| Autor |
Wiadomość |
DariuszS |
|
Temat postu: Epitafium Christiana Fossiusa z koś. Bożego Ciała w Gdańsku
 Wysłany: 05-09-2024 - 23:45
|
|
Dołączył: 13-07-2022
Posty: 48
Status: Offline
|
|
𝙲𝙷𝚁𝙸𝚂𝚃𝙸𝙰𝙽𝚄𝚂 𝙵𝙾𝚂𝚂𝙸𝚄𝚂
𝚁𝙴𝙶𝙸𝙾𝙼𝙾𝙽𝚃𝙸 𝙰(𝙽𝙽𝙾) 𝙾(𝚁𝙱𝙸𝚂) 𝚁(𝙴𝙳𝙴𝙼𝙿𝚃𝙸) 𝙼𝙳𝙲𝙲𝚅𝙸𝙸𝙸.|
𝙳(𝙸𝙴) 𝚇𝚇𝙸. 𝙳𝙴𝙲𝙴𝙼𝙱(𝚁𝙸𝚂)
𝙾𝙱 𝙿𝙸𝙴𝚃𝙸𝚂𝙼𝙸 𝙲𝚄𝙼 𝙾𝚁𝚃𝙷𝙾𝙳𝙾𝚇𝙸𝙰 𝙸𝙽 𝙿𝙰𝚃𝚁𝙸𝙰 𝙲𝙾𝙽𝚃𝙴𝙽𝚃𝙸𝙾𝙽𝙴𝚂
𝙰(𝙽𝙽𝙾) 𝙾(𝚁𝙱𝙸𝚂) 𝚁(𝙴𝙳𝙴𝙼𝙿𝚃𝙸) 𝙼𝙳𝙲𝙲𝚇𝚇𝚅𝙸 𝙶𝙴𝙳𝙰𝙽𝚄𝙼 𝚃𝚁𝙰𝙽𝚂𝙻𝙰𝚃𝚄𝚂.|
𝙳(𝙸𝙴) 𝚇𝚇𝚅. 𝙼𝙰𝙸𝙸 𝙲𝙰𝙽𝙳𝙸𝙳(𝙰𝚃𝚄𝚂) 𝚁(𝙴𝚅𝙴𝚃𝙴𝙽𝙳𝙸) 𝙼(𝙸𝙽𝙸𝚂𝚃𝙴𝚁𝙸)𝙸 𝙰𝙲.
𝙰(𝙽𝙽𝙾) 𝙾(𝚁𝙱𝙸𝚂) 𝚁(𝙴𝙳𝙴𝙼𝙿𝚃𝙸) 𝙼𝙳𝙲𝙲𝚇𝚇𝚅𝙸𝙸𝙸 𝙳(𝙸𝙴) 𝚇𝚇𝙸𝙸𝙸 𝙸𝚄𝙽𝙸𝙸|
𝙰𝙿𝚄𝙳 𝚂(𝙰𝙽𝙲𝚃𝚄𝙼) 𝙲𝙾𝙴𝚃𝚄𝙼 𝙴𝚁𝙶𝙰𝚂𝚃𝚄𝙻𝙸 𝙲𝙰𝚃𝙴𝙲𝙷𝙴𝚃𝙰
