Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego

flag-pol flag-eng home login logout Forum Fotoalbum Geneszukacz Parafie Geneteka Metryki Deklaracja Legiony Straty
czwartek, 28 marca 2024

longpixel


Napisz nowy temat   Ten temat jest zablokowany bez możliwości zmiany postów lub pisania odpowiedzi
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Autor Wiadomość
Jurewicz_KrystynaOffline
Temat postu:   PostWysłany: 24-05-2017 - 16:29


Dołączył: 22-05-2017
Posty: 3

Status: Offline
Panie Zbigniewie, dziękuje jeszcze raz za tak obszerne wytłumaczenie! Poczułam się znowu, jak 20 lat temu na studiach filologicznych na Uniwersytecie icon_smile

Pozdrawiam, Krystyna
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu:   PostWysłany: 24-05-2017 - 23:00
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
Wracając do nazwiska Skuła/Skulewicz/Skułysz/Skulko i podobnych. Jak wspomniałem jedna z podstaw znaczeniowych to łódź jakaś tam ma chyba mniejsze znaczenie. Natomiast druga podstawa to skuła/скула = kość policzkowa. I poniewczasie sądzę, że to właśnie tj. cecha wyglądu jest podstawą znaczeniową nazwisk. Skułka/Скулка = po ukraińsku „pryszczaty”, pokryty nienaturalnym trądzikiem - co również wyraźnie koresponduje z wyglądem, czy raczej nienaturalnością wyglądu twarzy.
--
Nazwiska Kukurano'podobne są - tak mi się wydaje analizując kilkanaście podobnych - bojkowsko/huculskie tzn. ich korzeni należałoby szukać w okolicach od Krzyworówni w stronę naszej granicy. Niestety to już jest "szpekulacyja" ponieważ widzę również Kukurków w Synkowiczach na dzisiejszej Białorusi i to pochodzących aż z 1698 roku.

Nazwisko wyraźnie domaga się dalszej analizy.
Wink

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
jasielOffline
Temat postu:   PostWysłany: 25-05-2017 - 11:54
Sympatyk


Dołączył: 05-05-2017
Posty: 19

Status: Offline
proszę o etymologie nazwisk moich przodków i czy mają one jakichś szlacheckich przedstawicieli (herb):

Garbuleński/Garbuliński,
Buratowski,
Gliński,
Pers.

Pozdrawiam
Janusz
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
LitwosOffline
Temat postu:   PostWysłany: 25-05-2017 - 21:06
Sympatyk


Dołączył: 25-03-2016
Posty: 738

Status: Offline
Witam,

mialbym ciekawe do rozgryzienia: Protobowier

Gajl przypisuje im h. Alabanda.

Dziekuje z gory.

_________________
Pozdrawiam
Robert
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
ROMAN_BOffline
Temat postu: Skulicz, Kukurewicz, Frydlewicz, Łuczkiewicz.  PostWysłany: 25-05-2017 - 22:28
Sympatyk


Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192

Status: Offline
Witam!

To może i ja dołożę trochę informacji o ewentualnym pochodzeniu i znaczeniu nazwiska Skulicz, Kukurewicz, Frydlewicz oraz Łuczkiewicz. Raczej to będzie moje subiektywne spojrzenie na ich genezę. Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”.

