Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego

flag-pol flag-eng home login logout Forum Fotoalbum Geneszukacz Parafie Geneteka Metryki Deklaracja Legiony Straty
czwartek, 28 marca 2024

longpixel


Napisz nowy temat   Ten temat jest zablokowany bez możliwości zmiany postów lub pisania odpowiedzi
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Autor Wiadomość
historyk1920Offline
Temat postu: pochodzenie nazwiska Fiodorowicz  PostWysłany: 02-05-2017 - 00:08
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 06-01-2014
Posty: 909

Status: Offline
Witam - oto pochodzenie nazwisk = w telegraficznym skrócie
Fiedorowicz - 1443 w grupie nazwisk pochodzących od imienia Teodor, notowanego w Polsce od XIII wieku, pochodzenia greckiego Theodoros, to od theos 'Bóg' + doron 'dar'. W okresie staropolskim adaptowane też jako Czader, Czedor, na Kresach wschodnich występowały natomiast formy wschodniosłowiańskie tego imienia Chodor, Fiedor.

Rapcewicz - w grupie nazwisk pochodzących od rap, rapa ‘koń ciemnej maści’, niektóre formy też od imienia Raphael, od niemieckiej nazwy osobowej Rap.

Budkiewicz - 1673 w grupie nazwisk pochodzących od podstawy bud , por. buda, budzić, imion złożone typu Budzisław.

Sulima - 1394 od imienia złożonego Sulimir, notowanego w Polsce od XI w.; też od nazwy herbu Sulima.

Poniewaź - od ponieważyć ‘znieważać’.

Pozdrawiam
Marek


Ostatnio zmieniony przez historyk1920 dnia 02-05-2017 - 00:21, w całości zmieniany 1 raz
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
MartaFioOffline
Temat postu: pochodzenie nazwiska Fiodorowicz  PostWysłany: 02-05-2017 - 00:14
Sympatyk


Dołączył: 23-04-2017
Posty: 10
Skąd: Elbląg
Status: Offline
Dziękuję bardzo Marku

pozdrawiam

Marta
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
ROMAN_BOffline
Temat postu: Rozważania o etymologii nazwisk ...  PostWysłany: 02-05-2017 - 16:45
Sympatyk


Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192

Status: Offline
Witaj Marto!
Zaproponuję Ci moje subiektywne spojrzenie na etymologię nazwisk, o które pytasz w swoim poście.

