Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego

flag-pol flag-eng home login logout Forum Fotoalbum Geneszukacz Parafie Geneteka Metryki Deklaracja Legiony Straty
czwartek, 28 marca 2024

longpixel


Napisz nowy temat   Ten temat jest zablokowany bez możliwości zmiany postów lub pisania odpowiedzi
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Autor Wiadomość
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu: Kardela  PostWysłany: 16-06-2017 - 12:34
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
Rosyjskie źródła odnajdują mi najstarszego Kardelę jako chłopa pańszczyźnianego w Putiwilu nad rzeką Sejm w 1591 roku. Problem w tym że jest to nazwisko również o korzeniach litewskich i... francuskich, a jak francuskich to zapewne i z połową Europy powiązane.

Jeśli by nazwisko miało mieć korzenie kresowe to może również, ale nie musi pochodzić od flisactwa. Kardel/kardela i trochę wariantów to specjalny spleciony rzemień z łyka, najczęściej sosnowego, którym wiązało się spławiane rzekami drewno. Oprócz tego kordel/kardel to po prostu rzemień, cieniutki służący do szycia np uprzęży końskiej, do obszywania butów ze skóry itp.

Tknięty przeczuciem sprawdziłem i mogę z całą pewnością potwierdzić, że jeśli nazwisko jest kresowe to i podlega zjawisku akania. Tzn, że wśród przodków nazwiska Kordela i Kardela są tożsame i wynikają z czytania cyrylicy "po białorusku i nie po białorusku" - tak bez wnikania w szczegóły. To również oznacza, że było rozpowszechnione na konkretnym obszarze tzn na Litwie bez Żmudzi z czasów sprzed pierwszego zaboru = całej dzisiejszej Białorusi i północnej Ukrainie.

Może być też całkiem inaczej. Otóż jeden z książąt Rurykowiczów nazywał się Kordeli, a miejscowości zachowanych w nazwie do dziś od jego nazwiska/przydomka jest sporo. Rodzi to jednak inną implikację. Kordeli to litewskie = żmudzkie słowo. Nie bardzo mam czas sprawdzać teraz co ono dokładnie znaczyło, ale odwraca dokładnie o 180 stopni to co napisałem w akapicie wyżej o jego występowaniu Smile .


Nazwisko odfrancuskie pochodzi od imienia męskiego Kordul i żeńskiego Kordula = mniej więcej: serdeczny/na. Co do rozpowszechnienia wymagałoby to dłuższego ślęczenia w temacie.

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
ROMAN_BOffline
Temat postu: Kardela, Kardella.  PostWysłany: 17-06-2017 - 01:02
Sympatyk


Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192

Status: Offline
Witam!
Nazwisko Kardela jest osobową nazwą derywowaną za pomocą sufiksu –ela od podstawy słowotwórczej Kard– [ Kard + ela = Kardela; Kard–ela ]. Przyrostek –ela w osobowych nazwach występuje gdzieś od XIII wieku i był bardzo produktywny do XIX wieku. Miano Kardela moim zdaniem powstało od bazy apelatywnej rzeczownikowej, to jest od apelatywu kard. W Słowniku Języka Polskiego [ tak zwany Słownik Warszawski – Warszawa, 1900 ] w tomie 2, litera H – M, na stronie 265 znajduje się słowo kard,(a), które znaczy tyle co ‘karczoch’. [ Kard to warzywo przypominające nieco karczocha, zwane również karczochem hiszpańskim lub ostowym. W przeszłości w Polsce kardy były popularne; dziś próżno szukać ich na targowiskach - uprawiane są amatorsko ].
W zasadzie można jeszcze wiele napisać o sufiksie –ela i rdzeniu kard, który jest bazą nazwiska Kardela. Wspomnę tylko, iż sufiks –ela wiąże się z przyrostkami –el, –ała, –ela,–ale [ nazwiska Kardel, Kardała, Kardela, Kardale ]. Jest też nazwisko Kardell [ suliks –el ]. W zasadzie można powiedzieć, że jest to jedno i to samo nazwisko, które różni się tylko sufiksem. Każde z wymienionych nazwisk powstało w różnym okresie czasu, co jest związane z pojawieniem się konkretnego przyrostka.
Niemniej jednak nazwa osobowa Kardela mogła powstać na skutek dość powszechnego zjawiska występującego przy tworzeniu nazwisk, które zwane jest zmianą paradygmatu [ dodane –a ]. Była to chęć oddalenia nazwiska od motywującego go tematu słowotwórczego, zazwyczaj było to wyraz pospolity. Takie zjawisko zaczęło już występować w okresie staropolskim i trwało gdzieś do końca XIX wieku. Za przykład tego zjawiska niech posłużą nazwiska: Dyla < Dyl; Buca < Buc; Kloca < Kloc; Mecha < Mech. Tak samo może być w przypadku nazwy osobowej Kardela: Katdela < Kardel.
Następną możliwością powstania miana Kardela jest ta możliwość, która zakłada, iż nazwisko Kardela jest mianem patronimicznym tak zwanym nazwiskiem dopełniaczowym. Tak więc mógł być Wojciech od Kardela oraz Wojciech [ czyj? ] Kardela. Ojciec Kardel, syn Kardela.
Odnośnie różnych znaczeń bazy ‘kard’ w nazwisku Kardela nie będę się dalej wypowiadał ponieważ już wcześniej Krzysztofie otrzymałeś wiele informacji o możliwym znaczeniu tego nazwiska, choć ani słowem nie wspomniałeś, że pytałeś [ w roku 2016 ] już o etymologię i pochodzenie nazwiska Kardela / Kardella i otrzymałeś odpowiedzi na zadane pytania.
Zaznaczam, że to tylko moje hipotezy i rozważania, które można pogłębić lub rozwinąć oraz zweryfikować – to już pozostawiam Tobie.
Pozdrawiam – Roman.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
KukułaOffline
Temat postu: Kardela, Kardella.  PostWysłany: 19-06-2017 - 01:28


Dołączył: 19-06-2017
Posty: 1

Status: Offline
Witam Moje nazwisko Kukuła Adam mam 28 lat od jakiegoś czasu szukam moich krewnych z informacji które znajduje w internecie Nazwisko Kukuła wywodzi się od Kukułka natomiast nazwisko Kukułka od Kukulka i teraz mam pytanie czy dobrze to wszystko szukałem ponieważ gdy wchodzę na stronę http://genealogia.okiem.pl/genealogia_mieszko.htm Znajduje tam że nazwisko Kukulka to potomkowie Mieszka pierwszego. ja wiem że jestem młody mogę czegoś nie wiedzieć bo po prostu się nie znam Natomiast był bym bardzo wdzięczny gdyby ktoś umiał by mi powiedzieć czy to prawda (ktoś by powiedział po co tyle zachodu )generalnie interesowała mnie tylko i wyłącznie nazwisko Kukuła aczkolwiek w miarę szukania chciałem znaleść mojego najstarszego krewnego z kąd pochodzi itp. Mam też ciekawy trop ponieważ na południowej Ukrainie znajduje się dwór Kukuły czy to prawda że to rodzinne nie będę dalej przynudzał aczkolwiek naprawdę z góry dziękuję za wszelką pomoc pozdrowienia dla wszystkich na forum >
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu:   PostWysłany: 19-06-2017 - 11:34
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
Происхождение фамилии Кукул

1. Фамилия Кукул ведет свое начало от прозвища Кукул. По одной из версий, прозвище Кукул восходит к украинскому слову Ťкукульť - Ťкукольť, т.е. головной убор христианских монахов, а также капюшон, который на севере служит накомарником. Кроме того, куколями называли особого рода плащи. Соответственно, прозвище Кукул мог получить либо человек, носивший куколь, либо тот, кто вел монашеский, затворнический образ жизни.

2. Согласно другой, более правдоподобной версии, в основе этого прозвища лежит слово Ťкукулť - Ťсамец кукушкиť (кукушку на Украине называют кукуличкой или кукулижкой).

