| Autor |
Wiadomość |
ROMAN_B |
|
Temat postu: Gaulin, Jokisch, Jeck, Bindrim, Bendlin, ew. geneza nazwiska
 Wysłany: 15-07-2018 - 18:07
|
|
Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1236
Status: Offline
|
|
Piotrze, witaj!
Rozważania o pochodzeniu nazwiska Gaulin, Jokisch, Jeck, Bindrim oraz Bendlin.
Piotrze, zapewne wiesz, że w Polsce występowały i nadal występują nazwiska pochodzenia angielskiego, szkockiego, niemieckiego, pruskiego, francuskiego, włoskiego, łacińskiego, czeskiego, słowackiego, rosyjskiego, ukraińskiego, białoruskiego, litewskiego, tatarskiego, tureckiego, żydowskiego, ormiańskiego, gruzińskiego, węgierskiego, flamandzkiego itd. Każdy ze wspomnianych języków ma swoją pisownię, ortografię, wymowę i historyczne wersje. Nie należy też zapominać, iż w ramach poszczególnych języków występowały różne dialekty i gwary. Tak więc, na przestrzeni wieków nazwiska ewoluowały, można powiedzieć przechodziły swoistą metamorfozę graficzną, i dziś trudno czasami dociec z jakiego języka pochodzą i jakie miały pierwotne znaczenie, w szczególności gdy na te miana nałożymy polską pisownie i fonetykę. Pamiętać też trzeba, że na przestrzeni czasu różne słowa, nazwy zmieniały swoje znaczenie i dziś część dawnych nazw i słów została zapomniana a o ich pierwotnym znaczeniu już nikt nie pamięta a i dawne i obecne słowniki niektórych z nich nie wymieniają. Nie bez znaczenia jest też fakt, że ziemie polskie przez 126 lat [ 1792 – 1918 ] były pod zaborem rosyjskim, pruskim i austriackim. Pokłosiem tego było też wprowadzenie języka zaborcy jako urzędowego. Tak więc bywało, że nazwiska polskie były tłumaczone na język zaborcy albo zapisywane zgodnie z pisownią języka zaborcy. W taki sposób część nazwisk została zmieniona lub zdeformowana. Podobne zjawisko miało miejsce po 1918 roku, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, gdy władze polskie wprowadziły urzędową repolonizację nazwisk. Bywało tak, że urzędnicy przy wystawianiu dokumentów nierzadko błędnie odczytywali zapis nazwiska w języku zaborcy, dlatego w tym czasie pojawiły się liczne nazwiska zniekształcone, „zepsute” błędną repolonizacją. Szczególnie jaskrawo widać to w środowiskach wiejskich. Niepiśmienni chłopi, stanowiący większą część społeczeństwa, znali swoje nazwisko tylko w formie mówionej i nie potrafili wyegzekwować określonej formy jego zapisu. Błędne zapisy powstawały też wskutek przyczyn prozaicznych, takich jak: niewyraźna werbalizacja nazwiska przez petenta [ na przykład jąkającego się, sepleniącego ], nieuważne słuchanie lub niewyraźne zapisywanie przez urzędnika. Po zakończeniu II wojny światowej na tak zwanych „ziemiach odzyskanych” władze polskie przeprowadziły szeroką akcję polonizacji, repolonizacji nazwisk i imion niemieckich lub niemiecko brzmiących dotyczyło to osób narodowości niemieckiej i autochtonów. Akcja ta też dotyczyła osadników przybywających na te tereny z Kresów [ ziemie wschodnie dawnej polski ]. Tym sposobem sporo osób utraciło swoje pierwotne nazwisko i zyskało nowe, niekoniecznie oddające jego pierwotne brzmienie a tym samym jego znaczenie. Takie zjawisko w przypadku zmiany miejsca zamieszkania albo emigracji powodowało, że niektóre osoby traciły swoje korzenie. Dziś po wielu latach ich potomkowie nie wiedzą, iż mają gdzieś krewnych, którzy noszą inne nazwisko a oni sami poszukują swoich przodków nie tam gdzie powinni ich szukać. Bez gruntownego poznania historii danej rodziny, na przykład zapiski w księgach parafialnych, metryki, różne historyczne dokumenty, niewiele da się powiedzieć o jej pochodzeniu a tym samym o ewentualnym rozkodowaniu genezy nazwiska jakie ta rodzina nosi. Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. W mojej ocenie tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych oraz kwerenda genealogiczna może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób oraz kiedy powstało konkretne nazwisko i rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego i etnicznego osób noszących nazwiska, o które pytasz.
Piotrze, niestety nic nie wspomniałeś o historii rodzin noszących nazwiska: Gaulin, Jokisch, Jeck, Bindrim oraz Bendlin. Napisałeś, że są to nazwiska Twoich niemieckich przodków. Skoro wiesz z całą pewnością, iż są to genetycznie niemieckie nazwiska to tym samym wskazujesz na ich językowe i etniczne pochodzenie, ale niekoniecznie tak musi być. Niemniej jednak nie piszesz nic o tym czy miały one jakieś fakultatywne formy zapisu na przestrzeni czasu. Nie podałeś z jakiego okresu i miejsca pochodzą oraz czy były one zapisane w języku polskim, niemieckim lub rosyjskim i z jakich dokumentów czy ksiąg pochodzą. Dla mnie takie informacje pozwalają na szersze spojrzenie, na zobaczenie ich w kontekście historycznym, językowym [ np. wzajemne przenikanie się różnych języków, gwary miejscowe, historyczna ortografia, fonetyka, wady wymowy, znaczenie pojęciowe słów, niestaranność osób sporządzających dokumenty, itp. ], osadniczym.
