| Paacratii, Neraei et Achillei mm. | maj 12 (N. kwiecień 3). |
| Pacta sunt servanda | umów należy dotrzymywać |
| paelex | nierządnica |
| paelicatus | konkubinat,współżycie bez sakramentu małżeństwa |
| pagina, pag. | stronica |
| palatinatus | województwo |
| palatinida | wojewodzic |
| palatinus | wojewoda |
| Palladii ep. cf. | lipiec 6. |
| Palladium | Pallad-Pd |
| pallex | konkubina |
| Palmarii, Thyrsi et soc. | wrzesień 24, N. |
| Palmarum | Niedziela Kwietnia lub Palmowa, 6-ta Wielkiego Postu,ostatnia przed Wielkanocą. |
| Pamphili ep. cf. | kwiecień 2S. |
| Panes | niedziela Laetare, |
| panifex | piekarz |
| pannarius | sukiennik |
| pannicida | krawiec sukienny |
| pannisor | postrzygacz sukna/strzygący kłaczki po wyczesaniu sukna tkanego z wełny ostami/ |
| Pansatio Mariae v. | sierpień 15. |
| Pantaleon | Pantalejmon |
| Pantaleonis m. | lipiec 28 (N. lub lipiec 27). |
| Pantaleonis, Celsi et Nazarii mm. | lipiec 28, L. |
| Pantali ep. Basilien. m. | październik 12. |
| pantopola | kupiec |
| Papiae et Mauri m. | luty 4. |
| Papini et Manaueti | listopad 28, N. |
| papyrifex | papiernik |
| Paracletus | 6-ta niedziela po Wlelkanocy. |
| Paralyticus | 10-ta niedziela po Św.Trójcy. |
| Paranomia | bezprawie |
| Parascere | Wielki Piątek. |
| Paraskeva | Praskia, Paraskiewia |
| parchanista | barchannik |
| parens | rodzice, przodkowie |
| parentes | rodzice |
| pareo, ere, ui | zjawiać się/sprzyjać |
| Parmenii et soc. | kwiecień 22, N. |
| parochia | parafia |
| parochus | proboszcz |
| partus | rodzenie, płód |
| Pascha | Wielkanoc. |
| Pascha bonom, carnosum, communicans | Niedziela Wielkanocna. |
| Pascha clausum, clansum paschae | niedziela Przewodnia. |
| Pascha competentium | Niedziela Palmowa. |
| Pascha de madio | Zielone Święta. |
| Pascha domini | Wielkanoc. |
| Pascha epiphaniae | styczeń 6. |
| Pascha floridum, florum | Niedziela Palmowa. |
| Pascha magnum, maior (maius) | Niedziela Wielkanocna. |
| Pascha medium | Środa po Wielka nocy. |
| Pascha novum | sobota Wielkanocna. |
| Pascha pentecostes | Zielone Święta, |
| Pascha petitum | Niedziela Palmowa. |
| Pascha resurrectionis domini | Niedziela Wielkanocna. |
| Pascha rosarum | Zielone Święta. |
| Pascha ultimum | sobota przed Vocemiucunditatis albo sama niedzielaVoc. iucund. |
| passamentarius | pasamonik, szmuklerz |
| Passio | bierność |
| Passio domini, dominica passionis | Niedziela Iudica. |
| Passio dominica | Wielki Piątek. |
| Passio imaginis domini | listopad 9. |
| pastellator | wytwórca patelni, panwisarz |
| pastor | pasterz, proboszcz/ ale w raczej w rycie protestanckim/ |
| Pastor bonus | 2-ga niedziela po Wielkanocy. |
| Pastoris pb. cf. l | lipiec 26. |
| Patefactio domini | v. Transfiguratio. |
| pater | ojciec |
| pater adoptivus | teść |
| pater antiquus | dziadek |
| Patientis ep. Meten. cf. | styczeń 8, K. |
| patricida | ojcobójca |
| patricida | ojcobójca |
| Patricii ep. cf. | marzec 17 (N- marzec 16). |
| Patricius | Patryk |
| patrini | rodzice chrzestni/ ojcujący dziecku/ |
| Patrocli m. | styczeń 21. |
