podpowiedź.

_________________
Patryk
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
gosia_21_33Offline
Temat postu:   PostWysłany: 31-01-2019 - 15:11
Sympatyk


Dołączył: 23-07-2014
Posty: 133
Skąd: Łódź
Status: Offline
Witam,

tego nie jestem w stanie określić . W tej parafii pojawia się Kazimierz , miał 4 żony ale nie było tu jego rodzeństwa.

pozdrawiam

Gosia
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Myszor_OskarOffline
Temat postu:   PostWysłany: 31-01-2019 - 15:26
Sympatyk


Dołączył: 18-01-2017
Posty: 285

Status: Offline
To normalne zjawisko. Mieszczanie, a trochę później i chłopi, dość często "uszlachcali" swoje nazwiska w XVIII-na początku XIX wieku. Przecież popularność nazwiska Kowalski wynika z dołożenia "nobliwego" -ski do nazwiska Kowal. Wiśniewski - przezwiskowego Wiśnia. Nowakowski, Nowacki - Nowak. I tak dalej.

Sam mam takich przypadków w drzewie całą masę. Chyła > Chyliński, Brychcy > Brychczyński, Czochrała > Czochralski, Baran > Baranowski, Cebula > Cybulski, Partała > Portalski, Wosien > Woszyński. Itd.

Poniekąd stąd te mity o powszechnym szlacheckim pochodzeniu wśród Polaków, na podstawie samych końcówek -ski.

Jeśli coś tu jest nietypowego, to małe podobieństwo. Ale może po drodze było przejście np. Masztaliński, Mastaliński?
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Patrykmatal10Offline
Temat postu:   PostWysłany: 31-01-2019 - 15:53
Sympatyk


Dołączył: 16-03-2017
Posty: 238

Status: Offline
W aktach trafiały się lekkie przekształcenia obu nazwisk. Masztalerz zapisywano Mastalerz, Masztalarczyk i Mastalarczyk. Nazwisko Mataliński kilka razy było zmienione na Madaliński. Nigdy nie trafiłem na nazwisko Masztaliński, Mastaliński.

Pozdrawiam,

_________________
Patryk
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Szczurowski_PiotrOffline
Temat postu:   PostWysłany: 31-01-2019 - 18:26
Sympatyk


Dołączył: 11-07-2016
Posty: 98

Status: Offline
To prawda, że zjawisko przyjmowania przez chłopów, mieszczan i Żydów nazwisk szlacheckobrzmiących było dość powszechne w XVIII i XIX wieku. Z przedstawionego wywodu wynika, że i w tym przypadku miała miejsce taka sytuacja. Proponowałbym odnaleźć jakichś współczesnych potomków owych Masztalerzy i wspólnie z nimi zrobić badanie Y-DNA. Jak się okaże, że jest zbieżność haplogrupowa, to sprawa ostatecznie się wyjaśni.

Pozdrawiam,
PS

_________________
Poszukuję informacji źródłowych dot. nazwisk: Szczurowski, Pawlikowski, Hubert oraz Rotuski.
Wiadomości prywatne proszę przesyłać na adres mojej poczty elektronicznej:
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Patrykmatal10Offline
Temat postu:   PostWysłany: 31-01-2019 - 19:50
Sympatyk


Dołączył: 16-03-2017
Posty: 238

Status: Offline
Obawiam się, że to nie jest możliwe, ponieważ nazwisko Masztalerz znika z akt tej parafii w drugiej połowie XVIII wieku.


Dziękuję za wpis i pozdrawiam

_________________
Patryk
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Pawłowski_HenrykOffline
Temat postu:   PostWysłany: 31-01-2019 - 23:15
Sympatyk


Dołączył: 09-02-2011
Posty: 393

Status: Offline
ja przyjrzał bym się jeszcze dodatkowo kto był chrzestnym, świadkiem na ślubach-może przez to uda ci się znaleźć kolejne poszlaki że Masztalerze i Matalińscy tworzyli wspólny krąg rodzinny

co do nazwisk chłopskich na -ski to na Sądeczyźnie którą badam, zdarzały sie znacznie wcześniej już w XVII wieku nie robiono z tego halo.

