| Autor |
Wiadomość |
wolenski_pipis |
|
Temat postu: Herb Sobiejuchy
 Wysłany: 15-09-2020 - 15:49
|
|
Dołączył: 05-04-2011
Posty: 343
Status: Offline
|
|
Herb Sobiejuchy – Franciszek Piekosiński w (Heraldyka polska wieków średnich, Kraków 1899, str. 262, 263), wymieniając herb Sobiejuchy stwierdza – znajduje się ta proklamacja w jednej zapisce sądowej poznańskiej z r. 1407, którą Ulanowski czyta, jak mniemam, mniej dobrze Zbiejunty, zaś Łebiński poprawniej Sobiejuchy. Nic zresztą bliższego zapiska ta o herbie tym nie podaje, krom, że go używali Blizbor z Kunratowic i Jakub Niemierzewski. Zresztą żadne źródło średniowieczne o tym herbie nie wspomina, którego rysunek, barwy i klejnot są zatem nieznane. Tych samych herbowników pod herbem Sobiejuchy wymienia Helena Polaczkówna w (Materiałach do heraldyki polskiej, str. 101, w Archiwum Komisji Historycznej, tom XI Kraków 1909-13).
W 1407 roku w aktach grodzkich poznańskich świadczył Jakub de Nemirzewo de clenodio sine proclamatione Sobiejuchów. Zapewne tożsamy z powyższym Jakubem Niemierzewskim. (Teki Dworzaczka).
Szymański zapisał – herb nieznany wymieniony w 1407 r. W XV w. zaginął. Dodając w przypisie – zawołanie i nazwa nierozpoznane, może topograficzne. (Józef Szymański – Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, Warszawa 1993, str. 258).
Laskowski pisząc o Sobiejuchach, błędnie łączy ten herb z Dołęgą, na podstawie, że w końcu XIV wieku wieś Sobiejuchy, były w posiadaniu Stanisława Grada ze Srzeńska, wojewody płockiego herbu Dołęga. (Recenzja Heleny Polaczkówny pracy Zygmunta Laskowskiego Dołęga czy do Łęga? Cieszyn 1932, w Miesięcznik Heraldyczny, rocznik XI, Warszawa 1932, str. 192). St. Grad posiadał te dobra jeszcze w 1411 r., i możliwe, że tylko w części. Kozierowski wymienia licznych przedstawicieli rodu Drya w Sobiejuchach z XIV i XV wieku, o czym poniżej. (Słownik historyczno-geograficzny województwa płockiego w średniowieczu, tom III, str. 302).
Sobiejuchy w parafii Brzyskorzystew. W latach 1347-52, dziedziczył tu Gniewomir dicti Sobeiucha (niewiadomo czy stąd), w r. 1364 Mikołaj herbu de Sobeiuca. W latach 1414-19, Jan de Modliszewo ( w nagłówku Modljszewo, z którego znamy ziemian Sobiejuchów). W Miesięczniku heraldycznym czytamy – obok Sobiejuchów byli w Modliszewie Dryjowie. Stanisław Grad, wojewoda płocki, (Dołęga z Szreńska) ... pro hereditate Sobeiuchi, (czyli dziedziczył na Sobiejuchach, ale czy całości?). W 1526 Dołęga Albertus Sobyeyuski de Starozrzeby. Z zapiski z lat 1414-19 wynika, że także zawołanie herbu Sobiejucha np. ziemian z Modliszewa jest w związku z naszą wsią. (Stanisław Kozierowski - Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, Poznań, tom II, str. 328; Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, X-247).
Herb Sobiejuchy - r. 1399 Andrzej de Lubowo dictus (inaczej) Sobiejucha – z Łubowa pod Gnieznem; r. 1399 Jan Sobiejucha, pewnie ten sam co Jan Sobiejucha z Modliszewa. Bracia Andrzej, Jakub i Piotr Sobiejuchowie w Modliszewie r. 1448. Jeszcze w r. 1550, dzierżył Modliszewko Maciej Modliszewski Sobiejucha. Ponieważ Modliszewskich znamy tylko Toporczyków i Dryów, należy zawołanie Sobiejuchy do jednego z tych dwóch herbów. Nadmieniam, że w Łubowie w XV w. spotykamy pewnych zupełnie Dryów. (Stanisław Kozierowski – Nieznane zapiski heraldyczne, Poznań 1915, str. 54).