Język niemiecki należy do grupy zachodniej rodziny języków germańskich. W rzeczywistości stanowi on grupę kilku języków zachodniogermańskich, które często są określane jako języki niemieckie; standardowy język niemiecki [ Standard Hochdeutsch ] oparty jest na Biblii Marcina Lutra, która z kolei opiera się na języku mówionym w Górnej Saksonii i Turyngii. W skład języków zachodniogermańskich, które przede wszystkim ze względów politycznych, a nie lingwistycznych są powszechnie uważane za „jeden język niemiecki” wchodzi wiele dialektów, gwar, które używane są w różnych krajach tak zwanych niemieckojęzycznych. To stanowi ogromną trudność w rozkodowywaniu genezy konkretnych nazwisk mogących pochodzić z kręgu szeroko rozumianego języka niemieckiego. To tyle tytułem wstępu.
Przedstawię Ci moje subiektywne spojrzenie na potencjalną etymologię nazwiska: Gaulin, Jokisch, Jeck, Bindrim oraz Bendlin, którą oparłem na moich rozważaniach i innych informacjach zawartych w źródłach, o których wspominam przy konkretnym nazwisku. Raczej będą to moje rozważania, moje robocze hipotezy, których weryfikację pozostawiam Tobie jeśli uznasz je za dość wiarygodne. Muszę przyznać, że są to bardzo ciekawe nazwiska z punktu widzenia ich genezy. Na niektóre miana jakby spadła zasłona milczenia. Niby istnieją w przestrzeni publicznej i są obecnie używane a nic o ich znaczeniu nie można znaleźć. Co do niektórych mam podejrzenia, że ich pochodzenie niekoniecznie musi być genetycznie niemieckie mimo Twojej sugestii?
Nazwa osobowa Gaulin.
Nazwisko Gaulin według mnie może być sufiksalną nazwą osobową derywowaną za pomocą przyrostka -in od rdzenia gaul- [ gaul + in = gaulin ]. Wydaje się, że przyrostek -in jest w tym przypadku strukturalnym sufiksem, który tylko tworzy nazwy osobowe i odsuwa znaczenie motywującego go wyrazu podstawowego?
Przejdźmy do ustalenia znaczenia rdzenia gaul- w nazwisku Gaulin.
Niemiecki słownik Duden, wersja elektroniczna, tak opisuje słowo gaul: „mittelhochdeutsch gūl = Pferd; männliches Tier, besonders Eber; Ungetüm, Herkunft ungeklärt”. Co po polsku mniej więcej brzmi tak: Język średnio – wysoko – niemiecki gūl = koń; samiec, zwłaszcza dzik; potwór, monstrum [ kobyła ], pochodzenie niewyjaśnione.
W różnych regionach Niemiec gaul to koń domowy albo potężny, prosty koń roboczy. Są też rejony Niemiec, w których gaul znaczy tyle to stary, zły koń [ samiec ]. Na niektórych obszarach Niemiec słowo gaul ma pejoratywne [ obraźliwe ] znaczenie – chabeta, szkapa, nędzny i zabiedzony koń. Gaul to też nazwisko niemieckie pochodzące od przezwiska Gaul, które metaforycznie mówi o wielkim, dużym, grubym, niezgrabnym, niezdarnym, nieporadnym, nieokrzesanym mężczyźnie [ człowieku ].
Niemniej jednak jest francuskie nazwisko, wcześniej imię, zapisywane pod postacią Gaulin, które pochodzi imienia Gaudelin a ono od germańskiego średniowiecznego imienia żeńskiego Godelind / Godelinde /Gotlind / Gotlinde. Nazwisko to jest dość rozpowszechnione wśród francuskich Kanadyjczyków [ Québec, Quebec ]. Występuje też w USA [ za Patrick Hanks: Dictionary of American Family Names Volume One A – F; Oxford University Press; New York, 2003; Litera G, strona 22 oraz
https://en.wikipedia.org/wiki/Gaulin ].
Francuzi tak widzą genezę nazwiska Gaulin:
1.
Etymologie.
Origine : gaulin est un nom de famille dérivé de gaule longue perche, a designe le marchand de gaules ou le possesseur d'une gaule -peut aussi representer la forme contractee de gaudelin, nom de personne d'origine germanique issu de waldan gouverner .
https://www.filae.com/nom-de-famille/GAULIN.html
2.
Etymologie.
Gaulin: C'est dans les Landes que le nom est le plus répandu, on le trouve aussi dans la Sarthe et dans le Rhône. Variante : Gaullin (16, 49), Gaulain (71, 76). M.T. Morlet pense ŕ une contraction de Gaudelin, nom de personne d'origine germanique, diminutif de Gaud (racine waldan = gouverner). On peut aussi envisager un diminutif de gaule (longue perche), surnom possible pour un homme long et maigre. A noter pour les Landes qu'un hameau s'appelle Gaulin ŕ Saint-Sever. Autres hameaux ŕ Neuvy-Grandchamp (71) et ŕ La Balme-d'Épy (39). Chercher les GAULIN sur Geneanet.
https://www.geneanet.org/nom-de-famille/GAULIN
Nazwa osobowa Jokisch.