Tyle, jeśli chodzi o kresy. Wink

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
lukasz.hyrchelOffline
Temat postu: Hyrchel  PostWysłany: 21-06-2017 - 09:12
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 01-06-2017
Posty: 37

Status: Offline
Witam serdecznie,

szukam informacji o pochodzeniu mojego nazwiska - Hyrchel. Wiem, że mój prapradziadek Walenty ur. się 1870 r. w Czerminie (Mielec).
W księgach metrykalnych i na FS istnieje wiele wersji tego nazwiska: Herchel, Herhel, Cherchel, Cherhel, Chyrchel, Chyrhel, Hurchel, Churchel, Chorchel, Horchel oraz prawdopodobnie (C)Hersel, (C)Herszel, (C)Herschel - nie mam pojęcia, które może być to właściwe Wink

Dziękuję za jakiekolwiek informacje.

Pozdrawiam,
Łukasz Hyrchel

Nazwiska występują głównie w Czerminie, Mielcu, Łodzi, Częstoborowicach, Bobinie oraz Prandocinie.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu:   PostWysłany: 21-06-2017 - 12:13
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
Ja tylko o Kresach ewentualnie. Nazwisk Churchelo/Chorhelo podobnych jest niewiele. Mało tego, wszystkie one wywodzone są od podstawy Korh, a nie horh. Podstawa korh natomiast w regionalizmach połowy Ukrainy i Białorusi dzisiejszej oznacz kułak = rękę złożoną w zaciśniętą pięść. Czasownik:корхать/ korchać oznaczał okładać/ bić się pięściami. Poza tym: Korch/Chorch Kurch/Church to również tzw "mirnyje imia" tzn imię męskie (jedno z setek) o korzeniach przedchrześcijańskich nadawane sekretnie dodatkowo dzieciom przy chrzcie, a mające charakter życzeniowy.

Ponadto słowo to również jest idiomem oznaczającym niemieckich kolonistów na tych terenach.

Tak więc z samych Kresów jest co wybierać, a z Polski to: lewa ręka, szmaja.

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Monika_GierczakOffline
Temat postu:   PostWysłany: 21-06-2017 - 14:11
Sympatyk


Dołączył: 19-08-2014
Posty: 144

Status: Offline
Panie Zbigniewie,

Niedawno był Pan tak miły, że pomagał w rozszyfrowaniu pochodzenia "moich" nazwisk. Dzisiaj chciałam zapytać czy ma Pan jakieś teorie na temat swojego własnego nazwiska Gawroński zakładając pochodzenie rodziny z okolic Warszawy?

Pozdrawiam,
Monika Gierczak
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu:   PostWysłany: 21-06-2017 - 18:04
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
Typowe "odewsiowe" nazwisko. Wsi Garwonów, Gawronków, Gawronowów jest w Polsce jak "mrówków".

Pytanie jest ciekawe dopiero gdy odwrócimy kwestię: Czy Gawrony postały od szlachetnej krwi lokatora, właściciela, twórcy wsi - Gawrońskiego, czy też parobek prostej kondycji po wyprowadzce z "Gawronów" do "Gąsiorów" albo "Motyków" otrzymał przydomek/nazwisko Gawroński.

Zastanawiałem się i szukałem dziesiątki godzin pochodzenia rodu Gawrońskich. Ci z Kujaw i okolic Łodzi pieczętowali się najczęściej "Rolą", ci od Wisły na wschód "Panną na niedźwiedziu". Nazwisko "pachnie mi" Czarną Rusią i Rusią Czerwoną. Prawdopodobieństwo "odptacze" oceniam jako bliskie zera. W tysiącach niepicowanych pogańskich przedchrześcijańskich imion kresowych i polskich jest sporo Kruków, ale nie ma Gawronów. Tę hipotezę więc również zasadniczo odrzuciłem. Został mi tylko Gabriel (archanioł) w kilkudziesięciu rusińskich wariantach (Gawryło/ Gawriucha/ Gawrych/Gawrył/ Gawryła/Gawron itd.) albo powiązanie znaczeniowo nazwiska z herbem: panną na niedźwiedziu" czyli nieco wygibaśnie ale sensownie z gawrą gawrami, z niedźwiednikami specjalizującymi się w polowaniu na te "drobne zwierzątka".