𝙴𝚃 𝚃𝙰𝙽𝙳𝙴𝙼 𝙰(𝙽𝙽𝙾) 𝙾(𝚁𝙱𝙸𝚂) 𝚁(𝙴𝙳𝙴𝙼𝙿𝚃𝙸) 𝙼𝙳𝙲𝙲𝙻𝙸.|
𝙳(𝙸𝙴) 𝚇𝚅𝙸𝙸. 𝙸𝙰𝙽𝚄𝙰𝚁𝙸𝙸 𝙰𝙳 𝙰𝙴𝙳𝙴𝙼
𝙳𝙸𝚅𝙸 𝙲𝙾𝚁𝙿𝙾𝚁𝙸𝚂 𝙲𝙷𝚁𝙸𝚂𝚃𝙸 𝙴𝙲𝙲𝙻𝙴𝚂𝙸𝙰𝚂𝚃𝙴𝚂 𝙲𝚁𝙴𝙰𝚃𝚄𝚂;
𝙼𝙰𝚃𝚁𝙸𝙼𝙾𝙽𝙸𝙾, 𝚀𝚄𝙾𝙳 𝙰(𝙽𝙽𝙾) 𝙾(𝚁𝙱𝙸𝚂) 𝚁(𝙴𝙳𝙴𝙼𝙿𝚃𝙸) 𝙼𝙳𝙲𝙲𝙻𝙸
𝙳(𝙸𝙴) 𝚅𝙸. 𝙼𝙰𝙸𝙸. 𝙲𝚄𝙼 𝙸𝙾𝙷𝙰𝙽𝙽𝙰 𝙲𝙾𝙽𝙲𝙾𝚁𝙳𝙸𝙰
𝙺𝚄𝙻𝙼𝙸𝙰𝙳𝙴 𝚅𝙸𝚁𝙶𝙸𝙽𝙴 𝙸𝙽𝙸𝙸𝚃 𝚄𝚂𝚄𝚂 𝙵𝙴𝙻𝙸𝙲𝙸, 𝚂𝙴𝙳 𝚂𝙸𝙽𝙴 𝙿𝚁𝙾𝙻𝙴: 𝚅𝙸𝚁 𝚂𝙸𝙽𝙲𝙴𝚁𝙰𝙴
𝙳𝙾𝙲𝚃𝚁𝙸𝙽𝙰𝙴 𝙴𝚅𝙰𝙽𝙶𝙴𝙻𝙸𝙲𝙰𝙴 𝙴𝙸𝚄𝚂𝚀𝚄𝙴 𝙳𝙸𝚂𝙲𝙸𝙿𝙻𝙸𝙽𝙰𝙴 𝙰𝙲 𝙻𝙴𝙶𝚄𝙼 𝙾𝙱𝙾𝙱𝚂𝙴𝚁𝚅𝙰𝙽𝚃𝙸𝚂𝚂𝙸𝙼𝚄𝚂
𝚅𝙴𝚁𝙰 [𝚟𝚎𝚛𝚋𝚊] 𝙳𝙾𝙲𝙴𝙽𝙳𝙾, 𝚁𝙴𝙲𝚃𝙰 [𝚘𝚙𝚎𝚛𝚊] 𝙿𝙴𝚁𝙰𝙶𝙴𝙽𝙳𝙾, 𝙼𝙰𝙻𝙰 𝚂𝚄𝚂𝚃𝙸𝙽𝙴𝙽𝙳𝙾
𝙰𝙽𝙽𝙾 𝚇𝚇 𝙼𝙴𝙽𝚂𝙴𝚂 𝚇𝙸, 𝙳𝙸𝙴𝚂 𝚇𝚅𝙸𝙸 𝙿𝙴𝚁𝙵𝚄𝙽𝙲𝚃𝚄𝚂 𝚅𝙴𝚁𝙱𝙸 𝙳𝙸𝚅𝙸𝙽𝙸
𝙼𝙸𝙽𝙸𝚂𝚃𝙴𝚁𝙸𝙾, 𝙿𝙻𝙰𝙲𝙸𝙳𝙴 𝙾𝙱𝙳𝙾𝚁𝙼𝙸𝚅𝙸𝚃 𝙸𝙽 𝙳𝙾𝙼𝙸𝙽𝙾 𝙰𝙽𝙽𝙾 𝙰𝙴𝚃𝙰𝚃𝙸𝚂 𝙻𝚇𝙸𝙸𝙸
𝙳𝙸𝙴 𝚇𝚅𝙸𝙸. 𝙰(𝙽𝙽𝙾) 𝙾(𝚁𝙱𝙸𝚂) 𝚁(𝙴𝙳𝙴𝙼𝙿𝚃𝙸) 𝙼𝙳𝙲𝙲𝙻𝚇𝚇𝙸𝙸 𝙳(𝙸𝙴) 𝚅𝙸𝙸𝙸. 𝙸𝙰𝙽𝚄𝙰𝚁𝙸𝙸.
