Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego

flag-pol flag-eng home login logout Forum Fotoalbum Geneszukacz Parafie Geneteka Metryki Deklaracja Legiony Straty
wtorek, 19 marca 2024

longpixel


Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Autor Wiadomość
pietracekOffline
Temat postu: Brok, przełom XVIII/XIX w. Różne matki w akcie ur. i zg.  PostWysłany: 06-01-2021 - 01:05
Sympatyk


Dołączył: 15-12-2013
Posty: 41

Status: Offline
Rzecz parafii Brok, przełom XVIII/XIX wiek.

Czy matka w akcie urodzenia córki może być " z Pełtaków" a w akcie zgonu tej samej córki "z Mikołajczyków"?

Oto problem badawczy, jaki wystąpił gdy starałem prześledzić najwcześniejsze losy moich przodków:

W 1815 roku zawarli związek małżeński sławetny Wojciech Kotowski, wdowiec z Broku i sławetna Katarzyna z Mikołajczyków Osiecka, lat 46, "wdowa po obumarłym mężu swym Jakubie w Broku zamieszkałym".

https://metryki.genealodzy.pl/metryka.p ... =1&x=0&y=0

Dalej akt ślubu wymienia rodziców zaślubionej:" córka obumarłych rodziców Józefa i Doroty z Gomoliszków, włościan Pełtaków w Sumiężnym zamieszkałych". To się nie zgadza: jeśli slawetna Katarzyna Osiecka była "z Mikolajczyków" to jej ojcem nie mógł być "Józef, włoscianin Pełtak". Poszukałem aktu ślubu Jakuba Osieckiego i Katarzyny. Jest - ale Katarzyna jest z domu Pełtak, a nie Mikolajczyk:
"12.05.1794/17 Sumiężne ks. Walenty SZYPNIEWSKI między sł. Jakub OSIECKI z Broku
& ucz. Katarzyna PEŁTAKOWNA; św. Michał JÓŹWIK z Broku, Szymon ZADROŻNY"

Poszkałem dzieci Jakuba Osieckiego i Katarzyny. Są:
Zgony:
05.11.1795/194 Brok +dz. Marianna OSIECKA, 1 rok, c. sł. Jakuba i Katarzyny
26.05.1799/70 Brok +dz. Franciszka OSIECKA, 1 rok, c. sł. Jakuba i Katarzyny, na ospę

I dwie kolejne córki:
Marianna Osiecka:
ur.1805 112 Marianna Osiecka
zg.1846 47 Marianna Osiecka Jakub Katarzyna
Młagorzata Osiecka:
ur.1809 22 Małgorzata Osiecka Jakub Katarzyna Mikołayczyk Mikołajczyk
zg.1853 135 Małgorzata Osiecka Jakub Katarzyna Pełczak Pełtak

Małgorzata urodzila sie z matki Katarzyny Mikołajczyk, ale zmarła jako córka Katarzyny Pełtak.

Poszukałem aktu urodzenia Katarzyny Pełtak - jest:
Pełtak Katarzyna
27.11.1768/90 Sumiężne w. ks. Ignacy SZYMAŃSKI *Katarzyna PEŁTAK c. ucz. Józefa i
Doroty; chrz. sł. Jakub POGRODKA i ucz. Marianna ZADROŻNA


Poszukałem aktu zgonu Jakuba Osieckiego. Jest:
1813 72 Jakub Osiecki
W treści aktu : "mąż Katarzyny z Mikolajczyków".