| patrua | stryjenka /krewna/ |
| patruelis | stryjeczny /krewny/ |
| patruelis frater | brat stryjeczny |
| patruelis germana soror | siostra rodzono-stryjeczna |
| patruelis germanus frater | brat rodzono-stryjeczny (syn rodzonego stryja) |
| patruelis soror | siostra stryjeczna |
| patruus | stryj /krewny ze strony ojca / |
| patruus germanus | stryj rodzony, brat ojca |
| patruus magnus | brat dziadka |
| patruus major | brat pradziadka |
| Pauli cf. | sierpień l (N. grudzień 12). |
| Pauli diac. m. | lipiec 20, N. |
| Pauli ep. commemoratio | czerwiec30; conversio styczeń 25. |
| Pauli ep. Constantinopol. m | czerwiec 7, N. |
| Pauli ep. Narbonen, cf. | marzec 22, grudzień 11; transl. lipiec 27. |
| Pauli ep. Virdunen. cf. | luty 8, N. |
| Pauli et Ioannis mm. | czerwiec 26. |
| Pauli et Saturnini cf. | marzec 23, N. |
| Pauli Michi, Ioannis de Goto et Iacobi Chisai mm. japonensium | luty 5,obecnie luty 12 (w diecezjach Tyraspolskiej i Włocławskiej) |
| Pauli primi erem. cf. | styczeń 10(dziś styczeń 15); transl. listopad 14. |
| Paulina | Paulina |
| Paulini ep. cf. | paźdz. 10 (Anglia). |
| Paulini ep. Nol. cf. | czerwiec 22, N. |
| Paulini ep. Treveren. | sierpień 31. |
| Paulini patriarchae cf. | styczeń 11. |
| Paulus | Paweł |
| pauper | biedak |
| Pavacii ep, | lipiec 24; transl. lipiec 9. |
| Peccatrix poenitens | Piątek Suchych dni we wrześniu. |
| pectinator | gręplarz |
| pedagogus | nauczyciel /petagog/ |
| Pedilavium | Wielki Czwartek(Ewang.). |
| Pelagia | Pelagia |
| Pelagiae v. | październik 19, |
| Pelagii m. | sierpień 28, P. |
| Peleusi prb. | kwiecień 7, , |
| pellex | konkubina |
| pellex | konkubina |
| pellifactor | kuśnierz |
| pellifex | kuśnierz |
| pellio | kuśnierz |
| Pelri et Marcellini mm. | czerwiec 2;transl. październik 20. |
| pelviarius | miednicznik, kotlarz |
| pelvifex | miednicznik, kotlarz |
| penesticus | handlarz starzyzna |
| penfex | snycerz /rzemieślnik wykonujący ozdoby w drewnie/ |
| pennarum structor | wytwórca skrzydeł husarskich i ozdób z piór |
| pennarum structor, pennifex | wytwórca skrzydeł husarskich i ozdób z piór |
| pennarum structor, pennifex | wytwórca skrzydeł husarskich i ozdób z piór |
| pennifex | wytwórca skrzydeł husarskich i ozdób z piór |
| Pentecosle media | środa po niedzieli iubilate |
| Pentecoste clausum | Oktawa Zielonych Świąt (niedziela Św. Trójcy). |
| Pentecoste, pentecostea | Zesłanie Ducha Św. Zielone Święta, 7-ma niedziela po Wielkanocy. |
| Pentecostes | oktawa Wielkanocy, Ziel. Świąt i przeciąg czasu, między Świętem a oktawą,po Inuocauit. |
| peosippi, Eleosippi, Maleosippi mm. | styczeń 17; Inv. wrzesień 18. |
| Per analogiam | przez analogię |
| Per errorem | przez pomyłkę |
| Per exemplum | na przykład |
| per matrimonium subsequens legitimatus | uznany za prawe dziecko przez późniejsze małżeństwo rodziców |
| Per modum | na wzór |
| Per omnia | w każdym przypadku |
| perati et soc. mm. | lipiec 17. |
| perator | kuśnierz, miechownik |
| Peregrini ep. | maj 18, N. |
| Peregrini et Vincentii mm. | maj16, K. |
| Peregrini pb. cf. | lipiec 28. |
