|
|
|
|
| Autor |
Wiadomość |
KrajewskiJerzy |
|
Temat postu: Księgi grodzkie ,ziemskie
 Wysłany: 18-03-2012 - 17:39
|
|
Dołączył: 10-08-2009
Posty: 133
Status: Offline
|
|
Witam
pytanie moje wyda się pewnie banalnie proste ale może ktoż zechce mnie oświecić. Czego dotyczą zapisy dokonywane w Kięgach Grodzkich, a czego w Księgach Ziemskich.
Jerzy K. |
|
|
| |
|
|
|
 |
|
Lubryczyński_Ireneusz |
|
|
Temat postu: księgi grodzkie ,ziemskie
Wysłany: 18-03-2012 - 18:47
|
|
Dołączył: 30-03-2010
Posty: 206
Status: Offline
|
|
Witaj Jerzy,
Krzysztof Bąkała w swojej książce, tak oto przedstawia wytłumaczenie dla tych pojęć następująco :
Księgi ziemskie – zawierają nazwiska właścicieli nieruchomości, informacje dotyczące ich rodzin, dane dotyczące zobowiązań, poręczeń, testamentów, a także dokumentów związanych z legitymacją szlachecką. Prowadzone dla danej ziemi.
Księgi grodzkie – zawierają nazwiska właścicieli nieruchomości, informacje dotyczące ich rodzin, dane dotyczące zobowiązań, poręczeń, testamentów, a także dokumentów związanych z legitymacją szlachecką. Prowadzone dla danego powiatu.
Pozdrawiam Irek |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Łucja |
|
|
Temat postu: księgi grodzkie ,ziemskie
Wysłany: 18-03-2012 - 19:05
|
|
Dołączył: 05-05-2007
Posty: 1825
Skąd: Warszawa
Status: Offline
|
|
Cytat z:
http://www.wilanow-palac.pl/ksiegi_grod ... mskie.html
"Księgi grodzkie i ziemskie
Jarosław Dumanowski
Dokumentacja działalności lokalnych sądów szlacheckich to jedno z najważniejszych, a jednocześnie najsłabiej znanych źródeł dziejów dawnej Rzeczypospolitej. Choć w sensie prawnego i honorowego pierwszeństwa instytucji księgi ziemskie powinny być wymieniane przed księgami grodzkimi, to te ostatnie stopniowo stawały się coraz ważniejsze. Księgi dawnych sądów szlacheckich rejestrowały przede wszystkim dokumentację związaną z toczącymi się w nich postępowaniami sądowymi. Wpisywano więc do nich wyroki (decreta), opisywano poszczególne stadia rozprawy, zeznania świadków i dowody przedstawione przez strony sporu.
W epoce staropolskiej, gdy nikt jeszcze nie myślał o trójpodziale władzy, starosta oraz urzędnicy sądu ziemskiego pełnili także funkcje niezwiązane z wymiarem sprawiedliwości. Urząd grodzki dysponujący własnym personelem, stałą siedzibą i archiwum przyjmował także, a z czasem przede wszystkim, wpisy dotyczące spraw niespornych. Najważniejsze z nich, tzw. wpisy wieczyste (np. sprzedaż lub darowizna nieruchomości), powinny być wprowadzane do ksiąg ziemskich. Ponieważ jednak urzędy ziemskie nie miały stałej siedziby i archiwum, z czasem tzw. prawo wieczystości otrzymywały też poszczególne grody.
Do ksiąg wpisywano więc umowy sprzedaży, zastawów i dzierżawy ziemi, transakcje pożyczkowe, pokwitowania, posagi, dożywocia, działy majątku, a także testamenty, inwentarze i w zasadzie wszystkie dokumenty, które chciano uwierzytelnić lub upublicznić. Do najważniejszych z nich należały uchwały sejmików (lauda), zeznania podatkowe, konstytucje sejmów i różnorakie przywileje oraz nadania.
Księgi grodzkie i ziemskie, zachowane dla niektórych terytoriów już od XIV i XV w., są jednak dziś wykorzystywane stosunkowo rzadko. Wynika to głównie ze skomplikowanego, często nieuporządkowanego układu treści w księgach. W miarę zwiększania się ilości wpisów od XVI w. akta zaczęto dzielić na różne serie. Najważniejsze z nich to występujące na niektórych terenach tzw. rezygnacje (resignationes) oraz inskrypcje (inscriptiones). W pierwszych wpisywano głównie akty sprzedaży, darowizny i objęcia w posiadanie dóbr ziemskich, w drugich natomiast przede wszystkim zapisy długów, dzierżaw czy zastawów.