nie wiem jak jest w metrykach kongresówki- czy zapisywano numery domów?- to może być dodatkowy ślad. no i przyjrzałbym sie jakimś dokumentom katastralnym- gdzie zapisywani są właściciele działek itp i po ich numerach prześledzić czy dom czy pole, działka należące do Masztalerzy nagle staje się w kolejnym pokoleniu własnością Matalińskich

chociaż również zauważyłem przypadki osób służacych we dworach, czy uzyskujących pewien awans społeczny które dodawały sobie -ski
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
JanNiedźwiadek
Temat postu:   PostWysłany: 01-02-2019 - 10:06
Sympatyk


Dołączył: 26-06-2012
Posty: 97

Myszor_Oskar napisał:
To normalne zjawisko. Mieszczanie, a trochę później i chłopi, dość często "uszlachcali" swoje nazwiska w XVIII-na początku XIX wieku. Przecież popularność nazwiska Kowalski wynika z dołożenia "nobliwego" -ski do nazwiska Kowal. Wiśniewski - przezwiskowego Wiśnia. Nowakowski, Nowacki - Nowak. I tak dalej.

Sam mam takich przypadków w drzewie całą masę. Chyła > Chyliński, Brychcy > Brychczyński, Czochrała > Czochralski, Baran > Baranowski, Cebula > Cybulski, Partała > Portalski, Wosien > Woszyński. Itd.

Poniekąd stąd te mity o powszechnym szlacheckim pochodzeniu wśród Polaków, na podstawie samych końcówek -ski.

Jeśli coś tu jest nietypowego, to małe podobieństwo. Ale może po drodze było przejście np. Masztaliński, Mastaliński?


Szanowni przedmówcy, ja bym tak nie kategoryzował tej końcówki jako działania w "jedną stronę", to znaczy w tą uszlachcająca brzmieniowo nazwisko, gdyż znam przynajmniej jedną osobę, która badała przypadek, gdy szlachcic Snopek, fakt, że z drobnej szlachty, ale gdy szedł jako ekonom służyć, stawał się w zapisach znanym jako Snopczyński. Czynię tak żeby ten obraz nie był taki zero - jedynkowy.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
julia_jarmolaOffline
Temat postu:   PostWysłany: 01-02-2019 - 11:31
Sympatyk


Dołączył: 12-02-2012
Posty: 557

Status: Offline
Myszor_Oskar napisał:

Cytat:
Poniekąd stąd te mity o powszechnym szlacheckim pochodzeniu wśród Polaków, na podstawie samych końcówek -ski.


Być może wiąże się to z powstawaniem nazwisk pochodnych od nazw miejscowych.
Nazwy osobowe na -ski są z pochodzenia przymiotnikami, pochodzącymi od nazw miejscowych.
Jak pisze Kazimierz Rymut w czasach średniowiecza nazwiska, które odnosiły się do szlachty, a zakończone na -ski wskazywały na właściciela Kamieński od nazwy wsi Kamień, ale w średniowieczu występowały również - wcale nierzadko - nazwy na -ski, które nie odnosiły się do właścicieli, ale wskazywały na osobę , pochodzącą z jakiejś miejscowości, np. Baby - Babski.
Tak więc , to -ski nie było wyznacznikiem szlachectwa.
Istnieje mnóstwo starych szlacheckich nazwisk, bez tej końcówki : Kiszka, Zawisza, Jodko, Ćwirko, Górka,Kisiel, Kmita,Kowzan,Radwan, Pac....
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Patrykmatal10Offline
Temat postu:   PostWysłany: 01-02-2019 - 14:58
Sympatyk


Dołączył: 16-03-2017
Posty: 238

Status: Offline
Pawłowski_Henryk napisał:
ja przyjrzał bym się jeszcze dodatkowo kto był chrzestnym, świadkiem na ślubach-może przez to uda ci się znaleźć kolejne poszlaki że Masztalerze i Matalińscy tworzyli wspólny krąg rodzinny

co do nazwisk chłopskich na -ski to na Sądeczyźnie którą badam, zdarzały sie znacznie wcześniej już w XVII wieku nie robiono z tego halo.

