|
|
|
|
| Autor |
Wiadomość |
Andrzej75 |
|
Temat postu: Tamara Łempicka / Hurwitzowie / Gurwic-Gurscy
 Wysłany: 18-05-2024 - 18:09
|
|
Dołączył: 03-07-2016
Posty: 13428
Skąd: Wrocław
Status: Offline
|
|
Zdaje się, że w tym roku przypadnie 130 rocznica urodzin Tamary Łempickiej.
Genealogia jej i jej rodziny pozostaje zawikłana (niepewne imiona, nazwiska, daty, miejsca).
Poniżej: 1) artykuł sprzed pół roku na temat daty i miejsca urodzenia Tamary; 2) moje uwagi na temat nazwiska; 3) wzmianki o ojcu Tamary w drukowanych źródłach.
***
Dorota Kieras, Polska pisarka ustaliła prawdziwą datę urodzenia Tamary Łempickiej
Za tydzień [1] na półki księgarń trafi najnowsza książka Sylwii Zientek zatytułowana „Tylko one. Polska sztuka bez mężczyzn”. Podczas prac nad tą publikacją pisarce udało się potwierdzić datę urodzenia Tamary Łempickiej. Według odkrytych dokumentów, Tamara Rosa Hurwitz (w rosyjskim zapisie Gurwic) urodziła się w 1894 roku — 16 czerwca według kalendarza juliańskiego, a 28 czerwca według obowiązującego w Polsce kalendarza gregoriańskiego.
„Na początku tego roku pewien badacz i historyk dotarł do aktu urodzenia malarki i podzielił się ze mną tym odkryciem. Nikt wcześniej, żaden biograf nie znalazł tego dokumentu. Okazuje się, że Tamara odmładzała się jeszcze bardziej, niż wynikało to z rozmaitych przypuszczeń” — mówi PAP pisarka Sylwia Zientek. To ważne odkrycie, bo słynna malarka starała się ukryć swój wiek. „Dzisiaj niezwykle trudno ustalić fakty z okresu dzieciństwa i młodości Łempickiej. Przyczyniła się do tego głównie sama artystka, a po jej śmierci córka Kizette. Obie zatajały prawdziwą datę oraz miejsce urodzenia Tamary” — czytamy w książce „Tylko one. Polska sztuka bez mężczyzn”.
Jak podaje Sylwia Zientek, „artystka przyszła na świat jako Rozalia Tamara [2] Hurwitz-Górska (z ros. Gurwic), prawdopodobnie w Moskwie, a nie w Warszawie, jak lubiła podkreślać. Miała starszego brata Stanisława i młodszą siostrę Adriannę, z którą była blisko związana. Od początku budowania kariery artystycznej Tamara zatajała swoje żydowskie pochodzenie. Wymazany przez malarkę z życiorysu ojciec Borys [3] Mojsijewicz Hurwitz był rosyjskim Żydem [4], średnio zamożnym kupcem. Do dzisiaj nie wiadomo, czy kiedy jego dzieci były małe, po prostu opuścił rodzinę, czy przebywał w więzieniu” — czytamy w książce Zientek.
Pisarka podała w swojej publikacji także informacje na temat przodków słynnej malarki. „Pochodzący z Warszawy dziadkowie Tamary, Bernard i Klementyna (z domu Bauman) Deklerowie, wraz z dziećmi (w tym matką malarki Malwiną) tworzyli dość zamożną żydowską rodzinę kupiecką. Wbrew opowieściom Łempickiej o przodkach przybyłych do Polski z armią Napoleona zasymilowani Deklerowie nie zaliczali się do wysokich sfer Warszawy. Tamara wychowywała się w Petersburgu i Warszawie. Przez część roku przebywała w domu Deklerów, władała polskim i była zaznajomiona z polską kulturą”.
W rozmowie z PAP pisarka wyjawia kulisy dotarcia do odpisu metryki malarki, a szczegóły odkrycia zamieszczone są w Postscriptum do rozdziału poświęconego Łempickiej. „Informacje o dokładnej dacie i miejscu urodzenia Tamary Łempickiej oraz brzmieniu nazwiska jej ojca przekazał mi 21 marca 2023 roku genealog i historyk Andrzej Słowicki, który twierdzi, że do dokumentów poświadczających te dane dotarł w sierpniu 2020 roku i później. Zgodnie z kopią zapisu o urodzeniu i chrzcie, znajdującą się w archiwum Andrzeja Słowickiego, Tamara Rosa Hurwitz (w rosyjskim zapisie Gurwic) urodziła się w 1894 roku, 16 czerwca według kalendarza juliańskiego, a 28 czerwca według obowiązującego w Polsce kalendarza gregoriańskiego. Rodzicami Tamary byli mieszczanin tukkumski [5], kupiec Benno Wilhelm Gurwic oraz Malwina Gabriela, z domu Dekler. Powyższe informacje publikowane są po raz pierwszy” — podaje w swej książce Sylwia Zientek.