Tak więc nazwisko Fiedorowicz / Fiodorowicz, Rapcewicz oraz Butkiewicz według mnie są derywatami, nazwiskami sufiksalnymi. [ Derywat, to jednostka złożona, o dwudzielnej budowie formalnej. Część zwana tematem słowotwórczym pokrywa się z wyrazem – bazą; pozostała część, czyli formant ( formatyw ), decyduje o różnicy między bazą a derywatem i sprawia, że derywat staje się strukturą. Derywat to też wyraz motywowany, składający się z podstawy słowotwórczej i formantu słowotwórczego; wyraz pochodny ]. W przypadku nazwiska Fiedorowicz oraz Fiodorowicz odpowiednio bazą jest temat słowotwórczy Fiedor- i Fiodor-. Natomiast w odniesieniu do nazwy osobowej Rapcewicz bazą jest temat słowotwórczy Rapc-. Natomiast w mianie Butkiewicz bazą jest temat But-. W przypadku nazwiska Fiedorowicz / Fiodorowicz formatem jest –owicz. W nazwisku Rapcewicz formatem jest –ewicz a w mianie Butkiewicz format to –kiewicz. Tak więc w nazwisku Fiedorowicz i Fiodorowicz rdzeniem jest odpowiednio temat słowotwórczy Fiedor- oraz Fiodor- i format słowotwórczy –owicz. Podobnie jest w nazwisku Rapcewicz i Butkiewicz. Osobowa nazwa Rapcewicz i Butkiewicz jest mianem o dwudzielnej budowie, która motywowana jest odpowiednio podstawą słowotwórczą Rapc- i But- oraz formatem słowotwórczym –ewicz oraz –kiewicz. Zatem wszystkie wymienione nazwiska powstały na skutek połączenia dwóch wyrazów w wyniku czego powstał wyraz pochodny, który stał się jednorodną strukturą o nowym znaczeniu, innym niż temat [ baza ] nazwiska. Proces ten można zobrazować w następujący sposób:
1. Fiedor + owicz > Fiodorowicz; Fiedor–owicz,
2. Fiedor + owicz > Fiedorowicz; Fiodor–owicz,
3. Rapc + ewicz > Rapcewicz; Rapc–ewicz,
4. But + kiewicz > Butkiewicz; But–kiewicz.
Rozkodowując przedmiotowe nazwiska zacznijmy od przyrostków. Przyrostek –owicz oraz –ewicz pierwotnie zaliczany był do cząstek patronimicznych [ tworzył odojcowskie nazwy osobowe ] na przykład Domasławowicz to dawniej 'syn Domosława'. Sufiksy te w okresie staropolskim występowały w postaci –owic, –ewic. Pod wpływem języka ruskiego [ język ukraiński, język białoruski ] cząstki te przyjęły formę –owicz, –ewicz. Przyrostek –kiewicz wykształcił się pod wpływem języka białoruskiego i powstał mniej więcej w XVI / XVII wieku. Format –kiewicz był dodawany do rdzenia o wschodnim pochodzeniu, na przykład w takich nazwiskach jak: Mic–kiewicz, Sien–kiewicz oraz był też dodawany i do polskich rdzeni wyrazowych, na przykład takich jak: Brat–kiewicz, Kwiat–kiewicz, Mał–kiewicz czy Drąż–kiewicz.
Tak więc pierwotnie nazwiska Fiedorowicz, Fiodorowicz, Rapcewicz i Butkiewicz mogły być nazwiskami odojcowskimi [ patronimicznymi ] powstałymi od nazwiska, imienia, przezwiska, przydomka lub/i zawodu ojca.
Z czasem sufiksy –owicz, –ewicz oraz –kiewicz utraciły swoje pierwotne znaczenie, to jest tworzenie nazwisk odojcowskich. Formaty te stały się tylko strukturalnymi przyrostkami przy pomocy, których tworzono już strukturalne i modelowe nazwiska od nazwisk, imion, przezwisk oraz innych pospolitych apelatywów. Takie postępowanie najczęściej wynikało z chęci upodobnienia dotychczasowej nazwy osobowej do tak zwanych „lepszych” nazwisk typu szlacheckiego. Dodam, że wspomniane sufiksy służyły też do polonizowania nazwisk niepolskich.
Zatem, wspomniane przeze mnie powyżej nazwiska mogą być odojcowskimi [ patronimicznymi ] lub/i strukturalnymi nazwami osobowymi.

Podstawami [ rdzeń, temat, baza ] motywującymi powstanie nazwisk, o których piszę wyżej, mogą być te, które podał Marek w swoim poście. Tylko w jednym przypadku mam wątpliwości co do bazy od której mogło powstać nazwisko Butkiewicz. Marek pisze o nazwisku Budkiewicz. Ty pytasz o genezę nazwiska Butkiewicz. Oba nazwiska są prawie identyczne w zapisie graficznym. To co je różni to w moim przekonaniu jest rdzeń. W mianie Budkiewicz jest nim Bud- a w osobowej nazwie Butkiewicz jest nim But-. Teoretycznie oba nazwiska mogą być jednym i tym samym mianem, tylko które z nich jest prawdziwe? Różnica w zapisie graficznym mogła powstać na skutek błędnego zapisu przez osobą sporządzającą metrykę – błąd polegający na pisaniu głosek dźwięcznych jako bezdźwięcznych. Jest też druga możliwość wynikająca z błędnego zapisu przez osobę sporządzająca jakiś dokument a skutek wady wymowy osoby wypowiadającej własne nazwisko [ jak słychać tak należy zapisać ]. Wada ta mogła polegać na wymowie dźwięcznej głoski ‘d’ w sposób bezdźwięczny – jako głoska ‘t’: d > t. W takim przypadku pierwotnym nazwiskiem byłoby miano Budkiewicz, które zostałoby zapisane jako Butkiewicz. Z formalnego punktu widzenia nazwisko graficznie zostało zapisane jako Butkiewicz i taką formę należy rozpatrywać przy omawianiu genezy tego nazwiska. Tak więc bazą tego nazwiska jest temat słowotwórczy But-.