Sam jakiś czas temu postawiłem identyczne pytanie koleżeństwu na forum i nie otrzymałem odpowiedzi.

W nazwisku Gawroński jest bardzo ciekawy inny element. Zdarzyło się, że kompletnie obcy facet w Zabrzu zaczepił tam mojego brata, podówczas mniej niż trzydziestolatka: "a ty to Gawroński jesteś .... spod Łodzi...?" Innym razem już mój brat w Essen zaczepił faceta dokładnie w ten sam sposób. Oczywiście Gawrońskiego - jak się okazało. Ja sam spotkałem Gawrońskiego w Lutomiersku k/ Łodzi, patrząc na nasze "dzioby" nie ma takiej opcji, żebyśmy nie mieli wspólnych przodków. Podobieństwo było takie, że wypisz wymaluj zdjęcie w dowód wklej. Wnioskuję, że to genetycznie bardzo "sielna" rodzinka.

Pozdrawiam pięknie.

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
lukasz.hyrchelOffline
Temat postu:   PostWysłany: 22-06-2017 - 09:21
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 01-06-2017
Posty: 37

Status: Offline
Gawroński_Zbigniew napisał:
Ja tylko o Kresach ewentualnie. Nazwisk Churchelo/Chorhelo podobnych jest niewiele. Mało tego, wszystkie one wywodzone są od podstawy Korh, a nie horh. Podstawa korh natomiast w regionalizmach połowy Ukrainy i Białorusi dzisiejszej oznacz kułak = rękę złożoną w zaciśniętą pięść. Czasownik:корхать/ korchać oznaczał okładać/ bić się pięściami. Poza tym: Korch/Chorch Kurch/Church to również tzw "mirnyje imia" tzn imię męskie (jedno z setek) o korzeniach przedchrześcijańskich nadawane sekretnie dodatkowo dzieciom przy chrzcie, a mające charakter życzeniowy.


Dziękuję za wyczerpującą odpowiedź odnośnie Kresów Wink

Gawroński_Zbigniew napisał:
Ponadto słowo to również jest idiomem oznaczającym niemieckich kolonistów na tych terenach.

Tak więc z samych Kresów jest co wybierać, a z Polski to: lewa ręka, szmaja.


Czy do idiomu i szmaja jest jakiś źródłosłów? Z jakiego źródła są te informacje - bo nie mogę znaleźć powiązania z nazwiskiem.

Hmm.. na ten moment jeszcze mam za mało informacji żeby wykluczyć/potwierdzić którąś z opcji pochodzenia nazwiska.

Pozdrawiam
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu:   PostWysłany: 22-06-2017 - 11:20
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
lukasz.hyrchel napisał:


Czy do idiomu i szmaja jest jakiś źródłosłów? Z jakiego źródła są te informacje - bo nie mogę znaleźć powiązania z nazwiskiem.

Hmm.. na ten moment jeszcze mam za mało informacji żeby wykluczyć/potwierdzić którąś z opcji pochodzenia nazwiska.

Pozdrawiam

Źródła kresowe opieram w zasadzie na dwóch stronach pisanych cyrylicą:
http://www.ufolog.ru/names/ - tu jest alfabetyczny indeks około pół miliona nazwisk rosyjskojęzycznej strefy językowej i około 150 tysięcy etymologii. Do brakujących pozostałych są dodane "etymologie" horoskopowe. Smile więc trzeba trochę uważać. W Polsce też pojawiła się ta idiotyczna moda - zwłaszcza jeśli chodzi o imiona.
Szczegółówy link: http://www.ufolog.ru/names/order/К ... 88;х
INazwiska Korchopodobne zaczynają się na 22 stronie podstawy "Кор..." = pol: Kor...

I strona druga: jest to taka rosyjskojęzyczna encyklopedia wszystkiego i na każdy temat: http://dic.academic.ru

Naturalnie sprawdzam przy okazji słowniki Niedźwiedzkiego i Karłowicza (tj warszawski i gwar polskich) - tam jest zawsze bardzo dużo podpórek co do kresowych słówek.


