Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego

Witam Szanownych Forumowiczów.

Ponieważ nikt do tej pory nie zabrał głosu w tym wątku, więc jestem zmuszony sprawę kończyć i zmierzać do jakiejś konkluzji.

Czy w 1894 roku miała miejsce wielka mistyfikacja heraldyczna? Tak przynajmniej zdaje się sądzić autor wielotomowego dzieła „Herbarz Polski”, Adam Boniecki. Według niego, w tamtym roku minister spraw wewnętrznych Austrii i kilkunastu przedstawicieli rodu Komorowskich herbu Dołęga, pochodzących z powiatu wiłkomirskiego (tereny Litwy, zabór rosyjski) mieliby dokonać czegoś w rodzaju niemal fałszerstwa heraldycznego, jak można się tego domyślać z jego relacji. Miałoby ono polegać na tym, że Franciszka Komorowskiego h. Dołęga, strażnika wiłkomierskiego z XVIII wieku – wzięto za jedną osobę z hrabią Franciszkiem Antonim Komorowskim z Komorowa herbu Korczak , kasztelanem santockim, który zresztą zmarł bezdzietnie(!). Ta zamiana tożsamości miała umożliwić litewskim Komorowskim uzyskanie u szefa austriackiego MSW zaświadczenia, że pochodzą właśnie od owego Franciszka Antoniego, co dałoby im w konsekwencji możliwość otrzymania potwierdzenia, że posiadają herb Korczak i że są hrabiami(!). Ciekawi mnie to – dlaczego austriacki minister spraw wewnętrznych poszedł na taki układ w 1894 roku?
Adam Boniecki skrytykował przy tej okazji także T.Żychlińskiego wydawcę i współautora „Złotej księgi szlachty polskiej”, który w XXVII tomie popełnił wyraźny błąd także związany z tą dziwną sprawą heraldyczną. Informację o tym wszystkim można znaleźć w herbarzu A. Bonieckiego, t.X, s.388 (odnośnik 1) oraz w tomie XI s.21.
W poprzednim komentarzu informowałem o książce Sylwestra Korwina Kruczkowskiego p.t. „Poczet Polaków wyniesionych do godności szlacheckiej przez monarchów austriackich w czasie od r. 1773 do 1918” z 1933 roku, w której wymienił on imiennie 14 Komorowskich, którzy otrzymali w 1894 roku tytuły hrabiowskie. Autor nie podał skąd owi poświadczeni hrabiowie pochodzą i jakiego są herbu (!). Może miał jakieś skrupuły? A. Boniecki jednak wyraźnie napisał, że „Wszyscy nasi heraldycy utrzymują, że Komorowscy w powiecie wiłkomierskim zamieszkali są h. Dołęga odm”. Natomiast S.Uruski, prezes Heroldii w Kongresówce, nie miał okazji zabrać głosu w tej sprawie, bo zmarł już w 1890 roku. Dlaczego Dołęgowie z powiatu wiłkomirskiego nie otrzymali potwierdzenia herbu Korczak i tytułu hrabiowskiego wtedy, kiedy czyniono to w Rosji? A może wtedy ich prośbę odrzucono?
Autorzy „Polskiej encyklopedii szlacheckiej” (1935-1939) z tej skomplikowanej sprawy wybrnęli w ten sposób, że stworzyli w systematyce hrabiów Komorowskich herbu Korczak nową gałąź, dokonując takiego przedstawienia:
I gałąź
- pierwsza linia z Galicji, której tytuły hrabiowskie zatwierdzono w Wiedniu w 1793 roku;
- druga linia z Galicji, której tytuły hrabiowskie zatwierdzono w Wiedniu w 1803 roku;
w Rosji w 1844 roku.
II gałąź
- powstała po potwierdzeniu hrabiostwa 14 Komorowskim przez szefa austriackiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w 1894.

W tej czternastce hrabiów znaleźli się m.in.:
Zygmunt Leopold Piotr (właściciel Kowaliszek), jego bracia -Antoni August Samuel, Witold Stanisław Adam i może też Karol (Stefan Karol?), ich najbliżsi kuzyni, synowie stryja Onufrego – Adam Stanisław Hieronim, Hieronim Onufry Seweryn, Józef Wiktor Onufry oraz inni krewni, których imiona podaje S.K.Kruczkowski w cytowanej już książce.

Na zakończenie podam jeszcze, jak wygląda skrócony rodowód interesującej nas linii Komorowskich od XVIII wieku - według Uruskiego i Bonieckiego, którzy uważają ich wszystkich za Komorowskich herbu Dołęga.

S.Uruski:
1.Franciszek, strażnik wiłkomierski (1740) i dwie żony, 4 synów (1+3);
2.Jan (1792) i Antonina Wiszniewska, 5 synów;
3.Antoni (1852) i Dorota Grotkowska, 2 synów;
4.Piotr i Felicja Komorowska,4 synów: Antoni, Karol, Witold, Zygmunt;
5.Zygmunt, dziedzic Kowaliszek i Eliza Römer, 2 synów: Hektor i Julian.

A.Boniecki:
1. Franciszek, strażnik wiłkomierski (1759) i dwie żony, 4 synów;
2. Jan i Antonina Wiśniewska, 2 synów;
3.Antoni, prezes sądów wiłk. i Dorota Grotkowska, 2 synów;
4.Jan Piotr i Felicja Komorowska, 4 synów:
Zygmunt Leopold Piotr, Antoni August Samuel, Witold Stanisław Adam, Karol.
5. Zygmunt Leopold Piotr i Eliza Römer, 2 synów: Hektor i Julian.

Powyższe zestawienia proszę teraz porównać z rodowodem Komorowskich, jaki W.G. przedstawił w swoim opracowaniu genealogicznym „Potomkowie Sejmu Wielkiego”. Znajdziemy tam na początku niejakiego „Franciszka Antoniego hrabiego Komorowskiego z Komorowa h. Korczak, strażnika [wil] Wiłkomierz, 1723-1800”(!), od którego linię hrabiowską ciągnie po dziś dzień. Nie rozumiem dlaczego W.G. ciągle powołuje się na to, że źródłem jego informacji jest A. Boniecki (!). W jakim celu tak postępuje i czy nie można nazwać to manipulacją?
Wiadomo, że Boniecki i Uruski przy wszystkich szlachcicach herbu Korczak, którzy posiadali zatwierdzone przez Wiedeń hrabiostwo w 1793 i 1803 roku, zapisywali tytuł hrabiowski, co dotyczyło zarówno starców jak i ludzi młodych, a potem już konsekwentnie pisali tak przy wszystkich potomkach. Gdyby Franciszek Antoni herbu Korczak posiadał już tytuł hrabiowski w XVIII wieku, jak chce tego W.G., to nie potrzeba byłoby go zatwierdzać jego potomkom w 1894 roku i tracić pieniądze(!). Trochę nie rozumiem tej logiki.

Pozdrawiam serdecznie
Ryszard M.