Tłumaczenia - łacina - Medaliony herbowe w koś. Bożego Ciała w Gdańsku DariuszS - 16-09-2024 - 00:03 Temat postu: Medaliony herbowe w koś. Bożego Ciała w Gdańsku
Medaliony herbowe 12 rodów gdańskich:
D(omi)n(us) Carolus Groddeck
P(leno) T(itulo) Burgrabius Regius, PraeCo(n)s(ul) Senior,
Protoscholarcha ac Inspector Eccles(iae) Marianae
Et S(acro)S(anctae) Trinitatis, nec non Administrator
Insulae Stublaviensis.
Dominus Carolus Groddeck, Plēnō Titulō Burgrabius Rēgius, Praecōnsul Senior, Prōtoscholārcha ac Īnspector Ecclēsiae Mariānae Et Sacrōsānctae Trīnitātis, nec nōn Administrātor Īnsulae Stublaviēnsis.
D(omi)n(us) Daniel Gralath
S(acrae) R(egiae) M(aestatis) Polon(iae) venationum in Neringa Praefect(us)
PraeConsul Civitatis Gedanensis, Rerum bellicar(um)
Praeses, Administator Terrae Helensis.
Dominus Daniēl Gralath Sacrae Rēgiae Maestātis Poloniae vēnātiōnum in Neringā Praefectus Praecōnsul Cīvitātis Gedanēnsis, Rērum bellicārum Praeses, Administrātor Terrae Helēnsis.
Iohannes Fridericus Dingen
Antistes Secundus
Et h(uius) t(empli) Aedificator
Iōhannēs Fridericus Dingen Antistes Secundus Et huius templī Aedificātor.
12. Michał Ahlert
𝙼𝚒𝚌𝚑𝚊𝚎𝚕𝙰𝚑𝚕𝚎𝚛𝚝
𝙰𝚗𝚝𝚒𝚜𝚝𝚎𝚜
𝚀𝚞𝚊𝚛𝚝𝚞𝚜.
Michael Ahlert
Antistes
Quartus.
Michaēl Ahlert Antistes Quārtus.
Przypisy do tekstów na medalionach:
𝙰𝚗𝚝𝚒𝚜𝚝𝚎𝚜; Vorsteher; prowizor, naczelnik, przełożony, zarządca, witryk majątku kościelnego.
- 𝙴𝚙𝚑𝚛𝚊𝚒𝚖 𝙱𝚞𝚜𝚌𝚑 [𝙰𝚗𝚝𝚒𝚜𝚝𝚎𝚜 𝙿𝚛𝚒𝚖𝚞𝚜],
- 𝙸𝚘𝚑𝚊𝚗𝚗𝚎𝚜 𝙵𝚛𝚒𝚍𝚎𝚛𝚒𝚌𝚞𝚜 𝙳𝚒𝚗𝚐𝚎𝚗 [𝙰𝚗𝚝𝚒𝚜𝚝𝚎𝚜 𝚂𝚎𝚌𝚞𝚗𝚍𝚞𝚜],
- 𝙸𝚘𝚑𝚊𝚗𝚗𝚎𝚜 𝙲𝚊𝚛𝚘𝚕𝚞𝚜 𝚁𝚘𝚎𝚜𝚗𝚎𝚛 [𝙰𝚗𝚝𝚒𝚜𝚝𝚎𝚜 𝚃𝚎𝚛𝚝𝚒𝚞𝚜],
- 𝙼𝚒𝚌𝚑𝚊𝚎𝚕 𝙰𝚑𝚕𝚎𝚛𝚝 [𝙰𝚗𝚝𝚒𝚜𝚝𝚎𝚜 𝚀𝚞𝚊𝚛𝚝𝚞𝚜]
Za jego [Fossiusa] czasów w kościele Bożego Ciała, za sprawą witryków (świeckich zarządców majątku kościelnego) Efraima Buscha, Johanna Friedricha Dingena, Johanna Karla Rösnera i Michaela Ahlerta, zamontowano (1765–1767) nowe organy wykonane przez Friedricha Rudolpha Dalitza, z 12 herbami najważniejszych wówczas rodzin gdańskich lub z kościołem związanych [Gedanopedia].
𝙿𝚛𝚊𝚎𝚜𝚎𝚜 𝙲𝚒𝚟𝚒𝚝𝚊𝚝𝚒𝚜; 𝙿𝚛𝚊𝚎𝙲𝚘𝚗𝚜𝚞𝚕 𝙲𝚒𝚟𝚒𝚝𝚊𝚝𝚒𝚜 𝙶𝚎𝚍𝚊𝚗𝚎𝚗𝚜𝚒𝚜; 𝙿𝚛𝚊𝚎𝙲𝚘𝚗𝚜𝚞𝚕 𝚂𝚎𝚗𝚒𝚘𝚛.