Nazwisko Skulicz.
Nazwa osobowa Skulicz jest zbudowana z rdzenia i sufiksu. Tematem nazwiska jest baza słowotwórcza Skul– oraz dzierżawczy przyrostek –icz (–ycz). Można to zapisać w następujący sposób: Skul + icz = Skulicz; Skul–icz.
Sufiks –icz mówi nam, że miano Skulicz jest nazwiskiem patronimicznym [ odojcowskim ]. Skulicz to syn Skuly / Skuły [ miano Skula / Skuła ]. Nazwiska z tym formatem to najstarszy typ nazwisk, który był notowany w źródłach od XIII wieku. Pierwotnym polskim przyrostkiem był –ic, ale pod wpływem języka ruskiego polskie wygłosowe c przechodzi w ruskie cz i sufiks –ic przyjmuje forę –icz. Należy też nadmienić, że nazwiska zakończone na –ic w pewnym czasie uważane były za gorsze, bo kojarzyły się z mazurzeniem a dialektem mazurzącym mówiło pospólstwo i dlatego nazwiska zakończone na –ic w zasadzie zniknęły, ale też nieliczne pozostały i istnieją nadal.
Tak więc pozostaje ustalić, jakie może mieć znaczenie baza słowotwórcza „Skul”. Profesor Kazimierz Rymut uważa, że nazwisko mogło powstać od następujących zwrotów i apelatywów:
• od skulić – zgiąć się, zwinąć się;
• od skolić – skamleć;
• od skuła – policzek.
Od siebie dodam, że dawno temu:
• skuła znaczyła też wrzód,
• skulić znaczyło też skamleć.

Zatem, moim zdaniem nazwisko Skulicz / Skulic jest nazwiskiem odojcowskim. Powstałym najprawdopodobniej od przezwiska Skula / Skuła [ rdzeń Skul ], które zapewne nosił ojciec Skulicza.

Wspominasz, też o nazwisku Skulski. Miano to zbudowane jest z tematu Skul– i sufiksu –ski [ Skul + ski = Skulski; Skul–ski ]. Zapewne zauważyłaś, że w nazwisku Skulski i nazwisku Skulicz jest ten sam rdzeń słowotwórczy Skul– . Różni je tylko sufiks. W przypadku nazwy osobowej Skulski przyrostkiem jest –ski. Nazwiska z tym formatem mówią nam, że mogły one zostać utworzone od:
1. nazwy miejscowości [ nazwiska posesywne, tak zwane szlacheckie ]. Właściciel [ szlachcic ] konkretnej wsi, osady, miasta przyjmował nazwisko od nazwy miejscowości, której był posiadaczem. W przypadku nazwiska skulski byłaby to wieś o nazwie Skuly. Jest wieś na Mazowszu, w powiecie grodziskim, w gminie Żabia Wola, która obecnie nazywa się Skuły. Wieś ta w roku1408 zapisana była pod łacińską nazwą Sculi, w roku 1477 nosiła ona nazwę Skuly a w roku 1792 Skuły. Nazwa wsi pochodzi od nazwy osobowej Skuła / Skula, która powstała od przezwiska Skuła ‘policzek, wrzód’. Wieś Skuły [ Skuli, Skuly ] była gniazdem starożytnej rodziny Skulskich herbu Rogala. Skulscy to rodzina mocno zaangażowana w życie polityczne kraju. Wielu jej członków piastowało odpowiedzialne i zaszczytne stanowiska państwowe, brało udział w walkach w obronie ojczyzny;
2. nazwy miejscowości Skuły [ nazwisko odmiejscowe, nieszlacheckie ]. W tym przypadku nazwisko to mówi, że dana osoba urodziła się w tej miejscowości, mieszkała w niej lub pochodziła z niej;
3. istniejącej już nazwy osobowej / przezwiska Skula / Skuła. W tym przypadku byłoby nazwisko strukturalne, modelowe, tak zwane „ulepszone”. Przyczyny powstawania takich nazwisk to zazwyczaj chęć upodobnienia własnego nazwiska do nazwiska typu szlacheckiego, które uważane było za lepsze lub/i przydania godności nazwisku.