Niby wszystko się zgadza - 2 lata po smierci meża wdowa poślubiła kolejnego męża, równiez wdowca. To nie jest nic nadzwyczajnego. Ale - jak wyjaśnić wymiennie pojawiające się nazwisko "z domu" Pełtak i Mikolajczyk? Ta sama osoba nie może być z domu jednocześnie Pełtak i Mikołajczyk. Chyba że Mikołajczykowie byli "vel Pełak" albo odwrotnie, co jendak nigdzie nie jest zaznacozne.
Podobnie w wypadku Jana Zadrożnego, syna Jakuba. Jan zmarł w 1810 roku jako 2-letnie dziecko, syn Jakuba i Marianny z Mikolajczyków ale w akcie urodzenia Jakub Zadrożny okazał dziecie, ktore urodziło się "w domu Pawła Pełtaka, ojca żony jego" w 1808 z Jakuba i Marianny Pełtakowej, pierwszego ślubu Zach. Dodatkowo - Jakub Mikołajczyk występuje jako zięć Pawła Mikołajczyka. Jeśli więc Jan Zadrożny z aktu urodzenia (1808) i aktu zgonu (1810) to ta sama osoba, to Marianna, jego matka jest córką Pawła Mikołajczyka i JEDNOCZESNIE Pawła Pełtaka.

I na koniec - w 1844 roku umiera Maciej Mikołajczyk, lat 80, syn Józefa i Doroty. Nie odnalazłem takiego małżeństwa w dostępnych mi aktach, jest natomiast akt urodzenia Macieja Pełtaka, urodoznego w 1763 roku - co by pasowało do obliczonej daty urodzenia Macieja Mikołajczyka:
05.02.1763/9 Sumiężne w. ks. Ignacy SZYMAŃSKI *Maciej PEŁTAK s. ucz. Józefa i Doroty; chrz. ucz. Wojciech BEDNARCZYK z Błędnicy i ucz. Katarzyna PIĘKOWSKA z Błędnicy

Jeśli ktokolwiek z Państwa doczytał do tego miejsca - czy mielibyście jakieś wyjaśnienie?

_________________
Parafia Brok. Parafia Jabłonków, Zaolzie. Bielitz dziś Bielsko Biała.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Sroczyński_WłodzimierzOffline
Temat postu: Brok, przełom XVIII/XIX w. Różne matki w akcie ur. i zg.  PostWysłany: 06-01-2021 - 01:24
Członek PTG


Dołączył: 09-10-2008
Posty: 31512
Skąd: Warszawa
Status: Offline
"Ta sama osoba nie może być z domu jednocześnie Pełtak i Mikołajczyk. Chyba że Mikołajczykowie byli "vel Pełak" "
i to jest raczej dobry wniosek:)
rzadko kiedy jest tak banalnie, że łańcuch poszlak pełny i są zapisy " X vel/zwany Y"
i tak dobrze, że w tym z 1763 jest nazwisko, choć zapis dziwny, niestandardowo "nazwisko" przy dziecku, a nie zwyczajowo (jak jest) przy rodzicach lub ojcu
już przy końcówce XVIII i tak w większości trzeba prawie wszystkich parafian rozrysować...może Ci wyjdzie że np Mikołajczykôw dużo i jakoś zaczęto jedną linię wyróżniać "Pełtakiem"

_________________
Bez PW. Korespondencja poprzez maila:
https://genealodzy.pl/index.php?module= ... 3odzimierz
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
pietracekOffline
Temat postu: Brok, przełom XVIII/XIX w. Różne matki w akcie ur. i zg.  PostWysłany: 06-01-2021 - 14:41
Sympatyk