Jak precyzuje pisarka, „artystka starała się zatrzeć ślady pozwalające określić jej wiek. Manipulowała datą urodzenia — odmładzała się. W dotychczasowych publikacjach poświęconych Tamarze Łempickiej (w tym także opracowaniach naukowych oraz katalogach wystaw polskich i zagranicznych) najczęściej wskazywaną datą urodzenia jest 16 maja 1898, rzadziej 1894 roku”. Jak informuje pisarka, dotarcie do oryginalnych dokumentów może jednak jeszcze potrwać. „W związku z trwającą inwazją Rosji na Ukrainę i wynikającą z niej blokadą dostępu dla obywateli Unii Europejskiej do rozmaitych instytucji rosyjskich, w tym archiwów, dotarcie przeze mnie w sposób oficjalny do aktu urodzenia Łempickiej albo innych dokumentów potwierdzających ten fakt jest obecnie niemożliwe. Upublicznienie legalnie pozyskanego dokumentu zawierającego wskazane w niniejszej książce informacje będzie stanowić przełom w badaniach nad Łempicką i jej rodziną” podaje autorka.
Tamara Łempicka wciąż jest bardzo popularna w Polsce. Ta popularność to także efekt dwóch wystaw, które odbyły się w 2022 i 2023 roku. Były to trzy monograficzne wystawy artystki: w Muzeum Narodowym w Lublinie, w Muzeum Narodowym w Krakowie oraz w muzeum Villa La Fleur w Konstancinie-Jeziornej. (PAP Life)
https://www.pap.pl/aktualnosci/polska-p ... lempickiej
[1] artykuł opublikowany 1 XI 2023 r.
[2] No to w końcu jak: Tamara Rosa czy Rozalia Tamara?
[3] Ale niżej: Benno Wilhelm. Jednak jego syn, Stanisław Gurwic-Gurski (Станислав Гурвиц-Гурский), występuje z otczestwem Borysowicz (Борисович).
[4] Żydem z pochodzenia, ale nie wyznania: w 1891 r. przyjął wraz z żoną wyznanie ewangelicko-reformowane.
[5] Tukum — miasto na Łotwie; określenie „mieszczanin tukumski” niekoniecznie musi oznaczać miejsce urodzenia; w chwili przejścia na kalwinizm określono go jako pochodzącego „z Libawy”, co również nie musi oznaczać miejsca urodzenia.
***
Nazwisko Hurwitz (wymawiane jako Hurwic), można również zapisać (bez zmiany wymowy) jako Hurwicz.
W języku rosyjskim nazwisko to zostanie zapisane jako Гурвиц (przed reformą: Гурвицъ) — ponieważ niewystępującą w nim głoskę i literę H zastępuje głoska i litera Г (G). Gdyby jednak ktoś uznał, że końcowe „cz” wymawia się nie jak [c], tylko jako [cz], wówczas nazwisko zostanie zapisane jako Гурвич (przed reformą: Гурвичъ).
Rosyjskiemu Гурвиц/Гурвич w polskiej tranksrypcji będzie więc odpowiadało Gurwic/Gurwicz.
Na podstawie tej rosyjskiej wymowy (z [g], a nie [h]) utworzono gdzieś na początku XX w. drugi człon nazwiska: Гурский/Горский (przed reformą: Гурскій/Горскій) (Gurski/Górski/Gorski).
I stąd takie postaci nazwiska jak: Гурвиц-Гурский (Gurwic-Gurski), Гурвич-Горский (Gurwicz-Gorski).
***
Teodor Jeske-Choiński, Neofici polscy: Materyały historyczne, Warszawa 1905, ss. 251–252.
[Spis neofitów, którzy przyjęli wyznanie augsbursko-reformowane (kalwińskie) od r. 1800 — 1904 w Warszawie:]
Hurwitz Benno Wilhelm, kupiec w Warszawie, lat 37, syn Mojżesza Hurwitza i Róży Blumberg z Libawy w Kurlandyi, w r. 1891.