- 𝙲𝙷𝚁𝙸𝚂𝚃𝙸𝙰𝙽𝚄𝚂 𝙵𝙾𝚂𝚂𝙸𝚄𝚂
- Regiomontum (-i) wariant Regimontium (-iī). Słowo 𝚁𝙴𝙶𝙸𝙾𝙼𝙾𝙽𝚃𝙸 jest w w miejscowniku (locativus) i znaczy "w Królewcu". W języku łacińskim miejscownik liczby pojedyńczej rzeczowników drugiej deklinacji ma formę identyczną z dopełniaczem. Dlatego 𝚁𝙴𝙶𝙸𝙾𝙼𝙾𝙽𝚃𝙸 oznacza miejsce narodzin Christiana Fossiusa.
- Skrót A.O.R. oznacza "Anno Orbis Redempti" (Roku Odkupionego Świata); w doktrynie luterańskiej, której przestrzegał Christianus Fossius, podkreślano centralne znaczenie odkupienia przez Chrystusa. Użycie skrótu A.O.R. w inskrypcjach było bardziej powszechne w regionach protestanckich w XVIII wieku, podczas gdy w regionach katolickich dominował skrót A.D. (Anno Domini).
- 𝙲𝙰𝙽𝙳𝙸𝙳𝙰𝚃𝚄𝚂 𝚁𝙴𝚅𝙴𝚃𝙴𝙽𝙳𝙸 𝙼𝙸𝙽𝙸𝚂𝚃𝙴𝚁𝙸𝙸 odnosi się do osoby, która ukończyła studia teologiczne i jest uprawniona do podjęcia posługi duszpasterskiej, ale nie otrzymała jeszcze oficjalnego powołania. Od 1567 na czele Kościoła luterańskiego w Gdańsku stało Ministerium Duchowne (Geistliches Ministerium), podlegające – zgodnie z praktyką tego wyznania – świeckiemu zwierzchnictwu Rady Miejskiej, a od 1678 – wszystkich trzech gdańskich ordynków. Według zasad przyjętych w ordynacji z 1654 i potwierdzonych w 1701 Ministerium było ciałem kolegialnym, złożonym ze zmiennej (stosownie do obsady luterańskiej parafii i kościołów w Gdańsku) liczby osób: przewodniczącym był senior – pierwszy pastor kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP), jego zastępca wicesenior – rektor Gimnazjum Akademickiego i jednocześnie kaznodzieja w kościele św. Trójcy. Następni co do rangi byli pastorzy pięciu głównych kościołów w mieście (w wypadku kościoła NMP i kościoła św. Trójcy tzw. drudzy), diakoni z tychże, na końcu zaś kaznodzieje siedmiu kościołów szpitalnych (w tym kościoła św. Barbary, z którym to wiązał się szósty luterański okręg parafialny wewnątrz miasta) [z Gedanopedi]
- 𝙰𝙿𝚄𝙳 𝚂𝙰𝙽𝙲𝚃𝚄𝙼 𝙲𝙾𝙴𝚃𝚄𝙼 𝙴𝚁𝙶𝙰𝚂𝚃𝚄𝙻𝙸 w świętym zgromadzeniu domu poprawy (Zuchthaus)
- 𝙸𝙾𝙷𝙰𝙽𝙽𝙰 𝙲𝙾𝙽𝙲𝙾𝚁𝙳𝙸𝙰 𝙺𝚄𝙻𝙼𝙸𝙰𝙳𝙴 (1707–1772), od 6 V 1751 żona Christiana Fossa, była córką z pierwszego małżeństwa lekarza Johanna Georga Kulmusa, przyrodnią siostrą literatki Luisy Adelgundy Gottsched. Moje podejrzenia, że nazwisko Kulmiade może być anagramem "de Kulmia", czyli "dē Culmiā"; Culmia to łacińska nazwa Chełmna jako dyskretny znak pochodzenia, rozpoznawalny dla znajomych jest więc błędne (w serii o Harrym Potterze J.K. Rowling używa anagramu-zagadki Tom Marvolo Riddle ("I am Lord Voldemort"), by wskazać na Lorda Voldemorta).