Nazwisko Kukurewicz.
Miano Kukurewicz jest utworzone z rdzenia Kukur– oraz przyrostka –ewicz. Można to zapisać w następujący sposób: Kukur + ewicz = Kukurewicz; Kukur–ewicz.
Zacznę od krótkiego omówienia formatu –ewicz ponieważ ma on znaczenie dla tego nazwiska. Sufiks ten powstał pod wpływem języka ukraińskiego gdzie polskie wygłosowe c przechodzi w ruskie cz. Typowym polskim przyrostkiem był format –ewic, który jest kontynuatorem starszego przyrostka –ic. Z sufiksem –ewic było podobnie jaki z przyrostkiem –ic. Nazwiska polskie z przyrostkiem –ewic uważane były też za gorsze ponieważ kojarzono je z mazurzeniem a dialektem mazurzącym mówili chłopi, pospólstwo i dlatego nazwiska zakończone na –ewic dość szybko przeszły w zakończenie na –ewicz. Format –ewic i –ewicz należą do patronimików tworzących nazwiska odojcowskie. Trzeba podkreślić, że formant –ewicz w XVI i XVII wieku był bardzo produktywny. Na ziemiach etnicznie polskich szczególnie często tworzono za jego pomocą nazwiska mieszczańskie, zaś na kresach wschodnich typ nazwisk patronimicznych z formantem –ewicz dominował tak w odniesieniu do nazwisk szlacheckich, jak i mieszczańskich.

Tak więc Kukurewicz / Kukurewic to syn Kukura / Kulury [ rdzeń Kukur ].
Profesor Kazimierz Rymut uważa, iż nazwisko Kukurewicz pochodzi od apelatywu kukurydza / kukuruza ‘roślina, zboże z rodziny traw’.

Kukurydza do Polski dotarła dość późno. Pierwszy raz jako roślina została omówiona przez Szymona Syreńskiego w „Zielniku”, który został wydany w roku 1613. W języku polskim dla kukurydzy używał on określenia „pszenica turecka”. [ Felisiak S. ( praca zbiorowa ): Słownik biologów polskich PAN, PWN, Warszawa, 1987 ]. Wśród polskich językoznawców panuje przekonanie że słowo kukurydza wywodzi się z języka tureckiego od słowa kukuruz [ Szymczak K. ( praca zbiorowa ): Słownik języka
polskiego, PWN, Warszawa, 1982 ]. W języku ukraińskim кукурудза [ kukurudza ], w języku białoruskim кукуруза [ kukuruza ], w języku rosyjskim кукуруза [ kukuruza ]. Władysław Kopaliński mówi, że kukurydza symbolizuje majestat [ Kopaliński W.: Słownik symboli, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1991 ].

Tak więc nazwisko Kukurewicz w mojej ocenie jest patronimiczną [ odojcowską ] nazwą osobową. Kukurewicz to syn Kukura / Kukury. Kukura to raczej jest przezwisko człowieka, który zajmował się przerobem, sprzedażą kukurydzy lub/i jej wytwarzaniem.

Nazwisko Frydlewicz.
Nazwa osobowa Frydlewicz zbudowana jest z bazy słowotwórczej Frydl– oraz sufiksu –ewicz [ Frydl + ewicz = Frydlewicz; Frydl–ewicz ]. Przyrostka –ewicz nie będę omawiał ponieważ wspomniałem o nim przy okazji nazwiska Kukurewicz.

Według etymologii opracowanej przez panią Ewę Szczodruch nazwisko Frydlewicz pochodzi od „imienia Fryderyk, znanego w Polsce od XIII wieku. W średniowieczu występowało w licznych wariantach fonetycznych jako Frydrych, Fryderych, Fryderyk, Frydryk, Frydyryk, Fredrych, Frederych, Frederyk, Fredryk, Fredyryk; do języka polskiego przejęte też jako Biedrzych. Jest to imię genetycznie germańskie, od germańskiego fridu ‘pokój’ + rihhi ‘mocny’.”.

Czeską formą imienia Fryderyk jest imię Frýdl.

Zatem, Frydllewicz byłby synem Frydla – Fryderyka.