Z lewą ręką poszedłem na łatwiznę zaglądając do opracowania p Ewy Szczodruch umieszczonej na "Stankiewiczach": http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=44

Teraz właśnie zauważyłem: np: nazwisko Korchonien/Chorchonien ma korzenie fińskie z przydatkami a oznacza głucholca, kogoś kto ogłuchł z jakiegoś powodu. Nazwiska jak wspomniałem jest mało, około 10, warto szczegółowo przeanalizować sobie wszystko co Ruskie o nich piszą.

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
ROMAN_BOffline
Temat postu: Re: Hyrchel, rozważania o pochodzeniu nazwiska.  PostWysłany: 22-06-2017 - 20:54
Sympatyk


Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192

Status: Offline
lukasz.hyrchel napisał:
Witam serdecznie,

szukam informacji o pochodzeniu mojego nazwiska - Hyrchel. Wiem, że mój prapradziadek Walenty ur. się 1870 r. w Czerminie (Mielec).
W księgach metrykalnych i na FS istnieje wiele wersji tego nazwiska: Herchel, Herhel, Cherchel, Cherhel, Chyrchel, Chyrhel, Hurchel, Churchel, Chorchel, Horchel oraz prawdopodobnie (C)Hersel, (C)Herszel, (C)Herschel - nie mam pojęcia, które może być to właściwe Wink

Dziękuję za jakiekolwiek informacje.

Pozdrawiam,
Łukasz Hyrchel

Nazwiska występują głównie w Czerminie, Mielcu, Łodzi, Częstoborowicach, Bobinie oraz Prandocinie.



Witaj Łukaszu!
Poniżej przedstawiam Ci moje rozważania na temat pochodzenia i etymologii nazwiska Hyrchel, raczej będzie to daleko idąca hipoteza.

Profesor Kazimierz Rymut mówił: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. Tak więc tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych oraz kwerenda genealogiczna może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób oraz kiedy powstało konkretne nazwisko i rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego i etnicznego osób noszących nazwisko Hyrchel. Łukaszu, zaproponuję Ci moje spojrzenie na pochodzenie nazwiska Hyrchel, raczej będzie to hipoteza, której weryfikację pozostawię Tobie, jeśli uznasz ją za dość wiarygodną.

Napisałeś, że nazwa osobowa Hyrchel i jej podobne występują głównie w Czerminie, Mielcu, Łodzi, Częstoborowicach, Bobinie oraz Prandocinie. Część tych miejscowości położona jest niezbyt daleko od granicy z obecną Ukrainą. Tak więc z dużą dozą prawdopodobieństwa miano to może mieć związek i pochodzić z południowokresowego dialektu języka polskiego. Według mapy zasięgu tego dialektu, opracowanej przez profesor Zofię Kurzową [ Z. Kurzowa, Język polski Lwowa i Kresów południowo-wschodnich do 1939 roku, wyd. II, Kraków 2006 ] część miejscowości wymienionych przez Ciebie znajduje się w zasięgu tego dialektu. Dialekt południowokresowy obecny jest na Ukrainie, wyodrębnił się z dialektu małopolskiego, charakteryzuje się wpływami języka ukraińskiego. Dialekt południowokresy cechuje, tak jak i język ukraiński, akcent dynamiczny i redukcja nieakcentowanych samogłosek o, e przechodzących w i, y oraz u, miękkie t’, d’.
Przyjmując, iż miano Hyrchel ma związek z południowokresowym dialektem języka polskiego jego poprawna forma zapisu graficznego powinna być zapisana z dźwięcznym h, a nie z bezdźwięcznym ch. Tak więc powinno ono brzmieć Hyrhel. Wspomniałeś, że Twój pradziadek, Walenty Hyrchel, urodził się w roku 1870 w Czerminie [ Mielec ]. W tym czasie była to Galicja, inaczej mówiąc było to Królestwo Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim i Księstwami Oświęcimia i Zatoru [ po niemiecku Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator; po ukraińsku Королівство Галичини та Володимирії з Великим князівством Краківським і князівствами Освенцима і Затору ], które w latach 1772–1918 wchodziło w skład [ kolejno ]: Monarchii Habsburgów, Cesarstwa Austriackiego i Austro-Węgier. W zaborze austriackim prawo nakazywało prowadzenie ksiąg metrykalnych po łacinie a ludność mogła swobodnie przemieszczać się po całym terytorium zaboru austriackiego. Galicja to w zasadzie 3 języki: niemiecki, polski i ukraiński. Zatem, nazwiska mogły być różnie zapisywane i podlegać wpływom różnych języków. Tak też mogło być w przypadku nazwiska Hyrchel.