Dołączył: 15-12-2013
Posty: 41

Status: Offline
Głowny problem dla mnie w tej chwili to ustalenie najstarszej osiadłości Sumiężnego i początków tej wsi. Znam nazwiska włościan wg. lustracji z 1773 roku, jest wśró nich Józef Pełtak, ale nie ma żadnego Mikołajczyka. Jednak z analizay aktow metrykalnych wynika, że jacyś Mikołajczykowie musieli tam mieszkać już przed lustracją. Możliwe że o ile Józef Pełtak wymieniaony w lustracji był oczynsowanym gospodarzem posiadającym ziemię, to jakiś Mikołajczyk mógł byź np. wyrobnikiem, meiszkającym na komornym u któregoś gospodarza i dlatego pomini.ętym w lustracji. Jeśli jednak Pełtakowie z jakiegoś powodu zostali zanotowamo w księgach metrykalnych jako Mikołajczyk to rzuca to nowe światło na początki tej wsi, w sensie najstarszych osadników.
Swoją drogą - Ludwik Krzywicki w "Słowniku Geograficznym" wspomina o przywileju z 1751 r. nadanym Małkni, Sumieżnemu, Błędnicy, Kuskowiznie i "innym wsiom", wymienia też nazwiska osadników Andrzej i Michał Skonieczny, Wojciech Błążek, Jan Zyśk, Paweł Druży " i inni" jednak treści samego rpzywileju nie odnalazlem. A byłby to najstarszy dokument odnoszący się do Sumiężnego. Każdy kto pisze o historii tej części Puszczy Białej powołuje się na ten przywilej - ale nikt na oryginał, a tylko na wzmiankę o nim w "Słowniku" Ani w AD w Płocku ani w AGAD-zie nie znalazłem tego dokumentu, stąd oparcie się na aktach metrykalnych - jak widac obciażonych sporą dawką domysłow. Ale...tak to juz jest w tej dyscyplinie:)

_________________
Parafia Brok. Parafia Jabłonków, Zaolzie. Bielitz dziś Bielsko Biała.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Sroczyński_WłodzimierzOffline
Temat postu:   PostWysłany: 06-01-2021 - 19:38
Członek PTG


Dołączył: 09-10-2008
Posty: 31512
Skąd: Warszawa
Status: Offline
Dopuściłbym wymienność, współwystępowanie. Ale jak masz lustrację i metryki, to z porównania pewnie szacowałeś jak wielu parafian bywa (jest) wymienionych w lustracjach wiejskich. To raczej komplet raczej nie jest nigdy.
Tu wyraźnie jest "spis" oczynszowanych? wszystkich? czy płacących czynsz z fragmentu? To lustracja królewszczyzny?

_________________
Bez PW. Korespondencja poprzez maila:
https://genealodzy.pl/index.php?module= ... 3odzimierz
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
pietracekOffline
Temat postu:   PostWysłany: 06-01-2021 - 20:32
Sympatyk


Dołączył: 15-12-2013
Posty: 41

Status: Offline
Sroczyński_Włodzimierz napisał:

Tu wyraźnie jest "spis" oczynszowanych? wszystkich? czy płacących czynsz z fragmentu? To lustracja królewszczyzny?


Nie nie, mowa jest o lustracji dóbr biksupstwa plockiego (zanarwianych) z 1773 roku, przeprowadzonej przez biskupa Michala Jerzego Poniatowskiego. Są tam m.in. nazwy wsi "zasadzonych Kurpiami" wraz z nazwiskami osadników. W Sumiężnym lustratór zanotował 6 gospodartsw, podając nazwiska, wielkośc gospodarstwa i wysokość placonego czynszu. Ta lustracja byłą podstawą źródłową, na ktorej Maria Żywirska oparła swoje tezy dot. restauracji dóbr biskupich po zniszczeniach wojennych i zarazach 17-go wieku. I na pewno lustracja wymienia NIE wszystkich meiszkancó wsi, a tylko wąscicieli gospodarstw, nie wspomina o zamieszkujacych z nimi członkach rodziny, komornikach, parobkach, dziewkach itede.
Problem nad ktoreym się obecnie głowię to początki wsi Sumiężne (lustracja wymienia ją w 1773 roku, ale wcześneisjze lustracje o tej wsi milczą). Najstarsze akty metrykalne wskazują na lata 30-40-te 18-go wieku jako początki wsi, ale nie sposób teraz ustalić z pewnością, czy Sumiężne założono na pustkach pomiędzy Małkinią a Gliną, dając osadnikom spore przywileje, czy może osadników umiesczono na resztkach po dawnej wsi, kóra tu istiała już wcześniej, a która wyludniłą się wskutek woijen i zaraz. Przywilej dla Małkinii dotyczy równeiż Sumieżnego, i kilku innych wsi które M.Zywirska wymienia jako nowozałożone, jednak z powodu braku konkretnego źródła pozostaje jedynie rekonstrukcja obarczona w/wspomnianymi wątpliwościami - 6 osiadłości w 1773, wśró nich gospoodarstwo Jozefa Pełtaka.

