|
|
|
|
| Autor |
Wiadomość |
Aquila |
|
Temat postu: Ślady osadników wołoskich
 Wysłany: 29-11-2024 - 23:24
|
|
Dołączył: 16-01-2018
Posty: 169
Status: Offline
|
|
Tak się zastanawiam... bo metryki metrykami, ale nie mam jeszcze zbyt dużej wiedzy na temat realiów dawnych lat, choć staram się czytać o nich.
Jedna z gałęzi moich przodków przenosi się na do wsi Wujskie obok Sanoka, jest końcówka XVIII wieku. Rodzina jest grekokatolicka. Nazwisko jest dość dziwne, w wariantach Faka, Faczka, Foczyński (nigdzie nie mogę znaleźć etymologii). Tuż obok (praktycznie następna wieś) znajduje się Tyrawa Wołoska, jedno z wielu tamtejszych miejsc osadnictwa wołoskiego. I tu pojawia się wzmożone zaciekawienie - czy dobrze zgaduję, że to oznacza dość wysokie prawdopodobieństwo posiadania wołoskich przodków? |
_________________
Pozdrawiam,
Mirek
|
| |
|
|
|
 |
|
Robert_Kostecki |
|
|
Temat postu: Ślady osadników wołoskich
Wysłany: 30-11-2024 - 10:56
|
|
Dołączył: 14-09-2015
Posty: 1762
Status: Offline
|
|
Polecam opracowania, np.:
- Jawor G., Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000.
file:///C:/Users/Admin/Downloads/admin, ... %20(1).pdf
Od czegoś trzeba zacząć. W powyższych opracowaniach namiary na wykorzystane źródła i tak po nitce do kłębka. Stajemy się pomału specjalistami w temacie. Trzeba też pamiętać, że nie wszystkie rodziny, np. z okolic Tyrawy Wołoskiej były pochodzenia wołosko-rusińskiego.
- Dąbkowski P., Szkice z życia szlachty sanockiej w XV stuleciu, [w:] Rocznik Heraldyczny, VI, 1923.
- Fastnacht A., Osadnictwo Ziemi Sanockiej 1340-1650, Wrocław 1962.
- Fastnacht A., Słownik historyczno-geograficzny Ziemi Sanockiej w średniowieczu, część 1, Brzozów 1991.
- Fastnacht A., Słownik historyczno-geograficzny Ziemi Sanockiej w średniowieczu, część 2, Brzozów- Wzdów-Rzeszów 1998.
- Kucharski W., Ludność ziemi sanockiej na schyłku XVIII w. (na podstawie urzędowego protokołu Magistratu sanockiego). Przyczynek do historii Sanoka, Sanok 1907.
- Tom 2. Ziemia sanocka, część 1. Rejestr poborowy ziemi sanockiej z 1640 roku, wyd. Z. Budzyński, K. Przyboś, Przemyśl-Rzeszów 1998; część 2. Rejestr poborowy ziemi sanockiej z 1655 roku, wyd. Z. Budzyński, K. Przyboś, Przemyśl-Rzeszów 1999.
- Trzecieski J., Pamiętniki i wspomnienia z sanockiej ziemi. Cz. I. Krosno 1907, ss. 224. Zawiera materiały do historii miejscowej szlachty (m.in. spis rodów szlachty sanockiej i ich dóbr z XVII w.) z uwzględnieniem roli dominującej w powiecie rodziny Krasickich oraz pamiętnik Romana Krasińskiego z 1831 r. Mnóstwo przyczynków do genealogii. Kolejna część dzieła nie ukazała się.
- Trzyna E., Ziemia Sanocka i struktura jej własności feudalnej od połowy XVI do drugiej połowy XVII wieku, „Rocznik Województwa Rzeszowskiego", 9, 1978.
- Początki sąsiedztwa. Pogranicze etniczne polsko-rusko-słowackie w średniowieczu, pod red. M. Parczewskiego i S. Czopka, Rzeszów 1996.
Zachowały się też księgi metrykalne grekokatolickie z parafii Tyrawa Wołoska.
Jako ciekawostkę podam, że w 1 połowie XVII wieku na teren województwa ruskiego, z sąsiedniego województwa sandomierskiego, przeszli Kosteccy herbu Prus 2 (Wilcze Kosy) z Kostek Małych i Wielkich w powiecie stopnickim. Byli wyznania rzymskokatolickiego i takimi pozostali. W XVIII wieku zamieszkali w parafii Tyrawa Wołoska. Z Tyrawą Wołoską było też związane nazwisko Tyrawski. Szlachta tego nazwiska wymarła w XVIII wieku, ale pozostali Tyrawscy, włościanie, wyznania grekokatolickiego. Tak więc, trzeba rozpatrywać każdy przypadek osobno.