Nazwa osobowa Jokisch na pierwszy rzut oka wygląda na niemieckie miano z uwagi na zakończenie grupą znaków ‘sch’. W języku niemieckich znaki ‘sch’ wymawia się jak nasze ‘sz’. W takim razie nazwisko to brzmi Jokisz. Według Deusche Nachnamen: „Weitere Namen mit Bezug Jacob... Jockisch, Jokisch – ( Jokisch 1435 ) – westslawische Koseform”. Po polsku brzmi to mniej więcej tak: Dalsze imiona związane z Jakubem … Jockisch, Jokisch – ( Jokisch 1435 ) – zachodniosłowiańska forma. Wynika z tego, że nazwisko pod graficzną formą Jokisch na obszarze Niemiec znane jest od około roku 1435 i uważane jest za imię, później nazwisko, pochodzące z kręgu zachodnich Słowian, które jest inną formą imienia Jakub.
Do zachodnich Słowian należą też Polacy. W języku polskim występowało imię, później też i nazwisko, Jokisz/ Jakisz. Miano Jokisz / Jakisz pochodzi od imion na Jak, na przykład Jakub, Jakim [ Joachim ]. W okresie staropolskim dość często spotykane było skrócone imię Jak, które pochodzi od chrześcijańskiego imienia Jakób [ obecnie Jakub ]. W nazwie osobowej Jaokisz / Jakisz można wyodrębnić sufiks -isz, który należy do grupy zdrobniających przyrostków. Spółgłoska ‘sz’, od schyłku średniowiecza wymawiana jest twardo i wskazywała na formę zdrobniałą. Przykłady to: Pab–isz < Pabian, Fabian; Bron– isz < Brodzisław; Grab–isz < Grab ‘grab, grabić’. Tak więc Jokisz / Jakisz to zdrobniałe [ spieszczone ] imię pochodzące od skróconego imienia Jak a ono od imienia Jakub. Spółgłoska ‘sz’, od schyłku średniowiecza wymawiana jest twardo i wskazywała na formę zdrobniałą.
Nazwa osobowa Jeck.
Albert Heintze w swoim opracowaniu pt. „Die Deutschen Familien – Namen geschichtlich, geographis, sprachlich, które wydane zostało w roku 1882 w Halle a. S., Verlang der Buchhandlung des Waisenhauses nas stronie 152 pod hasłem Jeck tak pisze:
„Jeck– s. Jacobus”. Po polsku Jeck– zobacz Jakobus.
Jeck to skrócona forma imienia Jacobus
Jacobus to łacińskie imię, którego polską formą jest Jakub [ Do 1936 roku zapisywano je przez „ó”, ale po reformie ortograficznej wprowadzono pisownię przez „u” ].
Jack-, Jäck- s. Jacobus. [ strona 151 ]
Jock (schweiz ) – po polski Jock ( Szwajcaria ) [ strona 152 ].
Weitere Namen mit Bezug Jacob...
Jack, Jäck, Jäckel, Jaeck, Jaeckel, Jäkel, Jaekel, Jeckel, Jeki, Jäckle, Jäcklin – ( Jägelin 1280, Jeckil 1352 ) – Koseform deutsch, sorbisch.
Dalsze imiona związane z Jakubem …
Jack, Jäck, Jäckel, Jaeck, Jaeckel, Jäkel, Jaekel, Jeckel, Jeki, Jäckle, Jäcklin – ( Jägelin 1280, Jeckil 1352 ) – niemiecka forma pieszczotliwa, język łużycki [ za Deusche Nachnamen ].
Języki łużyckie – grupa obejmująca dwa blisko spokrewnione języki zachodniosłowiańskie: górnołużycki i dolnołużycki. Używane są one przez Łużyczan (łącznie ok. 150 tys. osób, większość z nich posługuje się jednak wyłącznie językiem niemieckim) na terenie Łużyc we wschodnich Niemczech. Obydwa języki łużyckie są zagrożone wymarciem (przede wszystkim dolnołużycki, którego liczbę aktywnych użytkowników szacuje się na kilka tysięcy, i którym na co dzień posługuje się w zasadzie tylko najstarsza generacja, podczas gdy górnołużyckiego używa ok. 55 tys. osób). Dolnołużycki jest bardziej zbliżony do polskiego, a górnołużycki do czeskiego i słowackiego. W obydwu językach występuje gramatyczna liczba podwójna. Na Łużycach wytworzył się także pośredni język pomiędzy jęz. niemieckim a dolnołużyckim – Ponaschemu. Polskie głoski ć dź, w dolnołużycczyźnie zmieniają się w ś, ź. Por. być – byś, dzieci – źiśi. Grupy spółgłosek tr i pr zmieniają się w tš, pś i pš, np. prawy – pšawy, straszny – tšašny.
Niemiecki słownik Duden, wersja elektroniczna, tak opisuje słowo jeck:
„jeck”: „mittelhochdeutsch (mittelfränkisch) jeck < mittelniederdeutsch geck, zu Geck”.
Język średnio – wysko – niemiecki [ dialekt środkowo frankoński ] jeck < bliski dolnosaksoński geck.