Hurwitz Malwina Gabryela, żona poprzedniego, lat 23, córka Bernarda Deklera i Klementyny Baumann, w r. 1891.
https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publica ... 94/content (skany 257–258)
***
Справочная книга о лицахъ, получившихъ на 1892 годъ купеческія свидѣтельства по 1-й и 2-й гильдіям въ Москвѣ, Москва 1892.
Гурвицъ, Бенно Вильгельмъ Моисеевъ, 39 л., Туккумскій мѣщ., въ куп. сост. съ 1892 г. Жит. Твер. ч., 3 уч., въ Петров. торг. линіяхъ. Торг. моднымъ и галант. товар. на Кузнецкомъ мосту, въ д. Купеч. Общества. — 5.
https://books.google.pl/books?id=dy9U5U ... &q&f=false
Справочная книга о лицахъ, получившихъ на 1894 годъ купеческія свидѣтельства по 1-й и 2-й гильдіям въ Москвѣ, Москва 1894.
Гурвицъ, Бенно Вильгельмъ Моисеевъ, 41 г., туккумскій мѣщ., въ куп. сост. съ 1892 г. Жит. Твер. ч., 3 уч., въ Петров. торг. линіяхъ. Торг. моднымъ и галант. товар. на Кузнецкомъ Мосту, въ д. Купеч. Общества. — 5.
https://books.google.pl/books?id=prkNGl ... &q&f=false |
_________________
Pozdrawiam
Andrzej
PS. Na znak, że moje tłumaczenie zostało zaakceptowane, proszę edytować pierwszy post, dopisując w temacie – OK (dotyczy działu tłumaczeń).
https://genealodzy.pl/PNphpBB2-viewtopic-t-59525.phtml
|
| |
|
|
|
 |
|
|
|
Temat postu:
Wysłany: 18-05-2024 - 19:05
|
|
Dołączył: 01-06-2009
Posty: 1592
Skąd: Mazowsze Północne (Ziemia Zawkrzeńska)
|
|
|
|
|
|
|
Andrzej75 |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 18-05-2024 - 19:23
|
|
Dołączył: 03-07-2016
Posty: 13428
Skąd: Wrocław
Status: Offline
|
|
|
Bea napisał:
fajnie, że ktoś to wreszcie znalazł dokumenty źródłowe
Ale, prawdę mówiąc, akt urodzenia zreferowano w sposób dość enigmatyczny, skupiając się na samej dacie. Nie wiadomo, z jakiego miasta pochodzi (Moskwa?), jakiego wyznania dotyczy…
W ogóle w artykułach na Wikipedii (dotyczących rodziny Tamary) jest mnóstwo rzeczy fałszywych albo niepewnych. Np. jak mantra powtarza się stwierdzenie, że ojciec Tamary był prawnikiem. Nic na to nie wskazuje. Tak samo to przekręcone nazwisko (Gurwik zamiast Gurwic albo Gurwicz). |
_________________
Pozdrawiam
Andrzej
PS. Na znak, że moje tłumaczenie zostało zaakceptowane, proszę edytować pierwszy post, dopisując w temacie – OK (dotyczy działu tłumaczeń).
https://genealodzy.pl/PNphpBB2-viewtopic-t-59525.phtml
|
| |
|
|
|
|
|
Irena_Powiśle |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 18-05-2024 - 20:17
|
|
Dołączył: 22-10-2016
Posty: 2334
Status: Offline
|
|
Rok 1915, dnia 10 października
Borys
obywatel warszawski Beno Wilhelm s. Mojżesza Gurwiz, wyznania ewangelicko-reformowanego, l.63, został dołączony do cerkwi grecko-ruskiej z imieniem Borys.
1916
sierpień 2
Sergij
Student Moskiewskiej wyższej szkoły technicznej Stanisław s. Benona on że syn Borysa l.24 został dołączony do cerkwi grecko-ruskiej imieniem Sergij.
[cerkiew Wwedeńska na Baraszach, Moskwa] |
_________________
Pozdrawiam,
Irena
|
| |
|
|
|
|
|
Andrzej75 |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 18-05-2024 - 21:15
|
|
Dołączył: 03-07-2016
Posty: 13428
Skąd: Wrocław
Status: Offline
|
|
Bardzo ciekawe.
To wyjaśnia wahania w kwestii imienia Benon Wilhelm / Borys — wszystko zależy od okresu: czy chodzi o lata 1891–1915, czy późniejsze czasy.
Swoją drogą ciekawe, jakie było pierwsze, żydowskie imię ojca Tamary, sprzed konwersji na kalwinizm w 1891 r.