Pozdrawiam
Robert |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Robert_Kostecki |
|
|
Temat postu: Ślady osadników wołoskich
Wysłany: 30-11-2024 - 17:57
|
|
Dołączył: 14-09-2015
Posty: 1762
Status: Offline
|
|
|
|
|
|
|
Mciemala |
|
|
Temat postu: Re: Ślady osadników wołoskich
Wysłany: 30-11-2024 - 20:57
|
|
Dołączył: 21-06-2013
Posty: 191
Status: Offline
|
|
|
Aquila napisał:
Tak się zastanawiam... bo metryki metrykami, ale nie mam jeszcze zbyt dużej wiedzy na temat realiów dawnych lat, choć staram się czytać o nich.
Jedna z gałęzi moich przodków przenosi się na do wsi Wujskie obok Sanoka, jest końcówka XVIII wieku. Rodzina jest grekokatolicka. Nazwisko jest dość dziwne, w wariantach Faka, Faczka, Foczyński (nigdzie nie mogę znaleźć etymologii). Tuż obok (praktycznie następna wieś) znajduje się Tyrawa Wołoska, jedno z wielu tamtejszych miejsc osadnictwa wołoskiego. I tu pojawia się wzmożone zaciekawienie - czy dobrze zgaduję, że to oznacza dość wysokie prawdopodobieństwo posiadania wołoskich przodków?
Inwentarz wsi Wuyskie z kwietnia 1758 podaje między innymi wśród poddanych:
Iwan Faszka,
w tym samym inwentarzu są wzmianki o migracji lecz w obrębie bliskiej okolicy (z Załuża) w innych wsiach okolicznych spotykałem się w połowie XVIII infomracji o ucieczce chłopa "na Podole" lub "za Beskid". Ewentualne osadnictwo wołoskie oczywiście miało miejsce przed wiekiem XVIII. |
_________________
Michał Ciemała
https://spisypoddanych.blogspot.com/
|
| |
|
|
|
|
|
Wladyslaw_Moskal |
|
|
Temat postu: Re: Ślady osadników wołoskich
Wysłany: 30-11-2024 - 23:58
|
|
Dołączył: 25-04-2008
Posty: 1574
Status: Offline
|
|
Nazwisko Foczyn’ski jest nazwiskiem polskim i jedynym w świecie, ale już wymierającym w Polsce - wg prof K. Rymutaw 1990 r nosiło go w Polsce 14 osób, wg PESEL w styczniu 2024 r już tylko 5 osób.
Nazwiska Fac, Faca, Faczka, także Faca zapisane jako Faka [= grekokatolickie ?] , są nazwiskami polskimi. Właściciel nazwania/nazwiska mógł być uciekinierem = chłopem pańszczyźnianym i pod tym nazwaniem/nazwiskiem został przyjęty jako wolny, osadnik Woli Wuyskiej.
Czym się trudnili noszący te nazwania ? Jeśli pasterstwem a rodzina mieszkała w Woli, mogło obejmować go prawo wołoskie, inaczej był poddanym właściciela wsi.
Pozdrawiam - Władysław. |
|
|
| |
|
|
|
|
|
ROMAN_B |
|
|
Temat postu: Re: Ślady osadników wołoskich
Wysłany: 01-12-2024 - 22:52
|
|
Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1232
Status: Offline
|
|
|
Aquila napisał:
Tak się zastanawiam... bo metryki metrykami, ale nie mam jeszcze zbyt dużej wiedzy na temat realiów dawnych lat, choć staram się czytać o nich.
Jedna z gałęzi moich przodków przenosi się na do wsi Wujskie obok Sanoka, jest końcówka XVIII wieku. Rodzina jest grekokatolicka. Nazwisko jest dość dziwne, w wariantach Faka, Faczka, Foczyński (nigdzie nie mogę znaleźć etymologii). Tuż obok (praktycznie następna wieś) znajduje się Tyrawa Wołoska, jedno z wielu tamtejszych miejsc osadnictwa wołoskiego. I tu pojawia się wzmożone zaciekawienie - czy dobrze zgaduję, że to oznacza dość wysokie prawdopodobieństwo posiadania wołoskich przodków?