Jeck – zwariowany, szalony, dziwaczny, błazeński, błazen karnawałowy.
Dr Karl Schiller i dr August Lübben w Bremen w roku 1876 opublikowali Mittelniederdeutsch Wörterbuch. Zweiter Band. G – L . Na stronie 25 tego słownika zamieszczone jest hasło geck. W tłumaczeniu bliskodolnosaksońskie słowo geck znaczy ‘głupi, lekkomyślny, niepoważny’.
Tak więc słowo jeck pochodzące od słowa geck ma dwa znaczenia:
1) ktoś, kto obchodzi karnawał; przebieraniec, modniś, fircyk, błazen;
2) ktoś z zaburzeniami psychicznymi lub/i emocjonalnymi albo człowiek niepoważny, lekkomyślny.
Kilka uwag co do formy graficznej nazwiska zapisanego w metrykach [ nie przytoczyłeś tych odmian graficznych, prosiłeś o ich przetłumaczenie na forum ]:
1) W metryce po rosyjsku nazwisko zapisane jest jako „Екъ ( Jek )”.
2) W metryce po rosyjsku nazwisko zapisane jest jako „Юкъ ( Jek )”.
3) W metyce po rosyjsku nazwisko zapisane jest jako „Юкъ ( Jaek )”, w spisie na końcu zapisane jest po rosyjsku jako Екъ.
4) W metryce po rosyjsku nazwisko zapisane jest jako Юкъ, w spisie na końcu zapisane jest po rosyjsku jako Екъ.
Rosyjska litera „Ю” odpowiada polskiemu „ju”. Tak więc nazwisko zapisane cyrylicą jako Юкъ po polsku powinno brzmieć Juk a nie Jek. Rosyjska litera „Е” odpowiada polskiemu „je”. Nazwisko zapisane cyrylicą jako Екъ po polsku powinno brzmieć Jek. Rosyjska litera „Я” odpowiada polskiemu „ja”.
Nazwisko w metryce zapisane cyrylicą jako Юкъ obok którego widnieje polski odpowiednik Jaek a w spisie na końcu księgi nazwisko jest zapisane cyrylicą jako Екъ. Zatem, piszący przedmiotową metrykę, moim zdaniem, tak naprawdę nie wiedział jak brzmi ta nazwa osobowa i nie wiedział jak poprawnie zapisać przedmiotowe miano w cyrylicy. Tylko jak naprawdę brzmi to nazwisko po polsku? Polska(?) forma widniejąca obok rosyjskiej zapisana jest jako Jaek. Jaek w cyrylicy powinno być w tym czasie zapisane w formie Яэкъ. Tylko czy zapis graficzny w formie Jaek jest prawdziwym nazwiskiem, czy tylko próbą oddania jakiegoś innego nazwiska. Jest staropolskie skrócone imię Jak, które pochodzi od chrześcijańskiego imienia Jakób [ obecnie Jakub ]. Niemniej jednak nazwisko zapisane w formie Jaek chyba nie jest polskim imieniem, raczej może odpowiadać niemieckiemu skróconemu imieniu zapisywanemu w postaci: Jack, Jäck, Jeck, Jock. Najczęściej w metrykach występuje forma graficzna nazwiska zapisana cyrylicą Екъ obok której widnieje zapis po polsku w formie graficznej Jek. Z dużą dozą prawdopodobieństwa osoba, która spisywała metrykę zapisała to nazwisko ze słuchu. Zapewne słyszała wypowiadane nazwisko w brzmieniu Jek i tak go zapisała w cyrylicy – Екъ ( Jek ). Niemieckie imię [ nazwisko, przezwisko ] brzmiące [ wypowiadane ] jako Jek zapisywane powinno być w języku niemieckim pod postacią graficzną Jeck. Niemniej jednak może to być polskie imię lub/i nazwisko Jak / Jek.
Nazwa osobowa Bindrim [ Bindrin ].
Najwięcej osób o tym nazwisku mieszka w USA potem w Niemczech. Amerykańscy etymolodzy, z tego co znalazłem, piszą tylko, iż jest to niemiecka nazwa osobowa. Najstarszą wzmiankę o tym nazwisku jaką udało mi się wyszukać jest informacja mówiąca, że takie nazwisko nosił niemiecki profesor teologii protestanckiej Johann Georg Bindrim, który żył w latach 1650 – 1678, urodził się w mieście Rövershagen a zmarł w mieście Rostock, uczył na Uniwersytecie w Rostoku. Jego ojcem był pastor ( Johann ) Georg Bindrim Starszy, który urodził się w roku 1601 w mieście Schmalkalden. Nazwisko profesora bywało zapisywane też jako Bindrin oraz w łacińskiej formie Bindrimius lub Bindrimus.
https://de.wikipedia.org/wiki/Johann_Georg_Bindrim
Na portalu Ancestry znalazłem ciekawą stronę, która poświęcona jest genealogii rodziny Bindriem. Informacje zamieszczone na tej stronie mówią, że rodzina o nazwisku Bindriem posługiwała się też nazwiskiem zapisywanym Bindrim/Bindrin.