W tak zwanym słowniku warszawskim [ J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Słownik języka polskiego, tom II, Warszawa 1902, strona 18 ] znajduje się hasło „harhara”. Słownik ten uznaje ten wyraz jako gwarowy i podaje jego znaczenie: ‘coś wielkiego a niezgrabnego, starego [ na przykład o kobiecie, piecu ], nędzny koń, zwłaszcza wielki a chudy, szkapa’. Hasło „harhara” odnajdziemy też w Słowniku języka polskiego pod redakcją profesora Doroszewskiego [ tom 3, Warszawa 1964, strona 30 ]. Słownik ten twierdzi, że harhara - 'coś dużego, niezgrabnego, niezręcznego, nieudolnego [ czasem o człowieku; czasem o dużym koniu’ ]. Oba słowniki uważają, że słowo „harhara” pochodzi [ wywodzi ] się z języka ukraińskiego.
Wyraz „harhara” został nie tylko odnotowany w słownikach języka polskiego. Został on odnotowany w publikacjach profesor Zofii Kurzowej, które były poświęcone kresowemu językowi polskiemu, to jest: Polszczyzna Lwowa i kresów południowo – wschodnich do roku 1939, Warszawa – Kraków 1983, strona 169; Język polski Wileńszczyzny i kresów północno – wschodnich XVI – XX wieku, Warszawa – Kraków 1993, strona 360. Autorka tych publikacji uważa, że słowo „harhara” ma swoje źródło w języku ukraińskim i języku białoruskim.

W roku 2011 w Актуальні проблеми слов’янської філології – Випуск XXІV. –
Частина 1, od strony 493 do strony 550, Лєснова В.В. [ кандидат філологічних
наук, Луганський національний університет імені Тараса Шевченка ] opublikowała pracę naukową pt. ДІАЛЕКТНІ ОЦІННІ НАЗВИ ЯК ОСНОВА ТВОРЕННЯ ПРІЗВИЩ. Na stronie 495 w punkcie 6. Прізвища, утворені від апелятивів, характерних для нижньонаддніпрянських говірок znajduje się nazwisko Гергель, o którym tak pisze: „Гергель ірон. ‘висока, незграбна людина’ ( зауважимо, що в степових говірках зафіксовано лексеми герголя ‘висока на зріст жінка’ та гергуль ‘нерозторопний високий чоловік’, апелятив гергуль використовують також у полтавських говірках як глузливе прізвисько довгошийої, незграбної людини;”.
W zasadzie Валентина Лєснова tłumacząc pochodzenie i znaczenie nazwiska Гергель podała takie samo znaczenie jak podał profesor Doroszewski i tak zwany słownik warszawski przy haśle harhara. Autorka twierdzi, że jest to ironiczne nazwisko. Niemniej jednak są pewne smaczki, które podaje Валентина Лєснова, które warto poznać. Dlatego nie będę tłumaczył dokładnie jej tekstu – jak będziesz chciał je poznać to zapewne postarasz się przetłumaczyć ten króciutki tekst.

Jak wspomniałem na początku, profesor Kazimierz Rymut między innymi pisał: „(…).Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Słowa te jak najbardziej odnoszą się do nazwiska Гергель. W słowniku wydanym w Kijowie w roku 1966 pod tytułem Сучаснi українські прiзвища, którego autorem był Юлиа́н Константи́нович Редько́, na stronie 185 w podrozdziale Прізвищ німецьког походження jest wymienione nazwisko Гергель, które tak jest opisane: „Гергель ( Gergel – жолобок, фуга)”.
Autor tego słownika twierdzi, że nazwisko Гергель [ Gergel ] jest pochodzenia niemieckiego i znaczy:
• Жолобок – bruzda, rowek,
• Фуга – fuga.