Na polskiej Wikipedii napisano: „Gdy [Tamara] miała zaledwie kilka lat, ojciec porzucił rodzinę i prawdopodobnie popełnił samobójstwo”.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tamara_%C5%81empicka
Ale z powyższego wynika, że żył jeszcze w 1915 r.
To „porzucenie” (rodziny i kilkuletniej Tamary) też chyba nie jest takie pewne, bo na angielskiej Wikipedii napisano, że jej rodzice rozwiedli się w 1912 r. (her parents divorced in 1912). A Tamara miała wtedy 18 lat.
https://en.wikipedia.org/wiki/Tamara_de_Lempicka
Z kolei Stanisław, mimo (formalnej) zmiany imienia na Sergiusz, chyba nadal posługiwał się imieniem Stanisław; a w każdym razie tak jest wzmiankowany (w książkach poświęconych Majakowskiemu, którego był przyjacielem). |
_________________
Pozdrawiam
Andrzej
PS. Na znak, że moje tłumaczenie zostało zaakceptowane, proszę edytować pierwszy post, dopisując w temacie – OK (dotyczy działu tłumaczeń).
https://genealodzy.pl/PNphpBB2-viewtopic-t-59525.phtml
|
| |
|
|
|
|
|
Irena_Powiśle |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 18-05-2024 - 21:41
|
|
Dołączył: 22-10-2016
Posty: 2334
Status: Offline
|
|
Znalazłam jakiegoś Bencjona też z Litwy, ale z innego miasta
Nie znam czy pasuje, moim zdaniem nie.
Jeśli trzeba to spróbuję zrobić screeny tych aktów, ale nie teraz. Może jutro
Przejście na prawosławie miało jakieś cele raczej korzystne
Może z powodu ślubu.
Napisalam imię Sergij a nie Sergiusz bo właśnie w akcie patronem Stanisława jest Sergij Radoneski, a Bena - księże Borys. |
_________________
Pozdrawiam,
Irena
|
| |
|
|
|
|
|
Marcin.Rybicki |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 18-05-2024 - 22:09
|
|
Dołączył: 02-01-2015
Posty: 768
Status: Offline
|
|
|
|
|
|
|
Andrzej75 |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 18-05-2024 - 22:30
|
|
Dołączył: 03-07-2016
Posty: 13428
Skąd: Wrocław
Status: Offline
|
|
Czyli Tamara Róża została ochrzczona prawie 3 i pół roku po urodzeniu (2 XI 1897 r.). Na dobrą sprawę z tego aktu chrztu nie wynika, gdzie się urodziła.
Chyba ten opóźniony chrzest dał asumpt do kolejnego przekłamania: „Właściwie dopiero gdy Tamara miała kilka lat, cała rodzina została ochrzczona w kościele protestanckim”.
https://kurierlubelski.pl/wystawa-tamar ... 3-18120713
Przecież (zgodnie z pracą Jeske-Choińskiego) w 1897 r. Hurwitzowie już od 6 lat byli wyznania ewangelicko-reformowanego, zmienili religię kilka lat przed urodzeniem się Tamary, a nie po jej narodzinach. |
_________________
Pozdrawiam
Andrzej
PS. Na znak, że moje tłumaczenie zostało zaakceptowane, proszę edytować pierwszy post, dopisując w temacie – OK (dotyczy działu tłumaczeń).
https://genealodzy.pl/PNphpBB2-viewtopic-t-59525.phtml
|
| |
|
|
|
|
|
Sroczyński_Włodzimierz |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 18-05-2024 - 22:35
|
|
Dołączył: 09-10-2008
Posty: 33618
Skąd: Warszawa
Status: Offline
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Temat postu:
Wysłany: 19-05-2024 - 01:51
|
|
Dołączył: 01-06-2009
Posty: 1592
Skąd: Mazowsze Północne (Ziemia Zawkrzeńska)
|
|
A jaki mógł być powód, że rodzice zmienili wyznanie na ewang.- reformowane (w 1891) ?
Bo Tamara ponoć wzięła ślub w "1916 w kaplicy Zakonu Kawalerów Maltańskich w Petersburgu", czyli w obrządku rzym.-kat. (takiego wyznania był Łempicki - ur. w Warszawie https://metryki.genealodzy.pl/index.php ... 881&zoom=1 ASC 90/1889). Czy w świetle nowych informacji miała wtedy 22 lata.
W tym samym roku rodzi córkę, a jej starszy brat - student (24 lat) zmienia wyznanie na grecko-ruskie.