W Słowniku Najstarszych Nazwisk Polskich – Pochodzenie językowe nazwisk omówionych w Historii Nazwisk w tomie 1 na stronie 22 znajdziemy następujące nazwiska, które mogą służyć jako baza nazwiska Butkiewicz:
• But < buta ‘arogancja’, nazwisko odapelatywne wymienione już w 1443 roku, nazwisko odapelatywne;
• Buta < ja wyżej, wymienione w dokumentach już w 1425 roku, nazwisko odapelatywne;
• Butny < butny ‘pyszny, chełpliwy, zarozumiały’, wymienione już w 1478 roku, nazwisko odapelatywne.
Ten sam słownik na stronie 13 wymienia nazwisko Butner, które pochodzi od niemieckiego nazwiska Bütner a ono od niemieckiego apelatywu bütner a on od średniowysokoniemieckiego bütenaere ‘bednarz’.

Może od apelatywu / przezwiska But - część ubrania, noszona na stopie, chroniąca stopy albo od członu staropruskich nazw osobowych bŭt.

Tak więc tylko wszechstronna kwerenda genealogiczna może odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób oraz kiedy powstało konkretne nazwisko i rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego i etnicznego osób noszących wymienione powyżej nazwiska.

Pozdrawiam – Roman.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
MartaFioOffline
Temat postu:   PostWysłany: 02-05-2017 - 22:37
Sympatyk


Dołączył: 23-04-2017
Posty: 10
Skąd: Elbląg
Status: Offline
wow ... DZIĘKUJĘ bardzo ROMAN.

A mógłbyś coś zaproponować ta temat nazwiska PONIEWAŻ - mąż się dopytuje Smile

pozdrawiam

Marta
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
LitwosOffline
Temat postu: Paralewicz / Parolewicz  PostWysłany: 03-05-2017 - 10:14
Sympatyk


Dołączył: 25-03-2016
Posty: 738

Status: Offline
Witam,

mam dosc rzadkie nazwisko: PARALEWICZ - znalazlem ich na Litwie i Wolyniu. Szlachta, ale w herbarzach nie widnieje to nazwisko. Skad i od czego moze pochodzic?

Widzalem rowniez PAROLEWICZ na Mazowszu, ale nie wiem czy nazwiska sa ze soba powiazane.

Dziekuje z gory.

_________________
Pozdrawiam
Robert
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
pawel.dyda
Temat postu: Paralewicz / Parolewicz  PostWysłany: 03-05-2017 - 13:00
Zasłużony
Członek PTG


Dołączył: 31-07-2010
Posty: 129
Skąd: Warszawa
Mazowieckie nazwisko Parolewicz (lub Parlewicz), to zapewne odmiana nazwiska Parol (występuje w parafii Kaski). Raczej na pewno nie ma nic wspólnego ze szlachtą.

_________________
Pozdrawiam,
Paweł.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość MSN Messenger  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Janina_Tomczyk
Temat postu: Paralewicz / Parolewicz  PostWysłany: 03-05-2017 - 15:33
Nieaktywny


Dołączył: 10-12-2012
Posty: 1260

Witam

Jeśli nazwisko PAROLEWICZ wywodzimy od nazwiska PAROL to w XVIII wieku w Niemirowicach parafii Biała Rawska mieszkała rodzina szlachecka i można to sobie przeczytać w opublikowanych indeksach. Prawdopodobnie na skutek zubożenia część tej rodziny zamieszkała w Brzezinach( łódzkie) i stali się mieszczanami.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
pawel.dyda
Temat postu: Paralewicz / Parolewicz  PostWysłany: 03-05-2017 - 17:09
Zasłużony
Członek PTG


Dołączył: 31-07-2010
Posty: 129
Skąd: Warszawa
Dziękuję Pani Janino. Skupiłem się raczej na przeglądaniu indeksów i metryk z parafii Kaski i Błonie z końca XVIII i początków XIX wieku.
I spotkałem się z użyciem odmiany Parolewicz na osoby ewidentnie urodzone pod nazwiskiem Parol. Wzmianki o szlachectwie nie było, ale owszem, to może być już po obowiązku legitymacji (i braku środków na nią).