Z czasem wyodrębniły się też tzw. relacje (relationes), do których wpisywano głównie sprawozdania z czynności urzędowych (dostarczenie pozwu, wizja dóbr ziemskich, wprowadzenie w posiadanie – tzw. intromisja itd.). Do relacji wpisywano też niekiedy same teksty umów, inwentarzy lub testamentów oraz aktów publicznych. W wielu grodach wyodrębniono jednak w tym celu odrębną serię, tzw. oblat.
Sytuację komplikuje fakt, że serie te częściowo łączono, mieszano lub dzielono na kolejne podserie, a przyjętych zasad często nie przestrzegano. W XVII w., a na niektórych terenach najdalej w pierwszej połowie XVIII w. przestano sporządzać czystopisy (inducta) i księgi pozostawały tylko w formie słabo czytelnych i nie do końca uporządkowanych brudnopisów (prothocollon). W efekcie korzystanie z ogromnych zbiorów informacji zawartych w księgach grodzkich i ziemskich jest bardzo trudne i pracochłonne. Część akt bezpowrotnie zaginęła w czasie licznych wojen i kataklizmów. Szczególnie słabo zachowały się różne indeksy, regestry i pomoce archiwalne. Ten brak częściowo tylko rekompensuje, niezwykle skądinąd cenna, Kartoteka materiałów do dziejów wsi przechowywana w Archiwum Głównych Akt Dawnych (poszczególne jej części znajdują się też w odpowiednich archiwach państwowych)."
Np. w AGAD:
http://www.agad.archiwa.gov.pl/metodyka ... dzkie.html
Ł. |
_________________
Dziennik genealogiczny
|
| |
|
|
|
|
|
KrajewskiJerzy |
|
|
Temat postu: księgi grodzkie ,ziemskie
Wysłany: 18-03-2012 - 20:26
|
|
Dołączył: 10-08-2009
Posty: 133
Status: Offline
|
|
Witam
dziękuję Łucji i Ireneuszowi za informacje,zwięzłe i treściwe
Czy na forum jest, był , jakiś wątek dotyczący poszukiwań w zasobach ksiąg grodzkich , ziemskich znajdujących się w AGAD w Warszawie ?
J.K. |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Kaczmarek_Aneta |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 05-10-2013 - 18:07
|
|
Dołączył: 09-02-2007
Posty: 6234
Skąd: Warszawa/Piaseczno
Status: Offline
|
|
Witam,
pozwolę sobie wkleić z innego wątku cenne i praktyczne informacje dotyczące czytania ksiąg grodzkich i ziemskich zgromadzonych w AGAD - może jeszcze ktoś chciałby wypowiedzieć się w tym temacie?
Czy są np. jakieś podręczne inwentarze, które mogą ułatwić poruszanie się po tym trudnym zasobie?
Cytat:
Witam
W poszukiwaniu przodków z Mazowsza i Podlasia korzystałem z ksiąg sądowych mazowieckich. Szczęśliwie dla mnie interesowały mnie tylko dwie najstarsze księgi zakroczymskie (pierwsza połowa XV wieku), z których większość materiału została przed wojną opublikowana w formie książkowej - z indeksami. Z oryginałów (AGAD) czytałem tylko pewne fragmenty.
W AGAD czytałem też księgi grodzkie i ziemskie drohickie (XV - XVIIw) oraz księgi nurskie (XVIII). Czytanie tych ksiąg jest niezwykle trudne. Po pierwsze są tego dziesiątki tysięcy stron. Zazwyczaj nie wiadomo w którym konkretnie roku działo się coś dla nas interesującego, więc czytać trzeba wszystko.
Kolejnym problemem jest marna czytelność. Księgi pisane są przez różnych pisarzy - różne charaktery pisma. Niektórzy wyraźnie się spieszyli. Moja metoda polegała na rozpoczynaniu pracy od uważnego przyglądania się literom w znanych imionach własnych. Oczywiście konieczna jest znajomość łaciny - przynajmniej w elementarnym zakresie. Zwłaszcza jeśli chcemy się dowiedzieć czy Jan zabił, czy też zabito Jana.