- We fragmencie 𝙼𝙰𝚃𝚁𝙸𝙼𝙾𝙽𝙸𝙾 [...] 𝙸𝙽𝙸𝙸𝚃 𝚄𝚂𝚄𝚂 𝙵𝙴𝙻𝙸𝙲𝙸 rzeczownik matrimonio (ablativus od matrimonium, „małżeństwo”) pełni podwójną funkcję; po pierwsze, jest dopełnieniem w ablatywie czasownika iniit [oznaczającego wejście w stan małżeński], po drugie, matrimonio jest dopełnieniem też w ablatywie imiesłowu usus (od utor, „korzystać, doświadczać”). Konstrukcja ta jest przykładem zeugmy, w której rzeczownik matrimonio pełni dwie funkcje składniowe: wskazuje zarówno na zawarcie małżeństwa (iniit matrimonio), jak i na doświadczanie szczęśliwego małżeństwa (usus felici matrimonio). Tego typu struktury są charakterystyczne dla inskrypcji, gdzie liczy się zwięzłość i elegancja. 𝙼𝙰𝚃𝚁𝙸𝙼𝙾𝙽𝙸𝙾 [...] 𝙸𝙽𝙸𝙸𝚃 𝚄𝚂𝚄𝚂 𝙵𝙴𝙻𝙸𝙲𝙸 można byłoby przybliżyć wyrażeniem 'małżeństwa [...] dostąpił, doświadczywszy szczęśliwego', przy czym dostąpił jest pewnym przybliżonym odpowiednikiem łacińskiego czasownika iniit; w polskim tłumaczeniu rzeczownik 'małżeństwa', będąc w dopełniaczu, jest jednocześnie dopełnieniem czasownika 'dostąpił' z rekcją dopełniaczową i imiesłowu doświadczywszy też z rekcją dopełniaczową, jest to więc skałdniowy odpowiednik łacińskiego oryginału, tylko że zamiast łacińskiego ablatywu, mamy polski dopełniacz.
- Gerundiva w ablatywie 𝙳𝙾𝙲𝙴𝙽𝙳𝙾, 𝙿𝙴𝚁𝙰𝙶𝙴𝙽𝙳𝙾, 𝚂𝚄𝚂𝚃𝙸𝙽𝙴𝙽𝙳𝙾 to łacińskie imiesłowy bierne czasu przyszłego używane przymiotnikowo, wyrażające konieczność, obowiązek lub powinność podjęcia jakiejś czynności. W kontekście epitafiów czy inskrypcji określają charakter działania, które dana osoba (tu Christian Fossius) musiała realizować jako część swoich obowiązków: docendō: nauczając (obowiązkowo prawdziwego Słowa Bożego), peragendō: wypełniając (należycie obowiązki), sustinendō: znosząc (pokornie konieczne zła/niepowodzenia/trudy). W tłumaczeniu na język polski, aby zachować pełnię znaczenia gerundivum, wskazane jest dodanie elementu obowiązku, np. frazy „które muszą być nauczane/spełniane/cierpliwie znoszone”
Interpretacja tekstu:
Chrīstiānus Fossius, Rēgiomontī,
Christian Fossius, w Królewcu,
annō orbis redēmptī mīllēsimō septingentēsimō octāvō,
roku świata odkupienia 1708,
diē vīcēsimō prīmō Decembris [nātus].
dnia 21. grudnia urodzony.
Ob pietismī cum orthodoxiā in patriā contentiōnēs,
Z powodu pietyzmu z ortodoksją w ojczyźnie sporów,
annō orbis redēmptī mīllēsimō septingentēsimō trīcēsimō sextō,
w roku świata odkupienia 1736,
Gedanum trānslātus.
do Gdańska przeniesiony [został].