_________________
Pozdrawiam,
Paweł.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość MSN Messenger  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
LitwosOffline
Temat postu:   PostWysłany: 03-05-2017 - 19:17
Sympatyk


Dołączył: 25-03-2016
Posty: 738

Status: Offline
Pawle, Janino, dziekuje bardzo za odpowiedz Smile

U Gajla sa oba rodzaje: "Parol" h. Nalecz i Ogonczyk oraz "Parolewicz" herb niepodany. Swoja droga, dlaczego nie "Parolewski" - koncowka -icz wskazuje raczej na pochodzenie z ziem litewskich.

_________________
Pozdrawiam
Robert
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu:   PostWysłany: 03-05-2017 - 22:05
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
Co się dość często zdarza - łyżka dziegciu od Zbigniewa - Zacny Litwosie.

Zalecam ostrożność przy tym nazwisku z prostego powodu. Jeśli nazwisko jest z dzisiejszej Białorusi = Litwy historycznej to możliwe, że jest nazwiskiem pochodzącym od aż trzech męskich przyjętych przez cerkiew: Paramon = stanowczy, twardy, wierny; Parigor = pocieszyciel [tzn. dziecko, które swym narodzeniem przyniosło radość rodzicom]; Parmen = stały, trwały. Wszystkie te imiona mają po kilkanaście wariantów i zdrobnień, z których pojawiają się interesujące nas: Паруля i Парoля (Parula i Parola). To nie koniec jednak. Jeśli nazwisko ma związki ze Żmudzią (dzisiejszą Litwą mniej więcej) to najprawdopodobniej wywodzi się od czasownika paarti = orać. Ergo: Parul jest tożsamy z polskim Oraczem. Namąciłem prawda?
Idea Razz

Pozdrawiam pięknie.

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
LitwosOffline
Temat postu:   PostWysłany: 03-05-2017 - 23:52
Sympatyk


Dołączył: 25-03-2016
Posty: 738

Status: Offline
Zbigniewie, dziekuje Smile

Pojawiaja sie nad Wilnem, na Wolyniu i moze na Mazowszu, czyli wszystko jest mozliwe - ja mam szczescie do takich Wink

_________________
Pozdrawiam
Robert
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
ROMAN_BOffline
Temat postu: Re: Paralewicz / Parolewicz.  PostWysłany: 04-05-2017 - 22:18
Sympatyk


Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192

Status: Offline
Witaj Robercie!

Do informacji podanych przez Janinę, Pawła oraz Zbigniewa dołożę trochę innych danych oraz moje rozważania, moje spojrzenie na temat ewentualnej genezy nazwiska Paralewicz oraz pochodzenia osób je noszących.