Jak można zauważyć ukraińskie nazwisko zapisane jako Гергель ma dwa różne znaczenia i może pochodzić z dwu różnych języków, to jest ukraińskiego i niemieckiego. Zatem, jak między innymi pisał profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. (…)”.

Zapewne po przeczytaniu powyższych informacji zadasz sobie pytanie dlaczego powiązałem nazwisko Hyrchel z nazwiskiem Гергель? Moim zdaniem miano Hyrchel jest zniekształconą formą nazwy osobowej Hyrhel, któremu odpowiada ukraińskie nazwisko Гергель. Ukraińskiej głosce Г [г] odpowiada polska głoska H [h]. Natomiast, polskiemu CH [ch] odpowiada ukraińska głoska X [х]. Co do zasady w języku polskim h pisze się w wyrazach, które nie pochodzą z języka polskiego. Tak więc ukraińskie nazwisko Гергель po polsku powinno być wypowiadane i zapisywane przez Polaków jako Herhel.
W swoim poście między innymi napisałeś: ” W księgach metrykalnych i na FS istnieje wiele wersji tego nazwiska: Herchel, Herhel, Cherchel, Cherhel, Chyrchel, Chyrhel, Hurchel, Churchel, Chorchel, Horchel oraz prawdopodobnie (C)Hersel, (C)Herszel, (C)Herschel (…)”. Przytoczone przez Ciebie inne formy zapisu nazwiska Hyrchel w zasadzie potwierdzają moją hipotezę. Za takim postawieniem sprawy przemawia też właściwość dialektu południowokresowego języka polskiego. Właściwość ta to cecha, którą też posiada język ukraiński, polegająca na akcencie dynamicznym a w szczególności redukcja nieakcentowanych samogłosek o, e przechodzących w i, y oraz u, miękkie t’, d’. Zatem, hipotetycznie nazwisko Hyrchel [ Hyrhel ] odpowiada nazwisku Herhel a ono mianu Гергель.

Łukaszu, przedstawiłem Ci moje rozważania i hipotezy o możliwym pochodzeniu i etymologii nazwiska Hyrchel. Wnioski już pozostawiam Tobie oraz weryfikację moich tez.

Mam nadzieję, że moje informacje pomogą Ci w badaniach nad historią i pochodzeniem osób noszących nazwisko Hyrchel.

Pozdrawiam – Roman.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
lukasz.hyrchelOffline
Temat postu:   PostWysłany: 23-06-2017 - 00:10
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 01-06-2017
Posty: 37

Status: Offline
Gawroński_Zbigniew napisał:
lukasz.hyrchel napisał:


Czy do idiomu i szmaja jest jakiś źródłosłów? Z jakiego źródła są te informacje - bo nie mogę znaleźć powiązania z nazwiskiem.

Hmm.. na ten moment jeszcze mam za mało informacji żeby wykluczyć/potwierdzić którąś z opcji pochodzenia nazwiska.

Pozdrawiam

Źródła kresowe opieram w zasadzie na dwóch stronach pisanych cyrylicą:
http://www.ufolog.ru/names/ - tu jest alfabetyczny indeks około pół miliona nazwisk rosyjskojęzycznej strefy językowej i około 150 tysięcy etymologii. Do brakujących pozostałych są dodane "etymologie" horoskopowe. Smile więc trzeba trochę uważać. W Polsce też pojawiła się ta idiotyczna moda - zwłaszcza jeśli chodzi o imiona.
Szczegółówy link: http://www.ufolog.ru/names/order/К ... 88;х
INazwiska Korchopodobne zaczynają się na 22 stronie podstawy "Кор..." = pol: Kor...