Diē vīcēsimō quīntō Maiī,
Dnia 25. maja,
candidātus reverendī ministeriī,
kandydat czcigodnego Ministerium [Duchownego],
ac annō orbis redēmptī mīllēsimō septingentēsimō trīcēsimō octāvō,
i w roku świata odkupienia 1738,
diē vīcēsimō tertiō Iūniī,
dnia 23. czerwca,
apud sānctum coetum ergastulī catechēta.
pośród świętego zgromadzenia domu poprawy katechetą [był].
Et tandem,
I w końcu,
annō orbis redēmptī mīllēsimō septingentēsimō quīnquāgēsimō prīmō,
w roku świata odkupienia 1751,
diē decimō septimō Iānuāriī,
dni 17. stycznia,
ad aedem Dīvī Corporis Chrīstī ecclēsiastēs creātus.
do świątyni Świętego Ciała Chrystusa na kaznodzieję powołany.
Mātrimōniō,
Małżeństwa,
quod annō orbis redēmptī mīllēsimō septingentēsimō quīnquāgēsimō prīmō,
którego roku świata odkupienia 1751,
diē sextō Maiī,
dnia 6. maja,
cum Iohannā Concordiā,
z Joanną Concordią,
Kulmiadē virgine,
Kulmiade [z domu Kulmus] panną,
iniit,
dostąpił,
ūsus fēlīcī,
doświadczywszy szczęśliwego,
sed sine prōle:
lecz bez potomstwa:
vir sincērae doctrīnae ēvangelicae eiusque disciplīnae ac lēgum observantissimus,
mąż prawdziwej doktryny ewangelicznej jak też jej nauczania i praw przestrzegający [najgorliwiej],
vēra [verba] docendō, rēcta [opera] peragendō, mala sustinendō.
nauczając sumiennie prawdziewgo [Słów (Bożych)], wypełniając (należycie obowiązki), znosząc (pokornie konieczne zła/niepowodzenia/trudy).
Annō vīgintī,
Przez dwadzieścia lat,
mēnsēs ūndecim,
miesięcy jedenaście,
diēs septendecim perfūnctus verbī dīvīnī ministeriō,
dni siedemnaście pełnił słów bożych posługę,
placidē obdormīvit in Dominō,
spokojnie zasnął w Panu,
annō aetātis sexāgēsimō tertiō,
w wieku 63. lat,
diē septimō decimō,
dni 17.,
annō orbis redēmptī mīllēsimō septingentēsimō septuāgēsimō secundō,
roku świata odkupienia 1772,
diē octāvō Ianuāriī.
dnia 8. stycznia.
Tłumaczenie polskie:
Chrystian Fossius, w Królewcu, roku odkupienia świata tysiąc siedemset ósmego, dnia dwudziestego pierwszego grudnia urodzony. Z powodu sporów między pietyzmem a ortodoksją w ojczyźnie, roku odkupienia świata tysiąc siedemset trzydziestego szóstego do Gdańska przeniesiony.
Dnia dwudziestego piątego maja, kandydat czcigodnego Ministerium Duchownego, a roku odkupienia świata tysiąc siedemset trzydziestego ósmego, dnia dwudziestego trzeciego czerwca, nauczyciel katechezy przy świętym zgromadzeniu w domu poprawy. I w końcu, roku odkupienia świata tysiąc siedemset pięćdziesiątego pierwszego, dnia siedemnastego stycznia, powołany na kaznodzieję w kościele Najświętszego Ciała Chrystusa.
Małżeństwa, którego dostąpił roku odkupienia świata tysiąc siedemset pięćdziesiątego pierwszego, dnia szóstego maja, z Joanną Konkordią, panną z domu Kulmus, doświadczywszy szczęśliwego: lecz bez potomstwa. Mąż szczerej doktryny ewangelicznej, jej nauczania i praw najgorliwiej przestrzegający, nauczając sumiennie [Słowa Bożego], wypełniając (należycie obowiązki), znosząc (pokornie konieczne zło, t.j. niepowodzenia/trudy/cierpienia).