Mirku, dobry wieczór.
Rozważania o genezie nazwiska Faka, Faczka, Foczyński.
Mirku, zaproponuje Ci moje subiektywne spojrzenie na pochodzenie i znaczenie nazwy osobowej Faka, Faczka, Foczyński.
Obecnie Wujskie dawniej też Wójskie – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok. Wieś ta nosiła też historyczne nazwy: Wola Ujsko ( rok 1513, Załuska Wola ( rok 1526 ). Wikipedia podaje też, że:
• „w II Rzeczypospolitej wieś w powiecie sanockim województwa lwowskiego. Wiosną 1940 władze sowieckie wszystkich mieszkańców wsi, znajdującej się wówczas w pasie przygranicznym, przesiedliły na Wołyń. W 1943 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tam 8 Polaków z Wujskich. Pozostali powrócili do wioski w 1944 i odbudowali domy. Część domów została spalona w czasie ataku UPA w 1946, ale atak został odparty bez strat własnych przez polską samoobronę;
• Kościół Świętych Kosmy i Damiana w Wujskiem – rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Świętych Kosmy i Damiana, wzniesiony w 1804, znajdujący się w miejscowości Wujskie. W latach 1839–1947 świątynia pełniła funkcję parafialnej cerkwi greckokatolickiej pw. Świętych Kosmy i Damiana. Kościół wybudowano w 1804 dla służby dworskiej i robotników manufaktury tkackiej. W 1839 fabrykę strawił pożar, a robotnicy rozjechali się. Budynek kościelny dziedziczka przekazała grekokatolikom, ponieważ ich stara drewniana cerkiew groziła zawaleniem. Odtąd do 1947 świątynia pełniła funkcję cerkwi dla dwóch wsi Wujskiego i Załuża. Budynek poddawano remontom w 1914, 1925 oraz w 1976. W 1947 po wysiedleniu ludności obrządku unickiego murowany kościół ponownie wrócił do obrządku rzymskokatolickiego.”.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wujskie
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bc ... w_Wujskiem
Na stronie Apokryf Ruski Otwarte Ukraińskie Zasoby Naukowe https://www.apokryfruski.org/kultura/nadsanie/wujskie/ między innymi przeczytać można: „Wujskie. ВІЙСЬКЕ (pol. Wujskie) – do 1947 r. wieś ukraińska w powiecie sanockim. W 1939 r. liczyła 1360 mieszkańców: 1275 Ukraińców, 80 Polaków, 5 Żydów. Po deportacji części mieszkańców Ukraińców do Ukraińskiej SRR w latach 1945–1946 Wojsko Polskie w 1947 r. w ramach deportacji o kryptonimie „Wisła” wygnało ze wsi na tzw. Ziemie Odzyskane 193 obywateli RP narodowości ukraińskiej”.
Powyższe dane wskazują, że wieś Wujskie [ po ukraińsku nosząca nazwę ВІЙСЬКЕ ] była dużą ukraińską wsią, w której przeważała ludność narodowości ukraińskiej wyznania grekokatolickiego [ unickiego ]. Ludność narodowości polskiej zamieszkująca tą wieś stanowiła mniejszość [ 80 osób w roku 1939 ].
Szkoda, że nie napisałeś z jakiej miejscowości [ rejonu ] Twoi krewni pod koniec XVIII wieku przenieśli się do wsi Wujskie obok Sanoka. W poście wspominasz, że „Rodzina jest grekokatolicka. Nazwisko jest dość dziwne, w wariantach Faka, Faczka, Foczyński (nigdzie nie mogę znaleźć etymologii).”. Szkoda, że nie wspomniałeś też kiedy [ w jakim czasie i gdzie oraz w jakiej kolejności ] poszczególne formy nazwiska występowały. Jednak najważniejsze jest dotarcie do miejsca pochodzenia przodków z okresu kształtowania się przedmiotowej nazwy osobowej. Ważnym jest też jakiego byli pochodzenia etnicznego [ jak się sami określali ] i do jakiej grupy [ stanu ] społecznej przynależeli – zostali zaliczeni przybywając do wsi Wujskie pod sam koniec XVIII wieku. W tym czasie wieś Wujskie i ziemia sanocka znajdowała się w zaborze austriackim [ 5 sierpnia 1772 roku w Petersburgu podpisano traktaty rozbiorowe o podziale ziem polskich. Ziemia sanocka znalazła się w części ziem przypadającej Austrii. Nowe władze zniosły wszystkie polskie urzędy, język oraz zarządzenia, wprowadzając na ich miejsce swoje własne. Dotyczyło to też ksiąg metrykalnych, które prowadzone były po łacinie ]. Mirku, może Twoim krewni osiedlając się we wsi Wujskie byli uciekinierami z innych części Polski, które znalazły się pod zaborem rosyjskim lub pruskim? Tu nasuwa się pytanie, skąd posiadasz informacje o osiedleniu [ przeniesieniu się ] krewnych do wsi Wujskie pod sam koniec XVIII wieku i o tym, że byli wyznania grekokatolickiego?