| perfidus | przewrotny -spotykane jako Żyd |
| pergamenarius | wytwórca pergaminu, pergaminnik |
| Pergentini et Laurentii mm. | czerwiec 3, K. |
| perifex | snycerz |
| periurium | krzywoprzysięstwo, złamanie przysięgi |
| Perpetuae et Felicltatis v. | marzec7, (marzec 8,.). |
| Perpetuae v. | listopad 3, N. |
| Perpetui cf. | grudzień 30, K. |
| Perpetui ep. | kwiecień 8t N. |
| pestis | zaraza |
| Peto domine | niedziela po 11-tym września. |
| peto, ere, tivi i tii, titum | dążyć/starać się |
| Petri ad cathedram | luty 22. |
| Petri ad vincula | sierpień 1. |
| Petri Alezandrini ep. m. | listopad26, N. |
| Petri catenati | sierpień 1. |
| Petri cathedrati, incatedratio | luty 22. |
| Petri de iunio | czerwiec 29. |
| Petri diac. | kwiecień 17, K. P. |
| Petri elevatio in papam | luty 22. |
| Petri ep. | maj 9, O.; maj 8t L. |
| Petri et Hermogenis mm. | kwiecień17, N. |
| Petri et Pauli app. | czerwiec 29;lipiec 6. |
| Petri in gula Augusti | sierpień 1. |
| Petri in ieiunio | luty 22. |
| Petri m. | marzec 14, N.; kwiecień30, O. |
| Petri novi m. | kwiecień 29, P. L.;transl. maj 7. |
| Petroci erem. cf. | czerwiec 4. |
| Petronełlae v. | maj 31. |
| Petrus | Piotr=Skała , Opoka |
| pharetrator | wytwórca kołczanów i sajdaków |
| pharmacolopa | aptekarz |
| Philemonis m. | marzec 8, N. |
| Philiberti abb. cf. | sierpień 20. |
| Philip | Filip |
| Philippi diac. | czerwiec 6. |
| Philippi et Iacobi app. | maj 1. |
| Philippi m. | wrzesień 13, K. N. |
| Phosphorus | Fosfor-P |
| Piati prb. m. | październik 1; transl.październik 29. |
| pictaciarius | łatacz |
| pictor | malarz |
| pictor parietura | malarz pokojowy |
| Pigmenii m. | marzec 18, N. |
| Pii pp. m. | lipiec 11. |
| pilearius | kapelusznik, czapnik |
| pileator | kapelusznik, czapnik |
| pileo | kapelusznik, czapnik |
| pincerna | cześnik, podczaszy |
| Pinnosae v. | luty 28. |
| pinsor | śrutownik /wytwórca śrótu/ |
| pirarius | kaletnik /wytwórca torebek skórzanych/ |
| piritus domini | niedziela Zielonych Świąt. |
| Pirminii ep. | listopad 3, N. |
| piscator | rybak |
| pistor | piekarz /chleb,bułki/ |
| pistrinus | młynarz |
| pituita | katar /choroba/ |
| pixidarius | puszkarz |
| placeo, ere, ui, itum | podobac się |
| Placidi et Eventii mm. | październik 5. |
| Placidi et Sigisberti | lipiec 11. |
| planus | włóczęga |
| plastes | rzeźbiarz, snycerz |
| plaustrarius | kołodziej, stelmach |
| plebanus | pleban /proboszcz parafii/ |
| plumbarius | konwisarz |
| Pnerorum mm. | grudzień 28. |
| pocillator | cześnik, podczaszy |
| Podwyższenie Krzyża św. | wrzesień 14. |
| Poena | kara |
| Poena capitalis (capitis) | kara śmierci |
| Poena cullei | kara worka |
| Poena exilii | kara wygnania |
| Poena gladii | kara ścięcia za pomocą miecza |
| Poena legitima | kara ustawowa |
| Poena sequitur scelus | kara idzie za występkiem |
| Poena talionis | kara odwetu |
| Poenae infamantes | kary zniesławiające |
| Poenalia sunt restringenda | w prawie karnym obowiązuje wykładnia ścieśniająca |
| Poenalis | dotyczący kary |
| Poenalitas | karalność |
| polentarius | słodownik, krupiarz |