Burmistrz, Burgermeister, po łacinie praeconsul, był też nazywany: magister civium, magister consulum, lub proconsul; 𝙿𝚛𝚊𝚎𝚜𝚎𝚜 (i.e. praeconsul primus inter pares, pro tempore senatus praeses), czyli burmistrz prezydujący, pierwszy pośród równych, tymczasowo zasiadający na czele Senatu, czyli Rady Miasta.
Rada Miasta wybierała czterech burmistrzów. Pierwszy nosił tytuł burmistrza prezydującego i skupiał najwyższą władzę. Po upływie roku prezydent zdawał urząd na rzecz drugiego burmistrza, który stawał się prezydentem a sam obejmował urząd czwartego burmistrza. Pierwszemu burmistrzowi podlegały m.in. sprawy zewnętrzne miasta oraz administracyjno-sądowe, drugiemu – cywilno-sądowe, trzeciemu – sprawy wojskowe, a czwartemu – straże miejskie [Wikipedia].
Burmistrzów, którzy pełnili urząd dożywotnio, wyłaniano z Rady Miejskiej [Senatus Gedanensis; Rat der Danzig], sprawującej najwyższą władzę w mieście. Główne Miasto do 1457 miało dwie rady: Radę Zasiadającą [consules sedentes; der sitzende Rat] (aktualnie rządzącą [consules residentes, consules moderni]) i Radę Ogólną [universitas consulum; Der Gemeine Rat].
- Najważniejszy był pierwszy burmistrz, dowodnie od 1379 zwany prezesem [𝙿𝚛𝚊𝚎𝚜𝚎𝚜], czyli burmistrz prezydujący, główny przedstawiciel władzy wykonawczej w mieście.
- Drugi z burmistrzów, dowodnie od 1379 zwany towarzyszem (Compan), piastował Urząd Wiceprezydującego Burmistrza (Vizepräsidierendes Amt)...
- Trzeciemu z burmistrzów powierzano Urząd Prezydenta Wojennego [𝚁𝚎𝚛𝚞𝚖 𝚋𝚎𝚕𝚕𝚒𝚌𝚊𝚛(𝚞𝚖) 𝙿𝚛𝚊𝚎𝚜𝚎𝚜/𝙿𝚛𝚊𝚎𝚌𝚘𝚗𝚜𝚞𝚕]; Kriegspräsident)...
- Czwarty burmistrz pełnił tzw. Urząd Nadstrażnika (Oberwachherr; Major Vigilum Praefectus Gedanensis)... Był przełożonym straży miejskich, prowadził sprawy cywilno-prawne dla miejskich posiadłości na Żuławach Gdańskich Steblewskich [𝙰𝚍𝚖𝚒𝚗𝚒𝚜𝚝𝚛𝚊𝚝𝚘𝚛 𝙸𝚗𝚜𝚞𝚕𝚊𝚎 𝚂𝚝𝚞𝚋𝚕𝚊𝚟𝚒𝚎𝚗𝚜𝚒𝚜], Mierzei Wiślanej i Szkarpawie [𝙽𝚎𝚑𝚛𝚒𝚗𝚐𝚊𝚎 𝚂𝚌𝚑𝚊𝚛𝚙𝚘𝚟𝚒𝚊𝚎𝓆 𝙰𝚍𝚖𝚒𝚗𝚒𝚜𝚝𝚛𝚊𝚝𝚘𝚛], Wyżynie [𝙰𝚍𝚖𝚒𝚗𝚒𝚜𝚝𝚛𝚊𝚝𝚘𝚛 𝙼𝚘𝚗𝚝𝚊𝚗𝚘𝚛𝚞𝚖]...[Gedanopedia].
Ponadto "Najstarszy z aktualnych burmistrzów Gdańska [𝙿𝚛𝚊𝚎𝙲𝚘𝚗𝚜𝚞𝚕 𝚂𝚎𝚗𝚒𝚘𝚛] sprawował dożywotnio urząd 𝙿𝚛𝚘𝚝𝚘𝚂𝚌𝚑𝚘𝚕𝚊𝚛𝚌𝚑𝚢..." [Gedanopedia].
