Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego

Prawie wszystko co przeczytałem na temat Unii i unitów to książki wypożyczone i artykuły przeczytane w czytelniach, własnych mam niewiele. Jedyne co mam pod ręką to książka ks. Romana Soszyńskiego "400-lecie Unii Brzeskiej" (wyd. 1996). Temat zakazów papieskich jest tu omówiony zwięźle na str. 95-98. Szczególnie na str. 98 jest cytat z bulli Benedykta XIV zakazujący przechodzenia z obrządku łacińskiego na grecki. Dalej mamy wzmiankę o zarządzeniu Klemensa XIV z 1774 i Piusa VII z 1803, które stanowiły, że zmiana obrządku grekounickiego na łaciński wymaga pozwolenia Stolicy Apostolskiej. Fakt, że takie zarządzania były jest powszechnie znany, wiec nie rozumiem skąd to domaganie się szczególnych dowodów. Oczywiście wszelkie dokumenty świadczą, że zakazy te nie były przestrzegane i przechodzenie na obrządek łaciński było zjawiskiem powszechnym. Natomiast właśnie te papieskie zakazy były dla władz carskich uzasadnieniem akcji wykrywania osób pochodzenia unickiego, które zmieniły obrządek.

Henryk

. Ale co ciekawe Prawo małżeńskie KP z roku 1836 jasno określa to jedynie dla małżeństw katolik-ewangelik : syn po ojcu, córka po matce oraz dla prawosławie: wszystkie dzieci musiały byc prawosławne jesli jedno z rodziców było prawosławne. Prawo to odróżnia katolików od unitów ale tej kwesti na moje oko nie okresla.

Osobiście dawnych kodeksów prawa nie czytałem. Ograniczam się do tego, co piszą historycy. To co napisałem o dziedziczeniu obrządków oparte jest głównie na artykule Andrzeja Szabaciuka „Problem rozstrzygania przynależności religijnej ludności greckokatolickiej w Królestwie Polskim w XIX wieku” opublikowanego w książce "Między Rzymem a Nowosybirskiem", Lublin, Wydawnictwo KUL, 2012

Oto kilka cytatów:
s. 389
22 VII 1823 r. Komisja Rządowa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego wydała rozporządzenie zakazujące księżom zachęcenia unitów do przechodzenia na obrządek łaciński, a wiernym – samej konwersji.
16 III 1836 r. wydano ukaz o małżeństwach mieszanych, na mocy którego w przypadku małżeństw unitów i łacinników córki z takich związków powinny przyjmować wiarę matki, a synowie wiarę ojca.
...

Henryk

16 III 1836 r. wydano ukaz o małżeństwach mieszanych, na mocy którego [b]w przypadku małżeństw unitów i łacinników córki z takich związków powinny przyjmować wiarę matki, a synowie wiarę ojca.
s. 390

Łącze się w bólu co do oceny albo zawartości, albo przystępności.
Tzn miałeś prawo, ale j.w. z powyższego - gdy są dostępne źródłowe, to jednak lepiej sprawdzać, porównywać co dzisiejsze opracowania o źródłach piszą lub jak.
Książki nie znam, może jest tam wprost "co za ukaz" i jak się ma to do powszechnego podlinkowanego "Prawa o małżeństwach". (i co mnie ciekawi - dlaczego konwencja dat juliańskich:)
Wiele przykładów jest na to, że klucz "syn po ojcu, córka po matce" istniał ale nie był obowiązujący. Warto to traktować jako wskazówkę "od czego zacząć poszukiwania", ale nie "tak było, bo prawo nakazywało". Nie nakazywało - co zostało wykazane.
Jeśli opracowanie z XXI wieku twierdzi inaczej lub formułuje w sposób trudny do zrozumienia jakie przepisy zostały w 1836 roku wprowadzone - niech twierdzi. Tytułu naukowy autora ma mnie przekonać czy to , że wyszło drukiem rozwiać wątpliwości? Najwyraźniej albo pomyłka, albo nie to napisane co czytelnik rozumie (a to też błąd)
Na tym samym KULu były (ciut później) bardzo dobre prace doktorskie (także wydane drukiem) bronione - wnikające b. dobrze i głęboko w kwestie małżeństw (także skutktów rozwodów) także mieszanych. Sięgające i we wcześniejsze dysputy, tj w Aleksandra jeszcze, przed Mikołajem I i odnoszące się do małżeństw (religijnych) zawartych poza granicami KP i carstwa, konieczności ich umiejscawiania. Zdaje się, że także kwestia "śmierci cywilnej" w kontekście możliwości zawarcia związku małżeńskiego (poza granicami, jurysdykcją rosyjską - chyba we Francji przede wszystkim) się pojawia.
Nie neguję w czambuł opracowań
np polecam
dr hab. Anna Barańska: Między Warszawą, Petersburgiem a Rzymem. Kościół a państwo w dobie Królestwa Polskiego (1815-1830), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2008, ss. 910 + tabl
ale nie traktujmy jak byłyby to kamienne tablice - źródło jest o jeden klik. Można po prostu sprawdzić prawo o małżeństwach z 1836:)

Chyba się Panu pomyliły daty. Przecież podałem rok wydania: 2012. A w to, że Pan osobiście bardziej zgłębił temat niż pracownik KUL, nie wierzę.
Henryk