| Policeti ep. m. | luty 13, N. |
| Polieueti m. | styczeń 10. |
| polio | płatnerz, zbrojownik |
| politor | szlifierz |
| pollinctor | właściciel zakładu pogrzebowego |
| Polycarpii ep. m. | styczeń 26. |
| Polycronii ep. m. | luty 17, K. |
| pomarius | handlarz owoców |
| pono, ere, posui, positum | kłaść/stawiać/rozkładać |
| Pontiani m. | styczeń 14 (Utrecht);styczeń 19 (Magdeb.). |
| Pontiani pp. m. | listopad 20,. |
| pontifex | biskup |
| Pontii diac. | marzec 8, N. |
| Popielec | Środa przed Inuocavit. |
| popinarius | kucharz |
| popinator | kucharz |
| Populus Sion | 2-ga niedz. Adwentu. |
| porocreator | rodzic |
| Portatio sacramenti | 2-gi piątek poWielkanocy. |
| Portiuncule | sierpień 2 (Święto kościelne Franciszkanów). |
| porto, are | nieść |
| possessor | dziedzic, dzierżawca |
| pos-sum, posse | mogę |
| Post factum | po fakcie |
| posteri | potomkowie |
| posthumus | pogrobowiec |
| Potatio Stephani | grudzień 26. |
| Potentianae (Pudentianae) v. | maj 19(N. także maj 21). |
| Potentiani m. | marzec 8, czerwiec17, N. |
| potis, pote | mogący/potężny |
| praebo, ere, ui, itum | podawać |
| praeceptor | kierownik szkoły, nauczyciel |
| praeceptor scholae | kierownik szkoły |
| praeco | woźny sądowy |
| Praecursoris domini (Ioannis Baptistae) | czerwiec 24. |
| praedatio | rabunek |
| praefectus | zarządca, zwierzchnik |
| praefectus cohortis | kapitan |
| praefectus culinae | kuchmistrz |
| praefectus pontium | mostowniczy |
| praefectus salinarum | żupnik |
| praefectus stabuli | koniuszy |
| praepositus | prepozyt - przewodniczący kapituły katedralnej, proboszcz kolegiaty, zastępca opata lub przeora w niektórych zakonach |
| Praescntatio Mariae v. (ad templum) | listopad 21. |
| Praesentatio domini nostri Jesu Christi | luty 2. |
| praestantia | znakomitość |
| praetor | wójt miejski |
| Praiedis, monialia Campensis | sierpień 6, S. |
| praxator | piwowar |
| Praxedis v. | lipiec 21. |
| preces | modlitwa / dawniej klątwa / |
| Prejecti (Projecti) ep. m. | styczeń 25;transl. lipiec 12; exceptio corporis listopad 6, |
| premo, ere, pressi, pressum | cisnąć/napierać |
| Prima facie | na pierwszy rzut oka |
| primaevus | młodociany, niepełnoletni |
| primas | prymas |
| Primi et Feliciani mm. | czerwiec 9. |
| princeps archiepiscoporum | prymas |
| princeps militum | hetman |
| principatus | panowanie, hegemonia |
| Principium mensis | początek miesiąca. |
| Priscae v. | styczeń 18, |
| Prisci ep. m. | wrzesień l, L.; wrzesień 2, P. |
| prista | drwal |
| Privati ep. m. | sierpień. 22, K.; sierpień 21, N. |
| privatus | cywilny |
| privigna | pasierbica,/przysposobiona/córka współmałżonka |
| privignus | pasierb /syn współmałżonka/ |
| Pro publico bono | dla dobra wspólnego |
| Pro rata temporis | stosownie do upływu czasu |
| Pro tempore | stosownie do okoliczności, czasowo |
| Pro timore mortis | z obawy przed śmiercią |
| proabilitas | prawdopodobieństwo np. zdarzenia |
| proamita | siostra pradziadka |
| proavia | prababka |
| proavitus | odziedziczony po przodkach |
| proavunculus | brat prababki |