𝙿𝚛𝚘𝚝𝚘𝚂𝚌𝚑𝚘𝚕𝚊𝚛𝚌𝚑𝚊, 𝚂𝚌𝚑𝚘𝚕𝚊𝚛𝚌𝚑𝚊 𝚂𝚎𝚗𝚒𝚘𝚛, 𝚂𝚌𝚑𝚘𝚕𝚊𝚛𝚌𝚑𝚊: członek Kolegium Szkolnego (Collegium Scholarchale)
Czteroosobowemu Kolegium Szkolnego przewodził dożywotnio 𝙿𝚛𝚘𝚝𝚘𝚂𝚌𝚑𝚘𝚕𝚊𝚛𝚌𝚑𝚊. Trzej scholarchowie, pozostali człownkowie Kolegium, byli wybierani spośród rajców i pełnili swoje funkcje do końca kadencji Protoscholarchy. Oto członkowie Kolegium Szkolnego
- 𝙿𝚛𝚘𝚝𝚘𝚂𝚌𝚑𝚘𝚕𝚊𝚛𝚌𝚑𝚊 (tę funkcję pełnił 𝙿𝚛𝚊𝚎𝙲𝚘𝚗𝚜𝚞𝚕 𝚂𝚎𝚗𝚒𝚘𝚛, najstarszy z burmistrzów),
- Protooeconomus, 𝚂𝚌𝚑𝚘𝚕𝚊𝚛𝚌𝚑𝚊 𝚂𝚎𝚗𝚒𝚘𝚛 (najstarszy w Kolegium, administrował budynkami i opiekował się alumnami Gimnazjum Akademickiego),
- Protobibliothecarius (𝚂𝚌𝚑𝚘𝚕𝚊𝚛𝚌𝚑𝚊, który dbał o Biblioteki Rady Miejskiej),
- Aedilis Gymnasii Curator, 𝚂𝚌𝚑𝚘𝚕𝚊𝚛𝚌𝚑𝚊 junior (najmłodszy w Kolegium, dbał o finanse). [Gedanopedia]
𝙷𝚘𝚜𝚙𝚒𝚝𝚊𝚕𝚊𝚛𝚒𝚞𝚜 tzw. Pan Szpitalny (Hospital-Herr). [Gedanopedia]
𝙱𝚞𝚛𝚐𝚛𝚊𝚋𝚒𝚞𝚜 𝚁𝚎𝚐𝚒𝚞𝚜 (Burggräfliches Amt), urząd przedstawiciela króla polskiego w Gdańsku [Gedanopedia]
𝙲𝚘𝚗𝚜𝚎𝚗𝚒𝚘𝚛: Sprawy administracyjne ławy prowadzili starszy Ławy Miejskiej (Eltermann) i jego zastępca (Kumpan), zwany później: senior i consenior, oraz dwóch szafarzy skarbca (skarbników), 𝙰𝚎𝚛𝚊𝚛𝚒𝚒 𝙿𝚛𝚊𝚎𝚏𝚎𝚌𝚝𝚒. [Gedanopedia]
Tłumaczenia:
1. Jan Karol Rösner
Iōhannēs Carolus Roesner Antistes Tertius.
Jan Karol Rösner, prowizor trzeci.
Johann Karl Roesner, Third Superintendent of Church Property.
Johann Karl Rösner, Drüdde Vorsteher vun de Karkegüder.
2. Efraim Busch
Ephraim Busch Antistes Prīmus.
Efraim Busch, prowizor pierwszy.
Ephraim Busch, First Superintendent of Church Property.
Ephraim Busch, Eersten Vorsteher vun de Karkegüder.
3. Jan Hieronim Broen
Dominus Iōhannēs Hierōnymus Broen Cōnsul Camerārius Hospitālārius et Scholārcha Senior.
Pan Jan Hieronim Broen, Rajca, Kamlarz, Pan Szpitalny i Scholarcha Senior.
Lord John Hieronymus Broen, City Councillor, City Treasurer, Hospital Master, and Senior Scholarch.
Herr Jan Hieronimus Broen, Raatsheer, Stadtskämmerer, Spital-Herr, un Senior Scholarch.
4. Karol Groddeck
Dominus Carolus Groddeck, Plēnō Titulō Burgrabius Rēgius, Praecōnsul Senior, Prōtoscholārcha ac Īnspector Ecclēsiae Mariānae Et Sacrōsānctae Trīnitātis, nec nōn Administrātor Īnsulae Stublaviēnsis.
Pan Karol Groddeck, Pełnym Tytułem Burgrabia Królewski, Burmistrz Senior,
Protoschorarcha oraz Inspektor Kościoła Mariackiego i Przenajświętszej Trójcy, a także Administrator Żuław Steblewskich/[dokładnie Wyspy Steblewskiej].
Lord Charles Groddeck, With Full Title Royal Burgrave, Senior Mayor, Protoscholarch, and Inspector of St. Mary's Church and the Holy Trinity, as well as Administrator of the Stüblau Island (the Steblewo/Stüblau Marshlands).
Herr Karol Groddeck, Mit vollen Titel Königlicher Burggraf, Senior Bürgermeister, Protoscholarch un Inspekteur vun de Marienkark un de Heiligen Drievuldigheid, as ok Administrator vun de Stüblauer Insel (Stüblauer Marschen).