Nazwisko Łuczkiewicz.
Nazwisko Łuczkiewicz jak i poprzednie nazwy osobowe zbudowane jest z rdzenia i przyrostka. W przypadku miana Łuczkiewicz rdzeniem jest baza Łucz– a sufiksem jest –kiewicz. Można to zapisać tak: Łucz + kiewicz = Łuczkiewicz; Łucz–kiewicz.
Nazwiska z przyrostkiem –kiewicz pojawiły się około XVI / XVII wieku pod wpływem języka białoruskiego. Sufiks –kiewicz jest złożonym sufiksem i należy do patronimików tworzących odimienne nazwiska odojcowskie. Format ten był dodawany i do podstaw wyrazowych wschodnich jak Sienkiewicz i do polskich, jak na przykład Bratkiewicz.
Zatem, ojciec to Łucz a syn jego to Łuczkiewicz. Imię Łucz jest skróconą formą cerkiewnego imienia Лукиан [ Łukian ]. Po polsku będzie to imię Lucjan. Po rosyjsku Лукьян.
Obok nazwiska Łuczkiewicz jest miano Luckiewicz. Nazwisko Luckiewicz pochodzi od skróconego imienia Luc, które wywodzi się od pełnego imienia Lucjan. Nazwisko Luckiewicz może pochodzić też od niemieckiej nazwy osobowej Lutz.
Tak więc miano Łuczkiewicz byłoby nazwiskiem kresowym lub/i Rusińskim a nazwisko Luckiewicz polskim nazwiskiem.

Oczywiście to tylko moje hipotezy, raczej rozważania na temat pochodzenie powyżej wymienionych nazwisk. Na sam koniec dodam, że z czasem wszystkie sufiksy tworzące nazwiska utraciły soje pierwotne znaczenie i tworzyły już tylko strukturalne nazwiska od różnych podstaw.

Pozdrawiam – Roman.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
ROMAN_BOffline
Temat postu: Protobowier  PostWysłany: 26-05-2017 - 11:04
Sympatyk


Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192

Status: Offline
Witaj Robercie!

Nazwisko ciekawe.

Napisz coś więcej o tym nazwisku, gdzie, kiedy występowało i kto ewentualnie je nosił w przeszłości?

Pozdrawiam - Roman.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Monika_GierczakOffline
Temat postu: Skulicz, Kukurewicz, Frydlewicz, Łuczkiewicz.  PostWysłany: 26-05-2017 - 12:17
Sympatyk


Dołączył: 19-08-2014
Posty: 144

Status: Offline
Panie Romanie,

Naprawdę nie wiem jak dziękować za tak dogłębne zajecie się moim pytaniem. Póki co nie wiem czy rozważania Pana Zbyszka czy Pana Romana są bliższe prawdy gdyż najstarsze metryki do jakich udało mi się dotrzeć sięgają drugiej połowy XVIII w a więc znacznie później niż ukształtowały się powyższe nazwiska. Niemniej jednak cały czas szukam i drążę. Kresy nie są najłatwiejszym terenem do takich poszukiwać, niemniej jednak nie ustaję w wysiłkach.

Panie Romanie - czy może Pan chociaż w b. okrojonej formie przybliżyć mi prawdopodobne pochodzenie nazwisk Szkiela, Szmigrodzki, Sałata i Gierczak? Te rodziny nic wspólnego z kresami nie miały (dlatego, jak rozumiem, nie znajdują się w kręgu zainteresowań pana Zbyszka) a najstarsi ich członkowie pochodzą z Mazowsza i gór świętokrzyskich.