Według mnie miano Parolewicz i Paralewicz jest derywatem. [ Derywat, to jednostka złożona, o dwudzielnej budowie formalnej. Część zwana tematem słowotwórczym pokrywa się z wyrazem – bazą; pozostała część, czyli formant [ formatyw ], decyduje o różnicy między bazą a derywatem i sprawia, że derywat staje się strukturą. Derywat to też wyraz motywowany, złożony z podstawy słowotwórczej i formantu słowotwórczego; wyraz pochodny ]. W przypadku nazwiska Parolewicz bazą jest temat słowotwórczy Parol-. Natomiast w odniesieniu do nazwy osobowej Paralewicz bazą jest temat słowotwórczy Paral-. W obu przypadkach formatem jest sufiks –ewicz. Tak więc nazwisko Parolewicz i Paralewicz jest też dwudzielnym i pochodnym mianem, które motywowane jest odpowiednio podstawą słowotwórczą Parol- i Paral- oraz w obu przypadkach formatem słowotwórczym –ewicz. Tak więc oba nazwiska powstały na skutek połączenia dwóch wyrazów w wyniku czego powstał wyraz pochodny, który stał się jednorodną strukturą o nowym znaczeniu, innym niż temat [ baza ] nazwiska. Proces ten można zobrazować w następujący sposób:
1. Parol + ewicz > Parolewicz;
2. Paral + ewicz > Paralewicz.
Sufiks –ewicz w okresie staropolskim występował w postaci –ewic. Pod wpływem ruskim, kresowym [ Ukraina, Białoruś i pogranicze ] format ten przyjął formę –ewicz, czyli końcowe –cz istnieje gdzieś już od wieku XV. Przyrostek [ format słowotwórczy ] –ewicz miał w zasadzie dwa główne znaczenia. Pierwsze z nich to pierwotne jego znaczenie, które mówi, że format –ewicz był sufiksem patronimicznym, a więc Parolewicz to dawniej ‘syn Parola’; Parol ojciec a jego syn to Parolewicz. Podobnie jest w przypadku nazwiska Paralewicz; Paral ojciec a jego syn to Paralewicz. Rzeczony przyrostek później zatraca swoją pierwotną funkcję na rzecz funkcji strukturalnej, która polegała na tworzeniu przy pomoce tego sufiksu nazwisk modelowych [ wzorcowych ] lub/i „ulepszonych” nazw osobowych na wzór i podobieństwo nazwisk szlacheckich. Zatem, biorąc pod uwagę drugie znaczenie formatu –ewicz można powiedzieć, że nazwisko Parolewicz i Paralewicz jest nazwiskiem strukturalnym, które powstało odpowiednio od nazwiska lub/i przezwiska Parol i Paral.
Oprócz nazwiska Parolewicz i Paralewicz jest też nazwa osobowa Parulewicz, której rdzeniem jest baza Parul- a formatywem jest –ewicz [ Parul + ewicz = Parulewicz ]. Zatem, Parulewicz to syna Parula; ojciec Parul, syn Parulewicz. To jedna z możliwości powstania nazwiska Parulewicz. Druga to ta, która zakłada, że miano to jest strukturalną [ modelową ] nazwą osobową, która powstała od już istniejącego nazwiska / przezwiska lub/i imienia Parul albo od miana, którego rdzeniem jest baza Parul-, na przykład Parula, Parulak, Parulis itd.
Tak więc pozostaje tylko ustalenie co może ewentualnie znaczyć wyraz paral, parol, parul? O tym napiszę pod koniec mojego postu.

Wróćmy jeszcze na chwilę do przyrostka –ewicz i jemu pokrewnych. Profesor Jan Stanisław Bystroń w swojej publikacji pt. Nazwiska Polskie. Wydanie drugie poprawione i rozszerzone. Książnica – Atlas; Lwów – Warszawa, 1936 w rozdziale Nazwiska Odimienne w podrozdziale Określenia Patronimiczne na stronie 27 – 28 między innymi pisze:
„(…). Dłużej wypada nam się zatrzymać przy końcówce –wicz, która przez długie czasy uważana za mieszczańską, na ziemiach kresowych bardzo często u szlachty spotykana, dziś bierze drugie miejsce po przymiotnikowej –ski, i jest powszechnie uważana za „dobrą”. Niewątpliwie, w wartościowaniu nazwisk wedle ustalonej opinii społeczeństwa najlepszym jest Michałowski, tuż za nim idzie Michalski, potem Michałowicz; Michalik, Michałek czy Michaniak są nazwiskami pospolitymi. Końcówka ta w tej formie, jak ją dziś widzimy, jest niedawną i to ruskiego pochodzenia. Pierwotnie jest to patronimiczny sufiks –ic, który dochował się nam w takich wyrazach jak księżyc, ( syn księdza, księcia ), rodzic ( pierwotnie „krewny” ), wojewodzic itp., lub w takich nazwiskach herbowych, jak Prawdzic, Leszczyc, choć większość z nich przyjęła z czasem formę ruską, jak: Rawicz, Lubicz itp. Bardzo dawno spotykamy już rozszerzenie tego sufiksu przez –ow–, względnie po spółgłoskach miękkich –ew–, a więc –owic, –ewic, i tak jeszcze powszechne do początku XVII wieku ( Klonowic, Zimorowic ). Były to na ziemiach etnicznie polskich nazwiska mieszczańskie; szlachta wcześnie zarzuciła patronimikę, biorąc nazwiska od włości lub też ustalając nazwy przezwiskowe. Natomiast na ziemiach wschodnich powszechne były nazwy odojcowskie; w XVI wieku nazwisko na –ski było rzadkie i mogło się trafić częściej na ziemiach pogranicznych. Z chwilą gdy szlachta litewsko – ruska wchodzi po unii w skład społeczeństwa szlacheckiego, zwycięża w niedługim czasie końcówka –wicz (–owicz, –ewicz ); odtąd też i mieszczanie polscy zaczęli kończyć swe nazwiska na –cz, i tak ustaliła się ta końcówka w postaci ruskiej ( oddziaływać tu mogły też przekonania, że dawna forma polska jest wulgarną, mazurzącą; w ten sposób także niektóre appellativa zmieniły końcowe –c, jak królewicz itd. ). (…).”.
Mając na uwadze to co napisał profesor Bystroń można powiedzieć, iż nazwisko Paralewicz, jak i podobne ( Parolewicz, Parulewicz ), początkowo były nazwiskami odojcowskimi, i na ziemiach etnicznie polskich osoby takie z dużą dozą prawdopodobieństwa mogły przynależały do mieszczaństwa a na wschodnich ziemiach do szlachty litewsko – ruskiej.