W niektórych księgach poszczególne zapisy poprzedzone są tytułami, które składają się z nazwy wsi (ew. nazwisko właścicela) i przedmiotu notatki (venditio, obligatio, reformatio, quietatio, demissio, ...). Ułatwia to znakomicie poszukiwania. Zapisy najczęściej robione są według standardowych formułek. Jeśli się je opanuje, czytanie kolejnych idzie błyskawicznie. Ale są też zapisy niezwykle skomplikowane.
Dla genealoga najcenniesze są informacje typu:" Jan, Piotr i Grzegorz synowie zmarłego Stanisława, dziedzice z XXX sprzedają ... Walentemu synowi Wojciecha dziedzicowi z YYYY". Jeśli genealog nie ogranicza się do sporządzania listy przodków, lecz traktuje genealogię jako naukę pomocniczą historii, cenne są również informacje: "co Walenty kupił i za ile".
W księgach spotyka się oblaty z innych sądów. Trafiają się też spisy podatkowe. Sporadycznie występują chłopi i Żydzi. Przydatność informacji o nich jest duża dla historyka, niewielka dla genealoga. W owych czasach chłopi i Żydzi nie mieli nazwisk.
Jeśli rodzina szlachecka "siedziała" w jednej wsi przez dłuższy czas, jest szansa, że ze zbioru zapisków da się odtworzyć drzewo genealogiczne, a przynajmniej duże jego fragmenty. Szczególnie gdy korzysta się również z innych zbiorów znajdujących się w archiwach (spisy podatkowe, spisy pospolitego ruszenia, itd). Oczywiście są regiony Polski, gdzie wojny uczyniły dużo wieksze spustoszenie w archiwach i niewiele da się znaleźć.
Pozdrawiam
Lech Niepiekło
https://genealodzy.pl/PNphpBB2-viewtopic ... rt-0.phtml
Pozdrawiam
Aneta |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Krystyna.waw |
|
|
Temat postu: regestr okazowania, popisowali się
Wysłany: 22-09-2017 - 18:24
|
|
Dołączył: 28-04-2016
Posty: 4767
Status: Offline
|
|
Lauda sejmikowe - uchwały.
Jednak nie rozumiem, co się działo 19 kwietnia 1621 pod Lwowem.
W sejmiku brał udział (chyba) mój przodek, ale po co tam się zjechali?
Jest to "Regestr okazywania IMć pp. obywatelów"
zgodnie z konstytucje 1520 roku "się popisowali" przed wojewodą przy obecności różnych urzędników
Dokonywano jakiegoś spisu, ale jakiego?
To były poczty zbrojne?
skan 238 - wstęp do długaśnej listy obecności
http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/applet? ... djvu&p=238 |
_________________
Krystyna
*** Szarlip, Zakępscy, Kowszewicz, Broczkowscy - tych nazwisk szukam.
Ostatnio zmieniony przez Krystyna.waw dnia 23-09-2017 - 15:28, w całości zmieniany 1 raz
|
| |
|
|
|
|
|
jamiolkowski_jerzy |
|
|
Temat postu: regestr okazowania, popisowali się
Wysłany: 22-09-2017 - 19:35
|
|
Dołączył: 28-04-2010
Posty: 3167
Status: Offline
|
|
Jest to spis pospolitego ruszenia na wojnę polsko turecka w latach 1620 - 1621. Takie spisy były sporządzane na miejscach zbiórki we wszystkich Ziemiach Korony i Litwy. Niektóre sa w internecie np
http://pther.net/PDF/Szlachta%20ziemian ... 20roku.pdf
Autor opisuje tło historyczne i uwarunkowania tego spisu.
W ksiegach sadowych Ziemi bielskiej znalazłem sporo dokumentów.
Znakomite uzupełnienie wiedzy genealogiczne szczególnie tam gdzie brakuje(a przeważnie brakuje) ksiag metrykalnych dla tych czasów,. |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Krystyna.waw |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 23-09-2017 - 15:27
|
|
Dołączył: 28-04-2016
Posty: 4767
Status: Offline
|
|
Ależ interesująca lektura! 
Ciekawe, czy pod Chocimiem był we wrześniu...
Pole do wyobraźni otworzyłeś przede mną ogromne.
Jurku, bardzo dziękuję za wyjaśnienia.  |
_________________
Krystyna
*** Szarlip, Zakępscy, Kowszewicz, Broczkowscy - tych nazwisk szukam.
|
| |
|
|
|
|
|
lidla0902 |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 25-09-2017 - 17:35
|
|
Dołączył: 11-09-2017
Posty: 9
Status: Offline
|
|
Witam,
Znalazłam się tu przez przypadek zainteresowana tematem , no i trafiłam na ciekawą lekturę pana Jerzego co do popisu z 1621 roku, nawet znalazłam coś dla siebie. Jestem również zainteresowana popisami z 1528 i 1565 - ziemia drohicka. Może ktoś z państwa może mi pomóc. Chodzi mi o nazwiska;
Toczyscy, Bujalscy, Wyszomierscy v Wyszomirscy , Zembrowscy v Zębrowscy i Skibniewscy.
