Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego

A dlaczego przysposobienie miałoby przeszkadzać w przynależności?
Podobnie - uznanie za swoje mimo świadomości, że spłodzone "z boku", w trwającym związku.
Warto odnotować (np wyjaśnia różnice DNA), ale to przecież nigdy nie eliminowało...

Herb i szlachectwo nieodmiennie dziedziczyło się w związkach ślubnych. Mało tego w epoce staropolskiej odmawiano bękartom nawet legitymizowanym szlachectwa. Ostatecznie w XVIII w. KK wywalczył dla nich prawa. W epoce nowożytnej sprawy związane z dziedziczeniem szlachectwa stały się bardziej przejrzyste, choć zasada l.p.m.s. Nie obowiązywała w przypadku tytułów szlacheckich. Adopcje nawet dzieci nieślubnych dawały prawo do herbów i tytułów za zgodą urzędową czego przykładów jest mnóstwo. Jeżeli ktoś dziś zadaje pytanie odnośnie dziedziczenia herbu to chyba jasne, źe możemy to rozpatrywać w oparciu o prawa z okresu kiedy szlachectwo miało ochronę urzędową, a nie dopasowywać to do nowych kodeksów. Herb jest i tak sprawą prywatną, ale używanie go dziś i dołączanie w genealogii wg nowych idei czy praw jest tylko zaklinaniem rzeczywistości połączonej z niewiedzą, o ile nie z kabaretem.

Zgodnie z konstytucją weimarską po 1918 tytuły stały się częścią nazwiska. Spowodowało to wysyp adopcji. Związek Szlachty Niemieckiej do dziś (teraz ograniczone przepisami RODO) przy publikacji genealogii rodzin szlacheckich podawał poza nimi osoby adoptowane i ich potomków z zaznaczeniem „nieszlachta”. W Polsce po 1990 predykaty „de” i „von” mogą być częścią nazwiska. Ten temat jest mniej znany.

Niewiele jest orzeczeń sądowych dot. partykuły (przyimka) von, de i van. Na szybko wybrałam cztery najciekawsze i piąty zapadły w wyniku zaskarżenia jednego z nich.

I. Partykuła "von" wywodząca się z języka niemieckiego i oznaczająca tytuł rodowy nie jest częścią składową nazwiska polskiego (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 1997 r., II CKN 497/97).

II. Prawo polskie nie stoi na przeszkodzie używaniu nazwisk z partykułą właściwą językowi kraju pochodzenia osoby fizycznej (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 1998 r. I CKU 204/97).
Moje podkreślenie: sąd wyraźnie orzekł „kraj pochodzenia osoby fizycznej”

III. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gliwicach z dnia 15 czerwca 2007 r., II SA/Gl 29/07
Trybem właściwym do osiągnięcia przez stronę zamierzonego celu w postaci dodania do własnego nazwiska partykuły "von" nie jest tryb sprostowania aktu urodzenia w oparciu o przepisy Prawa o aktach stanu cywilnego lecz tryb zmiany nazwiska na zasadach określonych w ustawie o zmianie imion i nazwisk.
Obecnie: Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz.U. z 2021 r. poz. 1988)

IV. Pan M. A. W. wniósł o zmianę nazwiska poprzez dopisanie przed nazwiskiem przyimka "von".
Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł: Przyimek "von" nie jest nazwiskiem, lecz nazywany jest partykułą szlachecką. Wprawdzie owa partykuła pełni funkcję pewnego wyróżnika, jednak nie może być aktualnie traktowana jako tytuł (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Lublinie z dnia 27 marca 2012 r. III SA/Lu 35/12).
Wyrok ten został zaskarżony wskutek czego został uchylony przez Naczelny Sąd Administracyjny i przekazany do ponownego rozpatrzenia ze względu na to, że przy rozpatrywaniu wniosku pana M.A.W. nie dokonały jakichkolwiek ustaleń. NSA orzekł: Ważne powody przemawiające za zmianą nazwiska nie mogą wynikać jedynie z subiektywnego przekonania osoby żądającej zmiany, ale muszą również sprostać zobiektywizowanym i zracjonalizowanym kryteriom ich oceny. Organy administracji powinny ocenić, czy w realiach sprawy wniosek o zmianę imienia lub nazwiska spełnia warunek "ważnych powodów" w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o zmianie imienia i nazwiska, a ściślej - czy strona dostrzega w swoim uzasadnionym przekonaniu potrzebę zmiany nazwiska. Granicą rozważań organów administracji państwowej powinno być ustalenie istnienia (lub braku) elementów oczywistej bezzasadności w motywach strony, na przykład cech kaprysu lub przekory (Wyrok NSA z dnia 11 grudnia 2014 r. II OSK 1375/13)

Orzeczenia można odszukać samemu w Internecie.

Proponuję najpierw przeczytać uzasadnienia orzeczeń.