Po dwudziestu latach, jedenastu miesiącach, siedemnastu dniach pełnienia służby Bożego Słowa, spokojnie zasnął w Panu, sześćdziesiątego trzeciego roku i siedemnastego dnia życia swego, roku odkupienia świata tysiąc siedemset siedemdziesiątego drugiego.
The English translation:
Christian Fossius, in Königsberg, in the year of the redemption of the world one thousand seven hundred and eighth, on the twenty-first day of December, was born. On account of contentions between Pietism and Orthodoxy in his homeland, in the year of the redemption of the world one thousand seven hundred and thirty-sixth, he was transferred to Gdańsk.
On the twenty-fifth day of May, a candidate of the venerable Spiritual Ministry, and in the year of the redemption of the world one thousand seven hundred and thirty-eighth, on the twenty-third day of June, he was appointed a catechist at the holy assembly of the house of correction. And finally, in the year of the redemption of the world one thousand seven hundred and fifty-first, on the seventeenth day of January, he was created preacher at the Church of the Divine Body of Christ.
In the marriage, which he entered in the year of the redemption of the world one thousand seven hundred and fifty-first, on the sixth day of May, with Johanna Concordia née Kulmus, a maiden, he enjoyed a happy union, but without issue. A man of sincere evangelical doctrine and discipline, most observant of the law, by teaching obligatory truths, fulfilling essential deeds, and enduring necessary sufferings.
For twenty years, eleven months, and seventeen days, he fulfilled the ministry of the divine word. He peacefully fell asleep in the Lord, in the sixty-third year and seventeenth day of his life, in the year of the redemption of the world one thousand seven hundred and seventy-second.
Die deutsche Übersetzung:
Christian Fossius, in Königsbarg, in't Johr vun de Erlösing vun de Welt een düüsend söbenhunnert acht, an'n eenundtwintigsten Dag vun Dezember, boren. Wegen de Twisten twischen Pietismus un Orthodoxie in sien Heimat, in't Johr vun de Erlösing vun de Welt een düüsend söbenhunnert sechsunddreeßig, na Danzig överführt.
An'n fünfundtwintigsten Mai, Kandidat vun dat ehrwürdige Geistliche Ministerium, un in't Johr vun de Erlösing vun de Welt een düüsend söbenhunnert achtunddreeßig, an'n drieundtwintigsten Juni, as Katechet bi'n hilligen Sömmen vun dat Zuchthaus anstellt. Un endlich, in't Johr vun de Erlösing vun de Welt een düüsend söbenhunnert fiefenunvüftig, an'n söbten Dag vun Januaar, as Prädiger an de Kark vun den Hilligen Korper Christi insett.
In't Ehstand, den he in't Johr vun de Erlösing vun de Welt een düüsend söbenhunnert fiefenunvüftig, an'n sechsten Mai mit Johanna Concordia née Kulmus, de Jungfrau, aangahn hett, hett he sick an'n glücklichen Bund erfreut, awer kinnerlos bleven. En Mann vun ehrlicher evangelischer Lehre, dütige Ornung un de Gesetten strengst befolgt, wohrhaftige Woort lehrend, rätte Taten vollbröchtend, dat Leed, dat mutt warden, erdregend.
In twintig Johr, eleven Maand, un söbentien Daag hett he sien Amt as Verkünder vun't Göttliche Woort utfüllt, un hett in'n Herrn freten slepen, na 63 Johr un söbentien Daag vun sien Leben, in't Johr vun de Erlösing vun de Welt een düüsend söbenhunnert tweeundsöventig. |
Ostatnio zmieniony przez DariuszS dnia 11-09-2024 - 12:08, w całości zmieniany 48 razy
|
| |
|
|
|
 |
|
DariuszS |
|
|
Temat postu: Epitafium Christiana Fossiusa z koś. Bożego Ciała w Gdańsku
Wysłany: 07-09-2024 - 21:01
|
|
Dołączył: 13-07-2022
Posty: 48
Status: Offline
|
|
| Proszę o ocenę polskiego, angielskiego i niemieckiego tłumaczenia tekstu eipitafium. |
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
FAQ
Regulamin
Szukaj
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