Pozdrawiam
Lidka |
|
|
| |
|
|
|
|
|
jamiolkowski_jerzy |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 25-09-2017 - 19:16
|
|
Dołączył: 28-04-2010
Posty: 3167
Status: Offline
|
|
Popis z 1528 mam w jakiejs idiotycznej javie którego to linku nie potrafie odtworzyć i sprawdzic czy jest tam ziemia drohicka. Wymieniałem komputer i teraz muszę(a raczej córka ) po kolei instalowac kolejne programy. Jak się uporam to wkleję.
Natomiast zamiast spisu 1565(nie wiem czy był taki dla ziemi Drohickiej) polecam lekturę Przysięgi na wierność Koronie w 1569
Spis ziemi drohickiej to skan mniej więcej 320 ale generalnie warto poczytac inne wczesniejsze dokumenty jak do Unii doszło
http://pbc.biaman.pl/dlibra/docmetadata ... =&lp=2&QI= |
|
|
| |
|
|
|
|
|
lidla0902 |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 25-09-2017 - 23:09
|
|
Dołączył: 11-09-2017
Posty: 9
Status: Offline
|
|
Panie Jerzy,
wiedzę o popisie ziemi drohickiej z 1565 roku zaczerpnęłam z "Monografii parafii Rozbity Kamień "autorstwa pana Zbigniewa Wąsowskiego. Odbył się w Rakowie na Litwie. Tylko tyle wiem, że nic nie wiem, gdyż nie posiadam wiedzy dotyczącej osób o wymienionych wcześniej nazwiskach, czy brali w nim udział.
Dziękuję za już, właśnie analizuję przysięgę na wierność Koronie i czekam jakby się dało na więcej. Może się uda 1528 rok.
Pozdrawiam
Lidka |
|
|
| |
|
|
|
|
|
jamiolkowski_jerzy |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 26-09-2017 - 11:38
|
|
Dołączył: 28-04-2010
Posty: 3167
Status: Offline
|
|
|
|
|
|
|
lidla0902 |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 26-09-2017 - 15:58
|
|
Dołączył: 11-09-2017
Posty: 9
Status: Offline
|
|
Panie Jerzy,
bardzo, bardzo dziękuję, właśnie o to mi chodziło.
Serdecznie pozdrawiam
Lidka |
|
|
| |
|
|
|
|
|
marekzaborski |
|
|
Temat postu: Re: regestr okazowania, popisowali się
Wysłany: 26-09-2017 - 17:59
|
|
Dołączył: 27-08-2010
Posty: 392
Status: Offline
|
|
|
jamiolkowski_jerzy napisał:
Jest to spis pospolitego ruszenia na wojnę polsko turecka w latach 1620 - 1621. Takie spisy były sporządzane na miejscach zbiórki we wszystkich Ziemiach Korony i Litwy. Niektóre sa w internecie np
http://pther.net/PDF/Szlachta%20ziemian ... 20roku.pdf
Autor opisuje tło historyczne i uwarunkowania tego spisu.
W ksiegach sadowych Ziemi bielskiej znalazłem sporo dokumentów.
Znakomite uzupełnienie wiedzy genealogiczne szczególnie tam gdzie brakuje(a przeważnie brakuje) ksiag metrykalnych dla tych czasów,.
Zatem jeśli przodek stawił się na jednym z takich popisów w 1621, to brał udział w bitwie pod Chocimiem? |
|
|
| |
|
|
|
|
|
jamiolkowski_jerzy |
|
|
Temat postu: Re: regestr okazowania, popisowali się
Wysłany: 26-09-2017 - 18:25
|
|
Dołączył: 28-04-2010
Posty: 3167
Status: Offline
|
|
| Niestety niekoniecznie. Pospolite ruszenie nie należało do mobilnych formacji. Panowie bracia zbierali się zwykle powoli. Ci z Ziemi lwowskiej pewnie zdążyli pod Chocim ale np. Podlasianie dotarli jedynie do Lwowa kiedy już było po bitwie. |
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
FAQ
Regulamin
Szukaj
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