Robercie, napisałeś w swoim poście: „(…), mam dość rzadkie nazwisko: Paralewicz – znalazłem ich na Litwie i Wołyniu. Szlachta, ale w herbarzach nie widnieje to nazwisko. Skąd i od czego może pochodzić? Widziałem również Parolewicz na Mazowszu, ale nie wiem czy nazwiska są ze sobą powiązane.”.
Piszesz: „(…).Szlachta, ale w herbarzach nie widnieje to nazwisko. (…)”. Rozumiem, że wiesz [ przypuszczasz ], iż osoby noszące nazwisko Paralewicz, Parolewicz i podobnie przynależały do szlachty. Jednocześnie dodajesz, iż nazwisko Paralewicz, nie występuje w herbarzach. Fakt nie występowania konkretnego nazwiska w herbarzach jeszcze nie przesądza, że osoba nosząca to nazwisko nie pochodziła ze szlachty. Ludzie zmieniali, dostosowywali, ulepszali swoje pierwotne nazwiska z jakiś powodów i takie nazwiska nie zawsze są wymieniane w herbarzach. W zasadzie wiedza historyczna o rodzinie, dokumenty, wszechstronna kwerenda genealogiczna może doprowadzić do konstatacji o szlacheckim lub nieszlacheckim pochodzeniu konkretnej rodziny noszącej takie czy inne nazwisko.

Robercie, trudno jednoznacznie stwierdzić:
1. Czy obecne nazwisko Paralewicz, Parolewicz i Parulewicz jest nazwiskiem patronimicznym czy jest nazwiskiem strukturalnym;
2. Czy obecne nazwisko Paralewicz, Parolewicz i Parulewicz jest nazwą osobową wywodzącą się z jednego pnia [ bazy, tematu, rdzenia ] słowotwórczego;
3. Czy osoby noszące obecnie nazwisko Paralewicz, Parolewicz i Parulewicz są potomkami osób wywodzących się ze stanu szlacheckiego czy innego stanu [ chłopstwo ( włościanie ), mieszczanie ].