Pozdrawiam serdecznie,
Monika
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Dmuchowski_FilipOffline
Temat postu: Pochodzenie nazwisk:  PostWysłany: 26-05-2017 - 15:46
Sympatyk


Dołączył: 23-04-2017
Posty: 28

Status: Offline
Witam,
Chciałbym się spytać o pochodzenie tych nazwisk:
Sitko, Warakomski, Ogrzewajło/Grzewajło, Hołubowicz, Kopilowna/Kapilowna(?) a także nazwiska Skozgwird.
W więrzości jest to szlachta. Zastanawiam się czy to nazwiska pochodzienia Jaćwieskiego, Litewskiego, Rosyjskiego a może Białoruskiego.
Pozdrawiam,
Filip
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
LitwosOffline
Temat postu:   PostWysłany: 26-05-2017 - 17:32
Sympatyk


Dołączył: 25-03-2016
Posty: 738

Status: Offline
Romanie,

Mam niewiele informacji - tylko jedna osobe Jozefe urodzona okolo 1790, ewentualnie jeszcze jej ojca ktory powinien miec na imie Karol. Jozefa pojawia sie pod Lwowem jako zona Listopadzkiego pochodzacego z Beresteczka.

Google jest w tym wypadku bezradny Smile

_________________
Pozdrawiam
Robert
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Irena_PowiśleOffline
Temat postu:   PostWysłany: 26-05-2017 - 17:53
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 22-10-2016
Posty: 2210

Status: Offline
Google jest w tym wypadku bezradny Smile

-
jest to nazwisko szlachty gubernii Kijowskiej.
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0 ... 0%B8%D0%B8
"Павлинские, Павловичи, Павловские, Павловские-Папроцко, Павловы, Падлевские, Падлевские-Скорупки, Падуры, Пакуцкие, Палиенко, Пальховские, Пальчинские, Пальшау, Панаевы, Панасюки, Пановы, Панютины, Папроцкие, Папроцко-Павловские, Парафиевские, Пархоменки, Парфеновы, Парчевские, Паскудские, Пафнутьевы, Пациорковские, Пацы, Паше-Озерские, Пашкевичи, Пашковские, Пащенки, Пелрашкевичи, Пелчинские, Пензины, Пениожкевичи, Пенкины, Пенские, Пересвет-Солтаны, Перетиаткевичи, Перковичи, Перковские, Перро, Персидские, Петраковы, Петрище-Салатко, Петровские, Петровы, Петропавловские, Петрусевичи, Петр, Пешинские, Песчанские (Пещанские), Пивоваровы, Пиленко, Пилецкие, Пилявские, Пироцкие, Пирские, Пискаревичи-Литинские, Пискорские, Письменные, Пионтковские, Пиотровичи, Пиотровицкие-Бобр, Пиотровские, Пиотухи-Кублицкие, Плаксовские, Плаховы, Плесские, Плехановы, Пликус-Жмудские, Плиско, Пловецкие, Плоновские, Плохоцкие, графы Плятеры, Плятзеры, Плюты-Шатан, Пневские, Повало-Швейковские, Повилевичи, Погорелко, Подвысоцкие, Подгаецкие, Подгородецкие, Подгорские, Поджио, Подолинские, Подольные-Ващенко, Подосские-Кальм, Подрезаны, Подсендковские, Позняки, Познанские, Покрживицкие, Полль, Полубинские, Полыновы, Поляковские, Поляновские, Полянские, Помяны, Понговские, Пономаревы, Понтусы, Понятовские, Попандопуло, Попели, Поповы, Порембские, Порчинские, Посадские-Духовские, Посудзевские, Потаповы, Потаповичи-Гайдовские, Потемпские, Потоцкие, Графы Потоцкие, Похвисневы, Поярковы, Пражевские, Пражмовские, Преснухины, Прехтли, Пржевалинские, Пржевлоцкие, Пржесмыцкие, Пржестиниские, Пржибышевские, Пржибытевичи, Пржикуцкие, Пржиленцкие, Принцлейны, Приходкины, Прокопенко-Чоповские, Прокоповичи, Прокоповичи-Терлецкие, Прокофоровы, Прокофьевы, Прокофф, Просины, Проскуры-Сущинские, Протасовецкие, Протасовы, Протасьевы, Протобоверы, Протопоповы, Прохницкие, Прохоровы, Проценко, Прудкевичи, Прусиновские, Прушинские, Пузынские, Пузыревичи, Пусторослевы,Путковские, Пухальские, Пучневские, Пушкины-Мусины, Пфейферы, Пышенковы, Певницкие, Пеньковские, Пенковы, Песляки, Петуховы, Пеховские, Пяецкие, Пясковские, Пятыгоровичи"