I strona druga: jest to taka rosyjskojęzyczna encyklopedia wszystkiego i na każdy temat: http://dic.academic.ru

Naturalnie sprawdzam przy okazji słowniki Niedźwiedzkiego i Karłowicza (tj warszawski i gwar polskich) - tam jest zawsze bardzo dużo podpórek co do kresowych słówek.


Z lewą ręką poszedłem na łatwiznę zaglądając do opracowania p Ewy Szczodruch umieszczonej na "Stankiewiczach": http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=44

Teraz właśnie zauważyłem: np: nazwisko Korchonien/Chorchonien ma korzenie fińskie z przydatkami a oznacza głucholca, kogoś kto ogłuchł z jakiegoś powodu. Nazwiska jak wspomniałem jest mało, około 10, warto szczegółowo przeanalizować sobie wszystko co Ruskie o nich piszą.


Panie Zbigniewie - dziękuję za informacje Wink Takiej biblioteki prywatnej jeszcze nie zgromadziłem, a cyrylicy nie znam więc mam małe pole manewru.

Jeśli chodzi o tych kolonistów niemieckich to jakiemu słowu odpowiadają?

Dużo informacji dostałem, ale muszę odnaleźć dalszych przodków żeby cokolwiek wykluczyć/potwierdzić.

W słowniku jest jeszcze "Chyrchel" - "choroba, chyrać, cherlać".
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
lukasz.hyrchelOffline
Temat postu: Re: Hyrchel, rozważania o pochodzeniu nazwiska.  PostWysłany: 24-06-2017 - 12:29
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 01-06-2017
Posty: 37

Status: Offline
ROMAN_B napisał:



Witaj Łukaszu!
Poniżej przedstawiam Ci moje rozważania na temat pochodzenia i etymologii nazwiska Hyrchel, raczej będzie to daleko idąca hipoteza. (...)

Łukaszu, przedstawiłem Ci moje rozważania i hipotezy o możliwym pochodzeniu i etymologii nazwiska Hyrchel. Wnioski już pozostawiam Tobie oraz weryfikację moich tez.

Mam nadzieję, że moje informacje pomogą Ci w badaniach nad historią i pochodzeniem osób noszących nazwisko Hyrchel.

Pozdrawiam – Roman.


Panie Romanie, dziękuję za wyczerpującą analizę - chapeau bas Wink Muszę teraz przysiąść i wszystko sobie w głowie poukładać - a z czasem jak dotrę do dalszych przodków - kto wie skąd przybyli.

Pozdrawiam,
ŁH
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
jasielOffline
Temat postu: Re: Hyrchel, rozważania o pochodzeniu nazwiska.  PostWysłany: 28-06-2017 - 13:24
Sympatyk


Dołączył: 05-05-2017
Posty: 19

Status: Offline
witam, interesuje mnie etymologia nazwiska:
Rubis, ob. Rubas, być może spolszczone Rubisch.

Pozdrawiam, Janusz
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu:   PostWysłany: 28-06-2017 - 22:09
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
Trudna sprawa, ponieważ na moje oko to zupełnie rożne trzy nazwiska a na pewno maja różne możliwe pochodzenie. Rubis to litewskie imię męskie. Co ono "znaczy" nie potrafię na tę chwilę rozgryźć. Rubas to również litewski mniej więcej "odziany", "ubrany" od biało i czarnoruskiego: rubas = odzienie, szata.
Rubisch z kolei chyba też za wiele z niemieckim nie ma wspólnego. Mi pachnie ukraińskim rubachą = człowiekiem prostego stanu, niewychowanym na salony.

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Wyświetl posty z ostatnich:     
Skocz do:  
Wszystkie czasy w strefie GMT - 12 Godzin
Napisz nowy temat   Ten temat jest zablokowany bez możliwości zmiany postów lub pisania odpowiedzi
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Powered by PNphpBB2 © 2003-2006 The PNphpBB Group
Credits
donate.jpg
Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego zawiera forum genealogiczne i bazy danych przydatne dla genealogów © 2006-2024 Polskie Towarzystwo Genealogiczne
kontakt:
Strona wygenerowana w czasie 0.624285 sekund(y)