nie wiem jak jest w metrykach kongresówki- czy zapisywano numery domów?- to może być dodatkowy ślad. no i przyjrzałbym sie jakimś dokumentom katastralnym- gdzie zapisywani są właściciele działek itp i po ich numerach prześledzić czy dom czy pole, działka należące do Masztalerzy nagle staje się w kolejnym pokoleniu własnością Matalińskich

chociaż również zauważyłem przypadki osób służacych we dworach, czy uzyskujących pewien awans społeczny które dodawały sobie -ski




Akta z interesującego mnie okresu są bardzo ubogie w informacje,nie ma w nich nic o numerze domu itd. Poza tym nie z wszystkich lat akta się zachowały ,wtedy muszę się opierać tylko na sumariuszu.

Dziękuję za pomysł se sprawdzeniem świadków i chrzestnych. Sprawdziłem i okazało się, że w aktach które posiadam tylko raz te samo nazwisko chrzestnego pojawia się zarówno u Masztalerzy i Matalińskich. Oba akta dzieli ponad 30 lat. Wydaje mi się ,że nic konkretnego to nie wnosi i dalej nie mogę potwierdzić czy Masztalerze byli przodkami Matalińskich.

Pozdrawiam.

_________________
Patryk
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Szczurowski_PiotrOffline
Temat postu:   PostWysłany: 01-02-2019 - 17:28
Sympatyk


Dołączył: 11-07-2016
Posty: 98

Status: Offline
Patrykmatal10 napisał:
Obawiam się, że to nie jest możliwe, ponieważ nazwisko Masztalerz znika z akt tej parafii w drugiej połowie XVIII wieku.


Dziękuję za wpis i pozdrawiam


Pytanie zatem jest takie, czy wszyscy, jak się domyślamy, zmienili nazwisko na Mataliński, czy tylko niektórzy, a pozostali się gdzieś przenieśli? W tym drugim wariancie jest szansa na ostateczne wyjaśnienie sprawy.

Pozdrawiam,
PS
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Patrykmatal10Offline
Temat postu:   PostWysłany: 02-02-2019 - 13:05
Sympatyk


Dołączył: 16-03-2017
Posty: 238

Status: Offline
Szczurowski_Piotr napisał:
Patrykmatal10 napisał:
Obawiam się, że to nie jest możliwe, ponieważ nazwisko Masztalerz znika z akt tej parafii w drugiej połowie XVIII wieku.


Dziękuję za wpis i pozdrawiam


Pytanie zatem jest takie, czy wszyscy, jak się domyślamy, zmienili nazwisko na Mataliński, czy tylko niektórzy, a pozostali się gdzieś przenieśli? W tym drugim wariancie jest szansa na ostateczne wyjaśnienie sprawy.

Pozdrawiam,
PS





Niestety nie jestem w stanie odpowiedzieć na to pytanie.Poza przypadkiem kilku osób które opisałem (zamiana nazwiska z Masztalerz na Mataliński) jest duża cześć Masztalerzy, którzy rodzą się w tej parafii i dalej nie ma po nich żadnych śladów. Nie wiem czy jest to spowodowane opuszczeniem miasta , niedokładnie prowadzonymi aktami , a może co mogę jeszcze zbadać,zmianą nazwiska na jeszcze inne niż Mataliński i dalszym pozostaniem w parafii. Po wpisaniu w wyszukiwarkę Geneteki nazwiska Masztalerz w województwie mazowieckim nie znalazłem nic co mógłbym połączyć z Masztalerzami z Raciąża.


Dziękuje za wpis i pozdrawiam

_________________
Patryk
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Wyświetl posty z ostatnich:     
Skocz do:  
Wszystkie czasy w strefie GMT - 12 Godzin
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Powered by PNphpBB2 © 2003-2006 The PNphpBB Group
Credits
donate.jpg
Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego zawiera forum genealogiczne i bazy danych przydatne dla genealogów © 2006-2024 Polskie Towarzystwo Genealogiczne
kontakt:
Strona wygenerowana w czasie 1.442458 sekund(y)