Pozdrawiam,
Irena


Ostatnio zmieniony przez Irena_Powiśle dnia 26-05-2017 - 17:57, w całości zmieniany 1 raz
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
LitwosOffline
Temat postu:   PostWysłany: 26-05-2017 - 17:56
Sympatyk


Dołączył: 25-03-2016
Posty: 738

Status: Offline
Ireno,

dziekuje za odpowiedz, a czy miala bys moze jakies szczegolowe informacje?

_________________
Pozdrawiam
Robert
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Irena_PowiśleOffline
Temat postu:   PostWysłany: 26-05-2017 - 18:01
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 22-10-2016
Posty: 2210

Status: Offline
Niestety, nie(((
znalazłam to w Internecie.
Jeszcze jest tu, u genealogów Spb
http://www.petergen.com/fam-p.shtml
ale coś konkretnego nie znam.

Irena

_________________
Pozdrawiam,
Irena
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
LitwosOffline
Temat postu:   PostWysłany: 26-05-2017 - 18:10
Sympatyk


Dołączył: 25-03-2016
Posty: 738

Status: Offline
Ireno,

dziekuje, jakis kierunek juz jest, choc nazwisko brzmi bardzo romansko.

_________________
Pozdrawiam
Robert
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Irena_PowiśleOffline
Temat postu:   PostWysłany: 26-05-2017 - 18:12
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 22-10-2016
Posty: 2210

Status: Offline
http://besedka.rossiaforum.com/t156-topic
Ale chyba nikt niczego nie napisał i potrzebna jest rejestracja.
Znalazłam jeszcze
Протобоверы (6.1844)
(6.1844) – первая цифра в скобках – номер части дворянской Родословной книги губернии (наместничества), в которую был внесён род. Вторая цифра – год внесения в Родословную книгу, утверждённый решением Дворянского депутатского собрания губернии (наместничества). Как правило, даётся только дата первого внесения в Родословную книгу, а сопричисления и Указы по Департаменту Герольдии Правительствующего Сената не приводятся

6-я часть. Древние благородные дворянские роды, доказательство дворянского достоинства, которых восходят за 100 лет, то есть до времени правления императора Петра I.
http://goldarms.narod.ru/kijow.htm
to znaczy że szlachectwo jest wpisane do Księgi w roku 1844, część 6 - dawne sławne szlachectwo które jest starszym niż 100 lat, przed panowaniem cara Piotra I.

Irena
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
ROMAN_BOffline
Temat postu: Sałata, Szkiela, Gierczak, Szmigrodzki.  PostWysłany: 27-05-2017 - 01:18
Sympatyk


Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192

Status: Offline
Witam!

Moniko, zgodnie z Twoją prośbą napisałem Ci trochę informacji o nazwisku:
Sałata, Szkiela, Gierczak, Szmigrodzki.

Nazwiska Sałata.
„Nazwisko pochodzi od rzeczownika sałata, czyli: 1. roślina z rodziny złożonych, 2. różna ogrodowizna, warzywo drobno pokrojone jako potrawa na zimno, 3. dorożkarz, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 13-14. Por. także nazwę miejscową Sałata z byłego powiatu koneckiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X, s. 221. Nazwę osobową Sałata odnotowano na terenie Polski w 1569 roku, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 393.”. [ etymologia opracowana przez dr hab. Alinę Naruszewicz – Duchlińską – profesor Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego ].