https://wc.rootsweb.ancestry.com/cgi-bi ... n&id=I2898
W takim razie osobowa nazwa Bindrim/Bindrin jest oboczną formą nazwiska Bindriem. Sprawdziłem i okazało się, ze słowo Bindriem należy do języka flamandzkiego. Język flamandzki to belgijska odmiana standardowego języka niderlandzkiego. Język niderlandzki i flamandzki są do siebie bardzo podobne, w związku z czym są często ze sobą mylone czy wręcz ze sobą utożsamiane. Pojęcie „język flamandzki” często pojawia się też w odniesieniu do języka mieszkańców Belgii, co też nie do końca jest trafne. Językami urzędowymi w Belgii są bowiem języki niderlandzki, francuski oraz niemiecki. Czym jest zatem język flamandzki? Jest to określenie języka stanowiącego grupę dialektów języka niderlandzkiego, używanych przez mieszkańców Flandrii, będącej częścią Belgii. Nazwa „język flamandzki” wzięła się od nazwy grupy etnicznej Flamandów. Język flamandzki różni się od języka niderlandzkiego przede wszystkim fonetyką i leksyką. Język flamandzki wyróżnia się wyjątkowo dużą liczbą zapożyczeń z języka francuskiego. Flandria to kraina historyczno – geograficzna położona na terenie Belgii, Francji i Holandii wzdłuż wybrzeża Morza Północnego.
Język niderlandzki, język holenderski, język flamandzki to język indoeuropejski z grupy języków germańskich zaliczany do języków dolnoniemieckich. Niderlandzki jest oficjalnym językiem urzędowym w Holandii i Belgii. Niderlandzki jest blisko spokrewniony z językiem niemieckim i wykazuje podobieństwo do angielskiego i duńskiego.
Skoro słowo „bindriem” należy do języka flamandzkiego zatem, należy poszukać znaczenia tego słowa w słownikach. W słowniku Nouveau Digtionnaire Flamand – Français, wydanym w roku 1859 w Malines, w tom 1 na strona 80 widnieje hasło „Bindriem, m. Entravon, m.”.
Francuskie słowo „entravon” historycznie znaczy pęta dla krepowania nóg konia, bydła. Zazwyczaj takie pęta wykonane były z grubego i mocnego pasa skóry [ taśmy, liny ] z klamrą do zapinania na nogach konia oraz metalowym kółkiem służącym łączenia nóg konia. Takie urządzenie służyło do spętania nóg konia by nimi nie wierzgał podczas obsługi.
Link do strony na której zobaczysz przykład takiego pęta:
http://dico-sciences-animales.cirad.fr/ ... =entravons
https://www.vtrade.vet/fr_BE/shop/produ ... 423&page=3
http://www.coveto.fr/fiche-produit-6826 ... 0-475.html
Słowo „bindriem” jest złożeniem dwóch słów bind i riem [ bind + riem ]. W języku niderlandzkim „riem” znaczy pas, pasek, obroża, rzemień, taśma, wstęga. Natomiast słowo „bind, binden’ znaczy splatać, wiązać, spajać, napinać, łączyć. W języku niderlandzkim [ holenderskim ] jest słowo „bindriem”, którym nazywany jest rodzaj pasa, taśmy wiążącej, można powiedzieć pas wiążący.
Pod linkiem zobaczysz jak obecnie wygląda taki pas [ strona holenderska ]:
https://webwinkel.anwb.nl/webwinkel/bin ... 30-cm.html
W takim razie nazwisko Bindrim to najprawdopodobniej oboczna forma niderlandzkiej nazwy osobowej Bindriem, która pochodzi od holenderskiego lub belgijskiego albo flamandzkiego słowa bindriem. Wydaje się, iż złożona nazwa osobowa Bindrim/Bindrin mogła powstać na skutek synkopy z zanikiem nieakcentowanego „e” w złożeniu bindriem. Dodam, że Synkopa to zjawisko fonetyczne polegające na zaniku śródgłosowej nieakcentowanej samogłoski lub całej sylaby z wyrazu, co pociąga za sobą jego skrócenie; jest to charakterystyczny proces w niestarannej, szybkiej wymowie, np. impra > impreza.
Prawdopodobnie pierwsza osoba o nazwisku Bindrim [ Bindriem ] mogła być wyspecjalizowanym rzemieślnikiem zajmującym się produkcją różnego rodzaju pęt dla zwierząt [ koni, bydła ], na przykład ze skóry, taśmy, pasów itp.. Można też brać pod uwagę to, iż miano to mogło wskazywać na:
• rzemieślnika [ tkacza ] wyrabiającego różnego rodzaju pasy, paski, taśmy, wstęgi, wstążki itp., albo
• handlarza zajmującego się sprzedażą taśm, pasów, pasków, wstęg, wstążek itp.
Nazwa osobowa Bendlin.
Niestety nic nie jest wspomniałeś gdzie występowało miano Bendlin, w jakim czasie pojawiło się w konkretnym czasie i w jakiej grupie społecznej. Wiadomym jest tylko to, że prawdopodobnie jest ono nazwiskiem niemieckim – jak napisałeś w swoim poście „niemieckich przodków”.