Co ciekawe, w biogramie siostry Adrianny (u. 1899) jest zapis, że ta "w 1919 r. razem z rodzicami wyjechała do Paryża, gdzie rozpoczęła studia w École Speciale d’Architecture (ESA) ". A wtedy rodzice ponoć już rozwiedzeni byli...
Dziadkowie od strony matki już wówczas nie żyli (Bernard zm. 1907, a Klementyna 1910)
Po rozwodzie (1927) Tadeusz Łempicki "powrócił do Warszawy i ożenił się w kościele ewangelicko-reformowanym w Łodzi z Ireną Spiess" (ślub w 1932 wg Minakowskiego). Irena była córką Ludwika, którego znacjonalizowany po 1945 majątek, znany jest powszechnie jako Polfa-Tarchomin (tak w skrócie i uproszczeniu).
W 1933 r. Łempicka "wyszła ponownie za mąż, za dziedzica austriackiego imperium browarniczego, barona żydowskiego pochodzenia" Raoula de Kuffner de Diószegh. Ojciec Raoula przeszedł na chrześcijaństwo, w 1896 r. otrzymał tytuł szlachecki od cesarza Franciszka Józefa, a w 1904 r. tytuł baronialny. O Raolu można poczytać tu: https://hu-m-wikipedia-org.translate.go ... r_pto=wapp (no chyba, że ktoś zna węgierski - to może w oryginale). --> a ta wzmianka po to, bo się zastanawiałam nad wyznaniem 2-go małżonka. Pierwsza żona Raola (był wdowcem) pochodziła z Łodzi...
Czy Tamara wychodząc za Łempickiego nie przeszła na rzymski katolicyzm ? bo zwykle ślub jest w parafii panny młodej. |
_________________
Beata
mapki parafii warszawskich w latach 1826-1939: link
|
| |
|
|
|
|
|
Sroczyński_Włodzimierz |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 19-05-2024 - 01:56
|
|
Dołączył: 09-10-2008
Posty: 33618
Skąd: Warszawa
Status: Offline
|
|
|
|
|
|
|
Irena_Powiśle |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 19-05-2024 - 01:59
|
|
Dołączył: 22-10-2016
Posty: 2334
Status: Offline
|
|
|
|
|
|
|
Andrzej75 |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 19-05-2024 - 02:38
|
|
Dołączył: 03-07-2016
Posty: 13428
Skąd: Wrocław
Status: Offline
|
|
|
Bea napisał:
A jaki mógł być powód, że rodzice zmienili wyznanie na ewang.- reformowane (w 1891) ?
Jeske-Choiński pisze skrótowo (w linkowanej wyżej książce od skanu 180), dlaczego żydzi wybierali wyznania ewangelickie.
Bea napisał:
Czy Tamara wychodząc za Łempickiego nie przeszła na rzymski katolicyzm ? bo zwykle ślub jest w parafii panny młodej.
Ale to tylko wtedy, kiedy młodzi są tego samego wyznania (a i to nie było jakąś ścisłą regułą).
Tak czy inaczej, kolejna ciekawa kwestia: jakiego wyznania była Tamara w chwili swego ślubu w 1916 r.? Była kalwinką czy przeszła wcześniej na katolicyzm? |
_________________
Pozdrawiam
Andrzej
PS. Na znak, że moje tłumaczenie zostało zaakceptowane, proszę edytować pierwszy post, dopisując w temacie – OK (dotyczy działu tłumaczeń).
https://genealodzy.pl/PNphpBB2-viewtopic-t-59525.phtml
|
| |
|
|
|
|
|
Marcin.Rybicki |
|
|
Temat postu:
Wysłany: 19-05-2024 - 07:09
|
|
Dołączył: 02-01-2015
Posty: 768
Status: Offline
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Temat postu:
Wysłany: 19-05-2024 - 11:11
|
|
Dołączył: 01-06-2009
Posty: 1592
Skąd: Mazowsze Północne (Ziemia Zawkrzeńska)
|
|
Znalazłam opracowanie pani prof. JOANNY M. SOSNOWSKIEJ "W cieniu Tamary"
https://czasopisma.ispan.pl/index.php/b ... 8/460/3601 (uwaga, ściąga się pdf na dysk)
sporo o jej rodzinie i całej otoczce
Artykuł pochodzi z 2020 r. czyli przed wydaniem książki i nie zawiera nowych dokumentów, tylko próbuje zebrać w całość znane fakty i mity. |
_________________
Beata
mapki parafii warszawskich w latach 1826-1939: link
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
FAQ
Regulamin
Szukaj
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