Nazwisk Szkiela.
Nazwę osobową Szkiela można rozkodować przynajmniej na dwa sposoby:
1. Dość powszechnym zjawiskiem występującym przy tworzeniu nazwisk były tak zwane zmiany paradygmatu [ dodane –a; Szkiel + a = Szkiela; Szkiel–a ]. Była to chęć oddalenia nazwiska od motywującego go tematu słowotwórczego, zazwyczaj było to wyraz pospolity. Takie zjawisko zaczęło już występować w okresie staropolski i trwało gdzieś do końca IXX wieku. Za przykład tego zjawiska niech posłużą nazwiska: Dyla < Dyl; Buca < Buc; Kloca < Kloc; Mecha < Mech. Tak samo może być w przypadku nazwy osobowej Szkiela: Szkiela < Szkiel.
2. Miano Szkiela mogło powstać od nazwiska Szkieł, określające pochodzenie od ojca [ nazwisko patronimiczne ], a więc mógł być Wojciech od Szkiela oraz Wojciech [ czyj? ] Szkiela, tak więc nazwisko z pochodzenia dopełniaczowe. Ojciec Szkiel, syn Szkiela.
Pozostaje ustalić co może znaczyć nazwa osobowa Szkiel? Miano to kojarzy się mi na dwa sposoby:
1. ze szkłem [ szkło ]. Może miano Szkiel było nazwą wykonywanego zawodu, czynności, na przykład szklarz albo jakiś zawód związany z wytapianiem szkła lub handlem szkłem,
2. z dawnym apelatywem skieł, skiła – zły człowiek, zły pies. Ta więc w tym przypadku miano Szkiel / Szkieł było by przezwiskiem.

Nazwisko Gierczak.
Nazwisko to jest mianem derywowanym przy pomocy sufiksu –ak od podstawy Giercz–. Zapisać to można tak: Giercz + ak = Gierczak. Przyrostek –ak należy do grupy formatów przy pomocy, których tworzono nazwiska odojcowskie [ patronimiczne ]. Giercz to ojciec, Gierczak to syn.
Zatrzymajmy się trochę przy formacie –ak. Sufiks ten początkowo dominował w gwarach, w języku ludowym skąd później przeszedł do języka ogólnopolskiego. Przyrostek ten tworzył nazwy istot małych w gwarach Polski północnej, na przykład prosiak, źrebak, cielak. Sufiks ten tworzy nazwy zdrobnień, na przykład: zapałeczka, choineczka, buteleczka itp.
Zatem, pozostaje ustalić co znaczy rdzeń, to jest słowo Giercz? Według etymologii opracowanej przez panią Ewę Szczodruch nazwisko Giercz / Gierczak pochodzi od niemieckich nazw osobowych Gerz, Gertz, te od imion na Ger-. Można powiedzieć, iż Giercz i Gierczak to spolonizowane formy niemieckich nazwisk / imion.

Nazwisko Szmigrodzki.
Nazwisko to na pierwszy rzut oka wydaje się łatwym do zdiagnozowania. Moim zdaniem takim nie jest. Można to nazwisko opisać na kilkanaście sposobów od różnych podstaw słowotwórczych, w tym i od niemieckich. Sufiks –dzki jaki można wyodrębnić w tej nazwie osobowej wskazuje, iż jest to nazwisko przymiotnikowe i może być odmiejscowe [ szlacheckie i nieszlacheckie ] lub/i być mianem strukturalnym powstałym na bazie jakiegoś innego nazwiska lub/i przezwiska. Tylko czy tak jest w tym przypadku?