W nazwie osobowej Bendlin można dopatrzeć się polskiego nazwiska Będlin. Biorąc to pod uwagę graficzna forma miana Bendlin może być błędnie zapisanym nazwiskiem Będlin. Nazwisko Będlin zawiera samogłoskę nosową „ę”. Samogłoska nosowa „ę” jest trochę zdradziecka, bo przeważnie nie wymawiamy jej z nosowością. Wymawiamy ją zazwyczaj jak samogłoskę „e”. Dość często w wymowie brzmi ona jak: em, en, eń, oń. Tak więc samogłoska nosowa „ę” występująca w nazwisku Będlin mogła być wypowiedziana jako samogłoska „e” albo brzmieć jako: em, en, eń, oń. Biorąc to pod uwagę miano Będlin mogło być wypowiadane jako Bedlin albo Bemdlin, Bendlin, Beńdlin, Bońdlin. Tak wybrzmiałe nazwisko mogło zostać zapisane w dokumentach fonetycznie [ ze słuchu ] pod wspomnianymi wcześniej formami graficznymi. Mogło też być wypowiedziane poprawnie ale osoba je zapisująca mogła nie znać ortografii i je zapisać błędnie.
W przypadku występowania polskiego nazwiska Będlin na ziemiach zajętych przez Niemców [ Prusaków ], Austriaków podczas rozbiorów, albo na Śląsku czy Pomorzu miano to mogło zostać zgermanizowane. W takim razie mogła powstać nazwa osobowa Bendlin. Germanizacja polskim nazwisk przebiegała w różnoraki sposób. Przeważnie polskie nazwiska były zapisywane zgodnie z niemiecką pisownią [ ortografią ]. W przypadku nazwiska Będlin wydaje się, że zostało ono zapisane w niemieckiej pisowni jako Bendlin. Przyczyną jest fakt, iż w języku niemieckim nie ma samogłosek nosowych [ „ę”, „ą” ] i nastąpiła rozłożona pisownia samogłoski nosowej „ę” na „en”. Wspomnę, iż Niemcy zastępowali polskie samogłoski nosowe rozłożoną pisownią tym głosek, to jest: en, em, om, on czasami było to zwykłe „e, a”. Przykładem tego zjawiska są takie nazwiska jak: Gęśk > Gensk, Węcel > Wenzel, Cęgiel > Zenkiel itp..
Nazwa osobowa Bendlin [ Będlin, Bedlin, Bądlin ] może być odmiejscowym nazwiskiem. W województwie zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Wierzchowo znajduje się wieś o polskiej nazwie Będlino [ niemiecka nazwa tej wsi to Neuhof – Nowy Dwór ]. W województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Słupsk położona jest wieś o obecnej nazwie Bydlino [ po kaszubsku Bëdlëno, po niemiecku Bedlin ]. Niegdyś wieś ta nosiła gwarową nazwę Bedleno – od nazwy gwarowej grzyba , bedła, bedłka. Dziś geneza nazwy tej wsi związana jest ze słowem bydło. W XVI wieku miejscowość ta nosiła nazwę Beddelin, w XVII wieku Bedlin oraz Beddlin.
W Wielkopolsce występuje nazwisko Będlin i Bendlin. Jak wiesz w XIX wieku były to Prusy i księgi metrykalne były prowadzone w języku niemieckim a tym samym miano Będlin było zapisywane pod postacią Bendlin.
Piotrze, mam nadzieję, że w jakimś stopniu zaspokoiłem Twoją ciekawość o ewentualnej etymologii nazwisk, o które pytasz w swoim poście. Mam nadzieje, iż moje informacje pomogą Ci w dalszych badaniach na historią Twoich krewnych i genezą ich nazw osobowych. Może ktoś jeszcze coś doda i przytoczy inne znaczenie i pochodzenie przedmiotowych mian.
Pozdrawiam – Roman. |
|
|
| |
|
|
|
 |
|
simbel2 |
|
|
Temat postu: Winderlich
Wysłany: 25-11-2018 - 23:20
|
|
Dołączył: 21-11-2018
Posty: 4
Status: Offline
|
|
| Witam serdecznie. Bardzo proszę o pomoc przy nazwisku Winderlich. Serdecznie dziekuje. Beata Świderska |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Gawroński_Zbigniew |
|
|
Temat postu: Winderlich
Wysłany: 26-11-2018 - 07:47
|
|
Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694
Status: Offline
|
|
Wind/Windt/Wend/Wendt = w języku środkowowysokoniemieckim: Wened/Słowianin z Pomorza (od Pomorza do Łaby).
- lich to przyrostek wzmacniający występujący w tysiącach niemieckich nazwisk pochodzący jak się wydaje od "erlich", to od "Ehre haben" = mieć godność poważanie szacunek.
Taka hipoteza. |
_________________
Zbigniew
|
| |
|
|
|
|
|
simbel2 |
|
|
Temat postu: Winderlich
Wysłany: 26-11-2018 - 08:22
|
|
Dołączył: 21-11-2018
Posty: 4
Status: Offline
|
|
| Dziękuję serdecznie. Pozdrawiam |
|
|
| |
|
|
|
|
|
ROMAN_B |
|
|
Temat postu: Re: Winderlich.
Wysłany: 26-11-2018 - 10:49
|
|
Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1236
Status: Offline
|
|
Beato, witaj.