Dalsze badania Kozierowskiego, w pełni ujawniają nam pochodzenie herbu Sobiejuchy. Autor pisał – Dryjowie, nazwani od trzech kamieni w herbie, zwani także pod nazwami Mutynia a. Męcina, Sobiejucha i Bodząta pojawiają się na naszym obszarze w pierwszej połowie XII w., komes Mącina (Montinus) świadczył przed r. 1145 w dokumencie klasztoru trzemeskiego. Zdaje się, że z nimi w związku jest nazwa rzeki Męcina, dopływ Warty, w Średzkiem płynącej z okolic Giecza, w około którego w późniejszych czasach Dryjowie siedzieli. Inny Mutyna był kanonikiem u św. Jerzego w Gnieźnie. Zawołanie ich Sobiejucha pojawia się w połowie XIV w., jest w związku z miejscowością Sobiejuchy pod Żninem, a nosił pierwszy ten przydomek ziemianin Gniewomir (1347-52). Pierwszy zaś Bodząta, ojciec Chrystjana, pojawia się w Zbąszyniu r. 1245. Właśnie w okolicach między Zbąszyniem a Świebodzinem z główną osadą Lubienowem wykazuje stare ich gniazdo w XIII w., tamże też występuje pierwszy komes Sątor (= centurio), świadek w okolicy Paradyża r. 1236. Od XIV w. liczne ich skupienia spotykamy w Konińskiem, a w naszej dzielnicy najwięcej siedlisk tego rodu znachodzimy między Gnieznem a Żninem. Imiona ich i przezwiska rodowe były Bodząta, Kiełcz, Sławobor, Chrystjan a. Krczon, Wit, Ozjasz, Sątor. (Stanisław Kozierowski – Pierwotne osiedlenie ziemi gnieźnieńskiej wraz z Pałukami w świetle nazw geograficznych i charakterystycznych imion rycerskich, w Slavia Occidentalis tom III/IV Poznań 1925, str. 84-86).
Niesiecki wymienia Sobiejuskich herbu Dołęga, stwierdzając, że piszą się ze Starozrzęb i zwani byli też Starozrzebskiemi. Mieli występować w woj. płockim i na Kujawach. (Kacper Niesiecki – Herbarz polski, tom VIII str. 427).
Sobiejuscy wymieni są w Źródłach dziejowych w Wielkopolsce i na Mazowszu. To może wskazywać, że istniały dwie rodziny tego nazwiska różnych herbów. W Wielkopolsce w latach 1577-79, dobra Sobiejuchy w pow. kcyńskim posiadała Katarzyna Sobiejuska. Na Mazowszu w 1578 r. wdowa po Mikołaju Sobiejuskim posiadała dobra: Kowalewo Parva (Kowalewo Małe, zwane też Kowalewko), oraz część Bunkowa, Kowalewa Magna (Kowalewo Duże), w parafii dąbrowskiej w pow. srzeńskim. (Źródła dziejowe, Warszawa 1883, tom XII str. 180; Źródła dziejowe, Warszawa 1895, tom XVI str. 59).
Rocznik Towarzystwa Heraldycznego, wymienia w roku 1403 Macieja Daronię z Górek (Marhias Darona de Korki), herbu Dryja. Kozierowski w wykazie rodów poprawia Korki na Górki. Ulanowski wymienia pod rokiem 1403, tego samego Macieja Daronię, ale zapisanego Mathias Daroua de Korkus de clenodio Drya. Przydomkiem Daronia posługiwała się rodzina Gorczyńskich, pisząca się też Daroniami z Daronicz Górki. (Stanisław Kozierowski – Nieznane zapiski heraldyczne, część II, w Rocznik Towarzystwa Heraldycznego, Kraków 1923, tom VI str. 2, 20; Bolesław Ulanowski – Inscriptiones clenodiales, w Starodawne prawa polskiego pomniki, Kraków 1885, tom VII str. 477, Kraków; Teki Dworzaczka).
Mikołaj, Jan, Stanisław i Maciej Dryjowie z Grzymiszewa, 1448 r. W woj. kaliskim odnotowano rodzinę Grzymiszewskich, pochodzącą z dóbr Grzymiszewo w pow. konińskim. Marcin Grzymiszewski, odnotowany pod koniec XV wieku na tym terenie. Rodzina znika z akt grodzkich pod koniec XVI wieku. (Marek Jurek – Nieznane zapiski heraldyczne z ksiąg sądowych kaliskich z XV wieku, w Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, nowej serii tom I, Warszawa 1993, str. 123; Teki Dworzaczka).
Przydomki Dryjów:
Modliszewscy występują z przydomkiem Sobiejucha. Znani są Modliszewscy herbu Dryja, a noszony przez nich przydomek to tylko potwierdza. Natomiast Sobiejuscy używali przydomka „ze Staroźrzeb”, co łączy ich z Dołęgami. Brak podstaw by twierdzić, że byli Sobiejuscy herbu Dryja, choć nie można tego wykluczyć.
Z przydomkiem Dryja występują: Chłapowski, Czyżewski, Dzirbiński v. Dzierzbiński, Lubowski v. Łubowski, Modlibowski, Modliszewski, Orzelski, Wirzbiński v. Wierzbiński.