5. Edward Fryderyk Conradi
Dominus Eduardus Fridericus Conrādī Praeses Cīvitātis Nehringae Scharpoviaeque Administrātor.
Pan Edward Fryderyk Conradi, Burmistrz Prezydujący Miasta, Mierzei i Szkarpawy Administrator.
Lord Edward Friedrich Conradi, Presiding Mayor of the City, Administrator of the Vistula Spit and Szkarpawa/Scharpau.
Herr Edward Friedrich Conradi, Präsident vun de Stadt, Administrator vun de Weichselnehrung un de Scharpau.
6. Natanael Gottlieb Richter
Dominus Nathanael Gottlieb Richter Cōnsul Camerārius Hospitālārius Cōnsenior.
Pan Natanael Gottlieb Richter, Rajca, Kamlarz, Pan Szpitalny, Consenior.
Lord Nathanael Gottlieb Richter, City Councillor, City Treasurer, Hospital Master, and Co-Senior.
Herr Nathanael Gottlieb Richter, Stadtraad, Stadtskämmerer, Spital-Herr, un Co-Senior.
7. Jan Fryderyk Schumann
Dominus Iōannēs Fridericus Schumann, Cōnsul Aerāriī Praefectus, Scholārcha, ut et Vīllae Schiedlitz Administrātor.
Pan Jan Fryderyk Schumann, Rajca, Skarbca Szafarz, Scholarcha, a także wsi Siedlce Administrator.
Lord Johann Friedrich Schumann, City Councillor, Prefect of the Treasury, Scholarch, and Administrator of the Village of Siedlce/Schiedlitz.
Herr Jan Friedrich Schumann, Stadtraad, Prefekt vun'n Stadtschatten, Scholarch, un Administrator vun'n Dorp Schidlitz.
8. Gottlieb Gabriel Weickhmann
Dominus Gottlieb Gabriel Weickhmann Praecōnsul Administrātor Montānōrum.
Pan Gottlieb Gabriel Weickmann, Burmistrz, Administrator Wyżyn [gdańskich]
Lord Gottlieb Gabriel Weickmann, Mayor, Administrator of the Gdańsk Highlands.
Herr Gottlieb Gabriel Weickmann, Bürgermeister, Administrator vun de Danziger Höögten.
9. Daniel Gralath
Dominus Daniēl Gralath Sacrae Rēgiae Maestātis Poloniae vēnātiōnum in Neringā Praefectus Praecōnsul Cīvitātis Gedanēnsis, Rērum bellicārum Praeses, Administrātor Terrae Helēnsis.
Pan Daniel Gralath, Świętego Królewskiego Majestatu Polskiego Łowów na Mierzei prefekt, Burmistrz Miasta Gdańska, Spraw Wojskowych Prezes, Administrator Ziemi Helskiej.
Lord Daniel Gralath, Prefect of the Hunts of His Sacred Royal Majesty of Poland on the Vistula Spit, Mayor of the City of Gdańsk, President of Military Affairs, and Administrator of the Hel Peninsula.
Herr Daniel Gralath, Präfekt vun de Jachten vun de Heiligen Königschen Majestät vun Polen up de Weichselnehrung, Bürgermeister vun Gdansk, Präsident vun de Kriegsaffären, un Administrator vun't Helsche Land.
10. Konstantyn Gotfryd Groddeck
Dominus Cōnstantīnus Gotfridus Groddeck, Cōnsul et Hospitālārius.
Pan Konstantyn Godfryd Groddeck, Rajca i Pan Szpitalny.
Lord Konstantyn Gottfried Groddeck, City Councillor and Hospital Master.
Herr Konstantyn Gottfried Groddeck, Stadtraad un Spital-Herr.
11. Jan Fryderyk Dingen
Iōhannēs Fridericus Dingen Antistes Secundus Et huius templī Aedificātor.
Jan Fryderyk Dingen, prowizor drugi i tej świątyni budowniczy.
Johann Friedrich Dingen, Second Superintendent and Builder of this Church.
Johann Friedrich Dingen, Tweten Vorsteher un Bauherr vun disse Kark.
12. Michał Ahlert
Michaēl Ahlert Antistes Quārtus.
Michał Ahlert, prowizor czwarty.
Michael Ahlert, Fourth Superintendent.
Michael Ahlert, Vierten Vorsteher.DariuszS - 17-09-2024 - 22:03 Temat postu: Medaliony herbowe w koś. Bożego Ciała w Gdańsku
Proszę o uwagi dotyczące poprawności tłumaczeń tekstów łacińskich i o wskazanie błędów rzeczowych.