Zacytowany przeze mnie fragment Twojego postu i zawarte w nim informacje posłużą mi za podstawę mojego wywodu o ewentualnym pochodzeniu miana, o które pytasz - będzie to raczej robocza hipoteza o pochodzeniu nazwy osobowej Faka, Faczka, Foczyński. Zatem, opierają się na Twoich informacjach, wiadomym jest, że osoby noszące nazwisko Faka, Faczka, Foczyński osiedlili się we wsi Wujskie pod sam koniec XVIII wieku i byli wyznania grekokatolickiego. Ważnym jest ustalenie, czy osoba ta [ osoby te ] w chwili przybycia do wsi Wujskie była już grekokatolikiem, jakiej była narodowości i jakie było jej miano / nazwanie? Niestety nic o tym nie wspominasz.
Z jakimś prawdopodobieństwem miano Faka i Faczka zostały błędnie zapisane. W mojej ocenie powinny brzmieć Foka i Foczka. W cerkwi grekokatolickiej i prawosławnej występuje imię Foka, które też ma oboczną formę Foczka. Po ukraińsku imię to zapisywane jest pod postacią graficzną Фока. Według ukraińskich etymologów imię to jest pochodzenia greckiego i dosłownie oznacza pieczęć [ гр. Φώϰος виникло на основі іменника φώϰη Ťтюленьť] albo mieszkaniec Fokidy – region środkowej Grecji [ припускається також, що гр. Φώϰος – Ťжитель Фокідиť (область у Середній Греції) ]. Imię to występowało na całej Rusi. Po rosyjsku imię to jest zapisywane pod postacią Фока. Według rosyjskiej etymologii imię to pochodzi: Фо́ка (др.-греч. Φωκάς - тюлень) - мужское имя греческого происхождения. [ imię męskie pochodzenia greckiego oznaczające pieczęć ]. Według innej etymologii: Происходит от греч. Phōkos Фок - легендарный основатель Фоки́ды (Phōkeus житель Фоки́ды), области в Средней Греции, куда входила гора Парнас или от греч. phоkе - тюлень. На Русь имя Фока пришло вместе с христианством в X-XI веках и первоначально получило широкое распространение во всех социальных слоях, но к концу XIX века стало редким. В русском народном обиходе это имя получило несколько разговорных и просторечных форм, например, Фокан, Фокаш, Фокей, Фочка [ Imię Foka przybyło na Ruś wraz z chrześcijaństwem w X-XI w. i początkowo rozpowszechniło się we wszystkich warstwach społecznych, jednak pod koniec XIX wieku stało się rzadkie. W rosyjskim użyciu ludowym nazwa ta otrzymała kilka form potocznych i narodowych, na przykład Fokan, Fokasz, Fokiej, Foczka ].
Obecnie na Ukrainie zamieszkuje 512 osób o nazwisku Фока [ Foka ] w 19 rejonach https://scanbe.io/people/f/l/foka
Z jakimś prawdopodobieństwem nazwa osobowa Foczyński mogła powstać poprzez dodanie strukturalnego przyrostka -yński do podstawy słowotwórczej Focz-. Zapisać to można w następujący sposób: Focz- + -yński = Foczyński. Rdzeń Focz- pochodzi od nazwy osobowej [ imienia ] Foczka o ono od imienia lub miana Foka.
Mirku, to tylko moje rozważania o ewentualnym pochodzeniu nazwy osobowej Faka, Faczka, Foczyński.
Pozdrawiam – Roman.
https://bieszczady24.pl/miejscowosci/wujskie |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Robert_Kostecki |
|
|
Temat postu: Re: Ślady osadników wołoskich
Wysłany: 02-12-2024 - 11:11
|
|
Dołączył: 14-09-2015
Posty: 1762
Status: Offline
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
FAQ
Regulamin
Szukaj
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