| proavus | pradziad , przodek |
| Probi ep. Ravennatie | listopad 10. |
| procarius | świniopas, pasący świnie |
| Processi et Martiniani mm. | lipiec 2. |
| Processio Mariae v. (in montana) | lipiec 2. |
| Prochorii diac. m. | kwiecień 8, K. |
| proconsul | burmistrz |
| Procopii abb. Prag. cf. | lipiec 4 (kwiecień l, S.); lipiec 11, Dominik. |
| Procopii m. | lipiec 8, 9. |
| Procopius | Prokop |
| procurator | zastępca |
| procus | zalotnik, uwodziciel |
| proditio | zdrada |
| professor | nauczyciel akademicki |
| Profestum domini | Wieczór Wigilijny. |
| profugus | uciekający , wygnany |
| progener | mąż wnuczki |
| progenetrix | matka rodu |
| progenies | pochodzenie , ród |
| progenitor | protoplasta, ojciec rodu |
| prognatus | urodzony |
| prohibeo, ere, ui, itum | powstrzymywać |
| Projecti ep. m. | v. Prejecti. |
| proles | potomstwo, dzieci |
| promatertera | siostra prababki |
| Promethium | Promet-Pm |
| promocondus | piwniczy, szafarz trunków |
| promus | kuchmistrz ale i klucznik |
| pronepos | prawnuk |
| proneptis | prawnuczka |
| pronuba | druchna, drużka |
| pronurus | żona wnuka |
| propago | potomek, dziecko |
| propatruus | brat pradziadka |
| Prope esto (es tu) domine | piątek Suchych dni w grudniu. |
| propinguus | krewny |
| propola | handlarz |
| propugnator | obrońca, opiekun |
| proreta | dowódca statku |
| prosapia | pokrewieństwo, krewni |
| prosocer | dziadek męża lub żony |
| prosocrus | babka męża lub żony |
| Prostitutio | oddawanie się nierządowi |
| Prostitutus | nieprzyzwoity |
| prosum, prodesse | jestem pożyteczny |
| Protasii ep. Łausannen. cf. | listopad 6. |
| Protasii et Gervasii mm. | czerwiec 19. |
| Protector noster aspice | 14-ta niedziela po Św. Trójcy. |
| Proti et Iacinthi mm. | wrzesień 11. |
| Proti m. | czerwiec 14. |
| providus | opatrzony - ubogi rzemieślnik |
| provincia | prowincja |
| provisor puerorum | opiekun dzieci |
| provisus | zmarły opatrzony ostatnim sakrament |
| provisus | zmarły opatrzony sakramentami |
| proxator | piwowar |
| proxeneta | pośrednik handlowy |
| proximitas | pobliże, sąsiedztwo |
| Przemienienie Pańskie | sierpień 6. |
| psecas | fryzjerka |
| pubes | dojrzały, dorosły |
| Publicani et pharisaei | 11-ta. niedziela po Sw. Trójcy. |
| Pudentianae (Potentianae) v. | maj 19(N. takie ma} 21). |
| puella | dziewczynka, dziewczyna, ukochana |
| Puellarnm v. m. | październik 17. |
| puer | chłopiec |
| Puer annomm XII | 1-sza niedziela po Trzech Królach. |
| puer exercitus | ciura, luzak |
| Puer natas | 3-cia msza w dzień Bożego Narodzenia. |
| pueri | dzieci |
| pugnax | bitny |
| pugno, are | walczyć |
| Pulchronii ep. Virdun. | luty 17; transl. maj 4. |
| Punibilis | karalny |
| punio, ire | karać |
| pupilla | sierota bez matki (dziewczyna) |
| pupillus | sierota bez matki (chłopak) |
| Pura veritas | naga (czysta) prawda |
| Puri m. | grudzień 9, N. |
| Purificatio Mariae v. | luty 2. |
| Pusinnae v. | kwiecień 23. |
| pusio | chłopczyk |
| Putativus | urojony |
| pyrarius | prochownik /wytwórca prochu/ |
Kazmierczak_Slawomir