_________________
Parafia Brok. Parafia Jabłonków, Zaolzie. Bielitz dziś Bielsko Biała.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Jaro_ChudzikOffline
Temat postu: Re: Brok, przełom XVIII/XIX w. Różne matki w akcie ur. i zg.  PostWysłany: 07-01-2021 - 08:17
Sympatyk


Dołączył: 23-02-2020
Posty: 276

Status: Offline
pietracek napisał:

Jeśli ktokolwiek z Państwa doczytał do tego miejsca - czy mielibyście jakieś wyjaśnienie?


W świetle podanych przez Ciebie danych najbardziej prawdopodobną wydaje się być hipoteza, że nazwisko Mikołajczyk powstało jako swego rodzaju przydomek rodziny Pełtaków, a nazwa osobowa Mikołajczyk pochodzi prawdopodobnie od imienia Mikołaja, wspólnego przodka Józefa Pełtaka i Pawła Pełtaka. Z czasem używana na codzień nazwa osobowa Mikołajczyk zaczęła być zapisywana w metrykach i w konsekwencji w tej gałęzi zastąpiła nazwisko Pełtak. Nie byłby to jedyny przypadek, gdy przydomek stał się nazwiskiem rodziny. Taki radzę dopuścić wniosek dla dalszych poszukiwań.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
pietracekOffline
Temat postu: Re: Brok, przełom XVIII/XIX w. Różne matki w akcie ur. i zg.  PostWysłany: 07-01-2021 - 13:12
Sympatyk


Dołączył: 15-12-2013
Posty: 41

Status: Offline
Jaro_Chudzik napisał:
pietracek napisał:

Jeśli ktokolwiek z Państwa doczytał do tego miejsca - czy mielibyście jakieś wyjaśnienie?


... nazwisko Mikołajczyk powstało jako swego rodzaju przydomek rodziny Pełtaków


Wielkie dzięki za wskazówkę. Chodziło mi po glowie podobne wyjaśnienie, ale odwrotnie skierowane - to przydomek "pełtak" dodano do Mikolajczyków. W gwarze kurpiowskiej pełtakami nazywano nie tylko meiszkanów wsi Pełty ale także osoby gburowate, nieokrzesane. Podobnie zresztą jak jeszcze w okresie międzywojennym mieszkańcy dawnych wsi czynszowych kurpiami nazywali nielubianych przez siebie sąsiadów. A źródlem tej animozji byly różne warunki w jakich zyli sprowadzeni przez biskupow płockich Kurpie - wolność osobista, prawo sprzedaży ziemi i przeniesienia sie na inne meisjce, czynsz zamiast pańszczyzny - w stsunku do włościan pańszczynianych, przywiązanych do ziemi i zmuszanych do coraz większego wymiaru pańsczyzny.
Jednak twoja propozycja jest zupełnie sensowna - wiem z dokumentow źródłowych, że Konrad Mazowiecki za zasługi nadawał niektorym swoim dworzanom majątki. Jednym z tych ktory dostał ziemię od księcia był znany jedynie z imienia Mikołaj, pisarz dworski. Chłopów, którzy znaleźli się w dobrach Mikołaja misoano jakoś odróniac od chłopów innych włąscicieli ziemskich. Zacęto ich z czasem nazywać mikołajowymi, mikołajkami albo mikołajczykami - mikołajczyk, to taki mniej ważny Mikołaj, określenie lekcewazące. Możliwe że tu tkwti gebneza nazwiska Mikolajczyk,

_________________
Parafia Brok. Parafia Jabłonków, Zaolzie. Bielitz dziś Bielsko Biała.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Ścibor_GrażynaOffline
Temat postu:   PostWysłany: 06-03-2021 - 20:55
Sympatyk


Dołączył: 10-01-2021
Posty: 50

Status: Offline
Dobry wieczór.