Skupmy się na nazwisku Paralewicz – zapisie graficznym Paralewicz. Nazwisko to zostało wymienione w rewizji starostwa brzeskiego przeprowadzonej przez Dymitra Sapiehę w roku 1566 [ w tym czasie starostwo brzeskie znajdowało się w Wielkim Księstwie Litewskim ]. Rewizje były też nazywane lustracjami. W rewizji tej wymieniona jest wieś [ sioło ] Miedwiedica [ w roku 1570 Niedzwiedzicza, dziś Niedźwiedzica ] był to prawdopodobnie zaścianek będący częścią wsi Studzianka. W lustracji z roku 1570 został on nawet określony jako odrębna wieś. Dodam, że dawna wieś Miedwiedica to obecna kolonia o nazwie Niedźwiedzica, która położona jest w Polsce, w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Łomazy. W rewizji starostwa brzeskiego z roku 1566 wymieniony jest z imienia i nazwiska Andrejko Paralewicz, który mieszkał we wsi Miedwiedica i posiadał jakiś kawałek ziemi z 48 włók należących do tej wsi oraz 3 morgi i 10 prętów naddatku.
„W 1566 r. taką rewizję na terenie starostwa brzeskiego przeprowadził Dymitr Sapieha. Wbrew często spotykanemu w literaturze stanowisku nie była to pierwsza rewizja jaką przeprowadzono na terenie starostwa brzeskiego. W tym miejscu warto by wyjaśnić parę terminów z zakresu miar. Podstawową jednostką powierzchni była włóka. Na terenie Podlasia została ona wprowadzona stopniowo około połowy XVI w., a obowiązek rozmierzenia nałożony został wprowadzoną w 1558 r. „Ustawą na wołoki”. Na terenie starostwa brzeskiego nastąpiło to jednak już trochę wcześniej. Przeprowadzenie pomiary włócznej było wielką operacją. Zamiast istniejących wcześniej gospodarstw, często rozproszonych i o nierównych polach, wprowadzono zwarte regularne wsie o jednolitych równych polach. Znane jest kilka rodzajów włók: na terenie Podlasia obowiązywały tzw. włóki chełmińskie liczące 16,8 ha. Włóka chełmińska dzieliła się na 30 morgów ( 0,56 ha ) każdy po 30 prętów ( 1,87 ara ). Pomiara włóczna wprowadzała także naddatki. Każdy gospodarz musiał płacić od posiadanej włóki jednakową opłatę, ale pola nie były przecież jednolite. Na wymierzonym kawałku mogła być część gorszej jakości np. bagienna. Aby wyrównać te różnice w jakości wprowadzano naddatki – specjalne kawałki pola, które wynagradzały posiadanie słabszej części pola. (…).”. [ za Andrzej Buczyło: Studzianka w 1566 r. w świetle rewizji starostwa brzeskiego ].
Wieś Miedwiedica była własnością króla [ tak zwana królewszczyzna ]. Z rewizji z 1566 roku wynika, że wsie wchodzące w skład starostwa brzeskiego były zamieszkane przez ludność miejscową [ chłopi ] – Rusinów oraz bojarów i drobną szlachtę przybyłą z Mazowsza. Niestety nic nie jest wiadomo czy Andrejko Paralewicz był Rusińskim chłopem, Rusińskim bojarem czy polskim szlachcicem przybyłym z Mazowsza. Więcej przeczytasz w artykule Andzreja Buczyło pod tytułem Koszoły w świetle rewizji starostwa brzeskiego Dymitra Sapiehy z 1566 r. – od strony 12 do strony 14. Tu jest link do tego artykułu:
http://tloka.pl/wp-content/uploads/2015 ... zanr-6.pdf [ od strony 12 do 14 ]
oraz w artkule Andrzeja Buczyło pt. Studzianka w 1566 r. w świetle rewizji starostwa brzeskiego [ od strony 3 do strony 5 ]. Tu jest link do przedmiotowego artykułu:
http://www.studzianka.pl/echo17.pdf
Tu jest link pod którym możesz zobaczyć położenie wsi Niedźwiedzica i wsi Studzianka, które oddalone są od siebie koło 4 km:
https://www.google.pl/maps/dir/Nied%C5% ... 51.9264238
Skoro w roku 1566 nazwisko jest zapisane w formie Paralewicz to należy przyjąć, iż jest ono odojcowską nazwą osobową [ nazwiskiem patronimicznym ]; ojciec Paral, syn Paralewicz – przynajmniej w tym przypadku.
To chyba nie jedyny ślad nazwiska Paralewicz. Jadwiga Romanowska [ ur. 9 października 1895 w Linderówce, powiat podhajecki, zm. 15 lipca 1964 w Gdańsku ] – pielęgniarka. Urodziła się w rodzinie ziemiańskiej herbu Boża Wola. Była córką Aleksandra Romanowskiego – sędziego i Marii z domu Paralewicz.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jadwiga_Romanowska