Dr hab. Alina Naruszewicz-Duchlińska, profesor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, tak interpretuje etymologię nazwiska Wunderlich / Winderlich: „Wunderlich. Nazwisko proste równe niemieckiemu przezwisku Wunderlich / Winderlich, ze średnio-wysoko-niemieckiego wunderlich ‘dziwny, osobliwy’ J.K. Brechenmacher, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen, II Auflage, t. I, Limburg a.d. Lahn 1957 t. II s. 837, ‘cudowny’, M. Gottschald, Deutsche Namekunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Bedeutung, Berlin 1954 s. 497, także ‘drażliwy, pobudliwy, porywczy, kapryśny, grymaśny’, H. Bahlow, Deutschen Namenlexicon. Familien und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, München 1967 s. 573, H. Naumann, Familiennamenbuch, Leipzig 1987 s. 315. Por. Wunder.
Natomiast o nazwie osobowej Wunder wspomniana autorka tak pisze: „Wunder. Nazwisko proste, równe niemieckiemu przezwisku Wunder(er) ‘ktoś zajmujący się niezwykłymi i dziwnymi rzeczami’, ’cudotwórca‘, H. Bahlow, Deutschen Namenlexicon. Familien und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, München 1967 s. 537, także ‘ktoś, kto przynosi nowiny, ’H. Bahlow, Niederdeutsches Namenbuch, Vaduz Lichtenstein 1987 s. 573, J.K. Brechenmacher, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen, II Auflage, t. I, Limburg a.d. Lahn 1957 t. II s. 837. przezwisko pochodzi ze średnio-wysoko-niemieckiego wunderćre ’robić coś dziwnego‘, ‘czynić cuda, cudownie żyć, dziwić się’, H. Naumann, Familiennamenbuch, Leipzig 1987 s. 315, F. Kluge, Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache, 21 veränderte Auflage, Berlin, New York 1975 s. 869 albo ‘roznosić nowiny’ J.K. Brechenmacher, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen, II Auflage, t. I, Limburg a.d. Lahn 1957 t. II s. 837. Por. też średnio-wysoko-niemiecki apelatyw wunder ‘wścibstwo, ciekawość’, M. Lexers, Mittelhochdeutsches Wörterbuch, Leipzig 1964 s. 328, Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 5 Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego, opr. Z. Klimek, Kraków 1997 s. 293, także ’zdziwienie‘,H. Naumann, Familiennamenbuch, Leipzig 1987 s. 315, F. Kluge, Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache, 21 veränderte Auflage, Berlin, New York 1975 s. 869. Por. Wunderlich.”.
W mojej ocenie nazwisko Wunderlich / Winderlich jest derywatem, inaczej mówiąc sufiksalną nazwą osobową. Derywat [ także: formacja słowotwórcza, wyraz pochodny, motywowany lub fundowany ] – podzielna jednostka słowotwórcza, pochodna formalnie i semantycznie od jakiegoś leksemu [ podstawy słowotwórczej ]. Derywaty są zawsze konstrukcjami dwuczłonowymi: składają się z tematu słowotwórczego [ części podstawy obecnej w wyrazie pochodnym słowotwórczo ] oraz formantu [ znaku formalnego przekształcenia wyrazu podstawowego w derywat ]. Zatem, można tak przedstawić budowę miana Winderlich [ Wunderlich ]: Winder [ Wunder ] + lich = Winderlich / Wunderlich. Winder / Wunder to temat słowotwórczy a -lich to przyrostek [ sufiks ] derywacyjny. Przyrostek -lich należy do afiksów derywacyjnych tworzących przymiotniki odrzeczownikowe, na przykład Sommer+lich > sommerlich; odczasownikowe, na przykład nachdenken+lich > nachdenklich; odprzymiotnikowe, na przykład grün+lich > grünlich. Tak więc wiemy jak jest zbudowane nazwisko Winderlich / Wunderlich i jakie znaczenie ma sufiks -lich oraz temat słowotwórczy Winder / Wunder.
Wynika z tego, że nazwisko Wunderlich / Winderlich pochodzi od przezwiska Wunderlich / Winderlich ‘dziwaczny’ a ono od apelatywu wunder / winder.
Mam nadzieję, że zaprezentowane przeze mnie informacje o etymologii nazwiska Winderlich / Wunderlich pomogą Ci w badaniach nad historią rodziny i genezy nazwiska Winderlich.
Pozdrawiam – Roman. |
|
|
| |
|
|
|
|
|
simbel2 |
|
|
Temat postu: Re: Winderlich.
Wysłany: 26-11-2018 - 14:20
|
|
Dołączył: 21-11-2018
Posty: 4
Status: Offline
|
|
| Bardzo serdecznie dziękuję |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Wladyslaw_Moskal |
|
|
Temat postu: Re: Winderlich
Wysłany: 26-11-2018 - 17:42
|
|
Dołączył: 25-04-2008
Posty: 1582
Status: Offline
|
|
|
simbel2 napisał:
Witam serdecznie. Bardzo proszę o pomoc przy nazwisku Winderlich. Serdecznie dziekuje. Beata Świderska
Witam,
zapis nazwiska Winderlich jest unikalny nie tylko w Polsce, ale takze w Europie i swiecie. Wszyscy sa najblizszymi krewnymi;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... winderlich
https://forebears.io/surnames/widerlich
Z racji rzadkosci nazwiska, moga byc rozne wersje jego pochodzenia.
Jest jeszcze staro-angielska [celtycka] wersja pochodzenia nazwiska Winder = nawijacz nici lub zwój, kłębek nici, wg Patronymica Britannica, written: 1838-1860 by Mark Antony Lower.