Z przydomkiem Bodząta (Bodzata, Bozenta, Bożęta): Chłapowski, Komornicki, Miedźwiedzki, Niewierski, Ryszewski, Skąpski v. Skąmpski.
Z przydomkiem Kiełcz (Kielcz): Brodzewski v. Brudzewski v. Brudzowski, Chrzypski, Jaroszewski, Malochowski v. Małachowski, Rudzicki. W 1535 r. współdziedzicem dóbr Wilczkowice, był Piotr Kiełcz. Nie udało się go powiązać z Dryjami, ze względu na śladowe informacje o Wilczkowskich. W 1498 roku notujemy Piotra syna Bartosza Kielcza z Wielkich Waliszewic. Brak podstaw do łączenia go z Waliszewskimi.
Z przydomkiem Krczon (Krzczon): Błonicki, Czemirowski, Dalaburski, Kosmowski v. Koszmowski, Malochowski v. Małachowski, Radecki, Smolski, Srzeński v. Strzeński, Szyszlowski v. Szyszłowski. Z tym przydomkiem występują też Srzeńscy v. Strzeńscy. Rodzina ta wymieniona jest jedynie z herbem Dołęga, w woj. płockim, tak jak Sobiejuscy. (Teki Dworzaczka).
Szlachta legitymująca się herbem Dryja.
Bartodziejski, Bieczkowski, Bieganowski, Bielawski, Błonicki, Borysewicz v. Borysiewicz v. Borysowicz, Boryszkowski, Borzejewski v. Borzejowski v. Bożejewski v. Bożejowski, Brodzewski v. Brudzewski v. Brudzowski, Buszkowski, Chłapowskiego Chodorowicz, Chrzypski v. Chrzybski, Czabowski, Czemirowski, Czewiaszko, Czyżewicz, Czyżewski v. Czyżowski, Dalaburski v. Dalabuski v. Dalebuski, Derbut, Diament v. Diamentowski, Diamentowicz v. Dyamentowicz, Dobek, Dołmacki, Drya v. Dryja, Dryniakiewicz, Dryon, Drzniewicz, Dyra, Dziechciński, Dziechtarski, Dziektarski, Dziembiński, Dzierzbiński v. Dzirbiński, Dzikowicki, Estka, Estko, Fontani, Gabliński, Galewski, Gałęski v. Gałęzki, Gamalej, Gamaleja, Głębocki, Gorczyński, Goźlicki, Górecki, Grabieński v. Grabiński, Grodzicki, Grzymiszewski, Jaroszewski, Jenicz, Kiszewa v. Kiszewski, Komornicki, Kopydłowski, Kosmowski v. Koszmowski, Kozaryn, Kozłowski, Krepsztul, Kropidłowski, Kwinta v. Kwinto, Laskowski, Lesek, Lesenko, Lewiecki, Lipiński, Lisicki v. Lisiecki, Lisiewski, Listecki, Liśnicki, Luboński, Lubowski v. Łubowski, Łukanowski, Łukomski, Łukowski, Macewicz, Małachowski v. Malochowski, Miedźwiedzki v. Niedźwiecki, Mileski v. Milewski, Modlibowski, Modliszewski, Mroczyński v. Mruczyński, Mrowczyński, Mutyna, Niemierzewski, Niewierski, Nowowiejski, Okulicz-Kozaryn, Opachowski, Orzelski, Osiecki, Parłowski v. Parloski, Pemgin v. Piemgin, Pikiel, Poświatowski v. Poświątkowski v. Poświątowski, Prewysz, Przesiecki v. Przysiecki, Radecki, Rogowski, Ronowski, Rudzicki, Runowski, Rusocki, Ryszewski, Siąski, Skąpski v. Skąmpski, Skumin-Jenicz, Starogrodzki, Strański, Struński, Srzeński v. Strzeński, Szczytnicki, Szyszlowski v. Szyszłowski v. Syslowski, Tarnowski, Tawtygierd v. Towtygiert, Tomicki, Towgin, Trambczyński, Trapczeński, Trąbczyński v. Trąpczyński, Trąmbczyński, Trojnik v. Troynik, Tuliszkowski, Ubasz, Westerski, Wierzbiński v. Wirzbiński, Wysocki, Żernicki. (Tadeusz Gajl – Nowy herbarz polski, Gdynia 2016; Emilian von Żernicki-Szeliga, Der Polnische Adel, tom I-II, Hamburg 1900; Teki Dworzaczka; Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, tom I-XI 1905-1913, 1920-1930; Miesięcznik Towarzystwa Heraldycznego, tom I-XVIII 1908-1915, 1930-1939; Stanisław Kozierowski - Nieznane zapiski heraldyczne, Poznań 1915, str. 30, 54).
Marek Woliński |
|
|
| |
|
|
|
 |
|
|
|
FAQ
Regulamin
Szukaj
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