Proszę sprawdzić protokoły z wizytacji biskupich, o ile takowe się zachowały. W parafii męża (parafia Jaworzno - Klucz Sławkowski Biskupstwa Krakowskiego) informację o założeniu w parafii wsi na tzw. surowym korzeniu znalazłam właśnie w protokole z wizytacji.
Powodzenia.

Pozdrawiam,
Grażyna Ścibor
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Goś_EdmundOffline
Temat postu: Re: Brok, przełom XVIII/XIX w. Różne matki w akcie ur. i zg.  PostWysłany: 06-03-2021 - 21:50
Sympatyk


Dołączył: 17-09-2006
Posty: 806

Status: Offline
pietracek napisał:
Jaro_Chudzik napisał:
pietracek napisał:

Jeśli ktokolwiek z Państwa doczytał do tego miejsca - czy mielibyście jakieś wyjaśnienie?


... nazwisko Mikołajczyk powstało jako swego rodzaju przydomek rodziny Pełtaków


Wielkie dzięki za wskazówkę. Chodziło mi po glowie podobne wyjaśnienie, ale odwrotnie skierowane - to przydomek "pełtak" dodano do Mikolajczyków. W gwarze kurpiowskiej pełtakami nazywano nie tylko meiszkanów wsi Pełty ale także osoby gburowate, nieokrzesane. Podobnie zresztą jak jeszcze w okresie międzywojennym mieszkańcy dawnych wsi czynszowych kurpiami nazywali nielubianych przez siebie sąsiadów. A źródlem tej animozji byly różne warunki w jakich zyli sprowadzeni przez biskupow płockich Kurpie - wolność osobista, prawo sprzedaży ziemi i przeniesienia sie na inne meisjce, czynsz zamiast pańszczyzny - w stsunku do włościan pańszczynianych, przywiązanych do ziemi i zmuszanych do coraz większego wymiaru pańsczyzny.
Jednak twoja propozycja jest zupełnie sensowna - wiem z dokumentow źródłowych, że Konrad Mazowiecki za zasługi nadawał niektorym swoim dworzanom majątki. Jednym z tych ktory dostał ziemię od księcia był znany jedynie z imienia Mikołaj, pisarz dworski. Chłopów, którzy znaleźli się w dobrach Mikołaja misoano jakoś odróniac od chłopów innych włąscicieli ziemskich. Zacęto ich z czasem nazywać mikołajowymi, mikołajkami albo mikołajczykami - mikołajczyk, to taki mniej ważny Mikołaj, określenie lekcewazące. Możliwe że tu tkwti gebneza nazwiska Mikolajczyk,



Mam w swym rodzie Mikołajczyka Szymona który zawiera związek małżeński z Justyną Gosiową 7.02.1773r. (1773/5). Polecam stronę:http://madzelan.cba.pl . Są tam metrykalia z parafii Brok od 1650r. Są dostępne w archiwach protokoły wizytacyjne dóbr biskupich z 1650, 1773r. Warto skontaktować się z adminem w/w strony.
Edmund
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Wyświetl posty z ostatnich:     
Skocz do:  
Wszystkie czasy w strefie GMT - 12 Godzin
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Powered by PNphpBB2 © 2003-2006 The PNphpBB Group
Credits
donate.jpg
Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego zawiera forum genealogiczne i bazy danych przydatne dla genealogów © 2006-2024 Polskie Towarzystwo Genealogiczne
kontakt:
Strona wygenerowana w czasie 0.756271 sekund(y)