Wystepowanie nazwiska Winderlich w Polsce w okolicy miasta Niska, kolebki celto-slowian w dolinie Sanu, sugeruje, ze celtycko-angielska wersja jest warta rozpatrzenia;
https://forebears.io/surnames/winder
Pozdrawiam - Wladyslaw |
|
|
| |
|
|
|
|
|
simbel2 |
|
|
Temat postu: Re: Winderlich
Wysłany: 26-11-2018 - 18:43
|
|
Dołączył: 21-11-2018
Posty: 4
Status: Offline
|
|
| Dziękuję bardzo. Pozdrawiam |
|
|
| |
|
|
|
|
|
katarzyna9876 |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 19-12-2018 - 22:10
|
|
Dołączył: 18-12-2018
Posty: 89
Status: Offline
|
|
Do Pana Romana B
Panie Romanie proszę o pomoc. Jest Pan specjalistą w dziedzinie etymologii nazwisk. Może spotkał się Pan z nazwiskiem Wied, Wud (pisownia przez "u" niemieckie). Może ma Pan jakieś koncepcje na temat pochodzenia tego nazwiska. Internet odwołuje jedynie do osób o austriackim pochodzeniu, wojskowych oficerów. Mój trop zaprowadził mnie do aktu urodzenia przodka, który rodzi się na terenie Zamościa w 1824 r. W akcie zapisano, że ojciec Antoni Wud, starszy podchorąży Pułku Ułanów Wojska Polskiego zgłaszał dziecko.
Proszę o pomoc
Z wyrazami wdzięczności
Katarzyna |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Krzysiek60 |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 19-12-2018 - 23:39
|
|
Dołączył: 14-09-2016
Posty: 57
Status: Offline
|
|
Witam serdecznie.
Bardzo proszę o pomoc przy nazwisku Wartenberg (w metrykach czasami Wantenberg lub Wintenberg). Tak nazywała się moja prapraprababka pochodząca jeśli wierzyć aktowi zgonu z 1912 r. pochodząca z Poznania. Serdecznie dziękuje za każdą sugestię.
Krzysztof Wołowski |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Gawroński_Zbigniew |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 19-12-2018 - 23:47
|
|
Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694
Status: Offline
|
|
|
|
|
|
|
Felberg_Sławomir |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 20-12-2018 - 08:59
|
|
Dołączył: 01-11-2006
Posty: 298
Skąd: Gliwice
Status: Offline
|
|
Witam
Czy uzyskał bym tu informacje o nazwisku FELBERG pochodzącym rzekomo z Prus |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Jackpara |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 20-12-2018 - 13:45
|
|
Dołączył: 26-01-2014
Posty: 70
Status: Offline
|
|
Bardzo proszę o analizę nazwiska mojego pradziadka z prus wschodnich.
Podejrzewam że przybyli oni do tego miejsca jako osadnicy. Nazwisko to STEINWALD.
Bardzo dziękuję. |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Gawroński_Zbigniew |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 20-12-2018 - 19:44
|
|
Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694
Status: Offline
|
|
Pierwiastki *”stein-„ i *”vald-” w nazwach miejscowych jak również w nazwiskach wbrew pozorom wymykają się prostemu tłumaczeniu - tak jak tutaj: aż kusi by napisać ”Leśny kamień” wkleić post i zapomnieć o sprawie. To jednak ma bardzo niewiele wspólnego z rzeczywistością.
Nazwisko najprawdopodobniej pochodzi od nazwy miasteczka Steinwald w Nadrenii Palatynacie. Jak wspomniałem nazwa złożona jest z dwóch elementów.
Podstawa *”stein” jest prosta i nie budzi wątpliwości. Pochodzi od starowysokoniemieckiego: „stain” = łac.: lapis = skała, opoka.
Natomiast podstawa *”wald” w odniesieniach do nazwisk i miejscowości nie ma nic wspólnego z lasem. Pochodzi bowiem od gockiego czasownika „valda” = łac.” regnare” = mniej więcej: „namiestnikować” „rządzić, zarządzać w imieniu króla/władcy”. Pierwiastek „wald/vald/ald/bald/gald/halid/hildi/huld/valah/” dodawany był do nazw miejsc gdzie mieszkali urzędnicy królewscy, albo do imion męskich takich urzędników. Mój słownik notuje dokładnie 297 takich imion (w tym jedynie 7 żeńskich). Nie ma ani jednego imienia z podstawą "stein", które mogłoby dać podstawę nazwisku.
Stawiam hipotezę graniczącą z pewnością, ze etymologia nazwiska i miejscowości pochodzi od złożenia „kamień namiestnikowski”, „kamień/miejsce przy którym płaci się królewskie daniny”.
-=-=
Odnośnie nazwiska Felberg: poszukiwania trwają i szanse na znalezienie czegokolwiek są marne.  |
_________________
Zbigniew
|
| |
|
|
|
|
|
Felberg_Sławomir |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 20-12-2018 - 19:52
|
|
Dołączył: 01-11-2006
Posty: 298
Skąd: Gliwice
Status: Offline
|
|
Witam
Dodam jeszcze że przodkowie byli Owczarzami w Okolicach Gminy Łask a przewędrowali z Prus |
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
FAQ
Regulamin
Szukaj
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