Pierwsze skojarzenie jakie mi się nasunęło to takie, iż nazwisko Szmigrodzki przypomina nazwisko Śmigrodzki. Profesor Kazimierz Rymut pisał, że nazwisko Śmigrodzki pochodzi od nazwy miejscowej Żmigród w gminie Nowy Żmigród [ Nowy Żmigród w gminie Nowy Żmigród, w powiecie jasielskim, w województwie podkarpackim. W tej samej gminie jest też Stary Żmigród ]. Profesor Rymut pisze też o nazwisku Żmigrodzki [ Żmigrocki ], które ma pochodzić od nazwy Stary Żmigród / Nowy Żmigród. Może coś jest na rzeczy? Na stronie Gminy Nowy Żmigród znalazłem dość ciekawą informację, która może wskazywać, że nazwisko Smigrodzki / Śmigrodzki / Żmigrodzki może pochodzić od miasta Żmigród. Informacja ta mówi:
„(…). W 1949 roku mieszkańcy Nowego Żmigrodu zwrócili się pismem najpierw do Archiwum Państwowego w Krakowie, a później do Archiwum Głównego w Warszawie celem ustalenia herbu dawnej osady miejskiej. W Archiwum Głównym w Warszawie zachowały się papierowe odciski oryginalnej pieczęci miasteczka Żmigrodu z XVI wieku – pieczęci miejskiej z 1566 roku z wyobrażeniem Skrzydlatego Smoka z podwiniętym ogonem i napisem „Sigilum Civitatis Smigród” (…).". Wynika z tego tekstu, że miasto Żmigród w XVI wieku i zapewne później też nosiło nazwę Smigród. Tak więc osoby mieszkające / pochodzące z tego miasta mogły przyjąć nazwisko Smigrodzki / Śmigrodzki / Żmigrodzki lub/i Smigrocki / Śmigrocki / Żmigrocki.

Tak więc wiemy już jak mogły powstać wymienione wyżej nazwiska, ale jak to ma się do nazwiska Szmigrodzki lub/i Szmigorcki. Nazwisko zapisane w formie graficznej Szmigrodzki mogło powstać na skutek zjawiska nazywanego szadzeniem. Termin szadzenie pochodzi od wymawiania wyrazu sadzić [ sadzić się ‘silić się na coś’ ] jako szadzić. Szadzenie polega na błędnej wymowie spółgłosek s, z, c, dz jako sz, ż, cz, dż wywołanej unikaniem mazurzenia. Osoby wyzbywające się gwarowej wymowy typu: zaba, sopa, casy, skłonne są zastępować wszystkie głoski c, z, s, dz spółgłoskami dziąsłowymi, w wyniku czego powstają formy hiperpoprawne typu: szołtys, kocz, szanie, żabawa, zamiast sołtys, koc, sanie, zabawa. Nazwisko Smigrodzki / Śmigrodzki mogło zostać uznane za gwarowe [ mazurzące ] i zostać zapisane w hiperpoprawnej formie Szmigrodzki. To oczywiście moja hipoteza.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Nowy_%C5%BBmigr%C3%B3d
https://pl.wikipedia.org/wiki/Stary_%C5%BBmigr%C3%B3d
http://www.nowyzmigrod.eu/index.php/118 ... -3-go-maja


Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. Tak więc tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych oraz kwerenda genealogiczna może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób oraz kiedy powstało konkretne nazwisko i rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego i etnicznego osób noszących wymienione powyżej nazwiska. To już pozostawiam Tobie, Moniko.
Mam nadzieję, że choć trochę pomogą Ci moje informacje w badaniach nad historią oraz genezą nazwisk o które mnie pytałaś. Oczywiście wnioski i ewentualną weryfikację już pozostawiam Tobie.

Pozdrawiam – Roman.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Wyświetl posty z ostatnich:     
Skocz do:  
Wszystkie czasy w strefie GMT - 12 Godzin
Napisz nowy temat   Ten temat jest zablokowany bez możliwości zmiany postów lub pisania odpowiedzi
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Powered by PNphpBB2 © 2003-2006 The PNphpBB Group
Credits
donate.jpg
Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego zawiera forum genealogiczne i bazy danych przydatne dla genealogów © 2006-2024 Polskie Towarzystwo Genealogiczne
kontakt:
Strona wygenerowana w czasie 0.799522 sekund(y)