Wróćmy do genezy nazwiska Paralewicz, Parolewicz, Parulewicz. W zasadzie do tematu tego nazwiska: Paral, Parol, Parul. Według etymologii opracowanej przez panią Ewę Szczodruch nazwisko:
• Paral - od parala, paralusz, dziś paraliż ‘bezwład mięśni’.
• Parol - 1655 od parol ‘zobowiązanie ustne; słowo honoru’.
• Parul - 1474 od para ‘substancja lotna; dech, tchnienie’, też ‘dwie jednakowe sztuki czegoś’, parzyć; od parol ‘zobowiązanie ustne; słowo honoru’.
• Parulewicz - od para ‘substancja lotna; dech, tchnienie’, też ‘dwie jednakowe sztuki czegoś’, parzyć; od parol ‘zobowiązanie ustne; słowo honoru’.
http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=44&sub=548
Według opracowania E. Skalskiej pt. Nazwiska na Mazowszu w XVI wieku [ Zakład Języka Polskiego Uniwersytet Gdański ] nazwisko Parul było notowane na Mazowszu przynajmniej już w XVI wieku.
Słownik najstarszych nazwisk polskich wymienia nazwisko Parul, które według tego źródła ma pochodzić od zwrotu parać się ‘zajmować się czymś’ i być odapelatywną nazwą osobową, która notowana była w dokumentach już w roku 1474 [ strona 114 ].
Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII wieku Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk pod hasłem Parol wymienia kilka ewentualnych etymologii tego miana. Nie będę cytował ponieważ jest tego dość dużo. Najlepiej jak sam przeczytasz. Tu jest link:
http://xvii-wiek.ijp-pan.krakow.pl/pan_ ... AROL#10624

Od siebie dodam, że w grę może wchodzić też rzeczownik „para” albo czasownik zwrotny „parać się”. Profesor Wiesław Boryś [ pracujący w Katedrze Filologii Chorwackiej, Serbskiej i Słoweńskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz kierownik Pracowni Języka Prasłowiańskiego PAN, członek Międzynarodowej Komisji Etymologicznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów ] twierdzi, że zwrot „parać się” przed XVI wiekiem oznaczał ‘przebywać gdzieś’. Profesor Aleksander Brückner [ polski slawista, historyk literatury i kultury polskiej ] podaje zapomniane już znaczenie słowa „para”. Jak mówi słowo „para” istniało w językach słowiańskich i miało oznaczać „duszę zwierzęcia’. Tak więc zapomniane słowiańskie słowo „para” mogło też znaczyć: tchnienie ożywcze, duch, dusza. Może, któreś z tych wyrazów jest protoplastą przezwiska/nazwiska Paral. W takim razie nazwa osobowa Paral może składać się z rdzenia para– oraz prostego sufiksu –l [ para + l = Paral, Para–l ]. Należy też dodać, że słowa para to też ‘substancja lotna; ciało lotne, które w warunkach zwykłych występuje w stanie ciekłym”. Oczywiście to tylko moja hipoteza.

Profesor Kazimierz Rymut pisał w jednej ze swoich prac: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. Tak więc tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych oraz kwerenda genealogiczna może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób oraz kiedy powstało konkretne nazwisko i rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego i etnicznego osób noszących wymienione powyżej nazwiska. To już pozostawiam Tobie, Robercie.
Mam nadzieję, że choć trochę pomogą Ci moje informacje w badaniach nad historią, genezą nazwiska i rodu Paralewicz. Oczywiście wnioski i ewentualną weryfikację już pozostawiam Tobie, Robercie.

Pozdrawiam – Roman.


PS.
Na Mazowszu jest:
1. obecnie wieś o nazwie Parole, która położona jest wieś w województwie mazowieckim, w powiecie pruszkowskim, w gminie Nadarzyn, nad rzeką Utratą. Była to wieś szlachecka, która w drugiej połowie XVI wieku znajdowała się w powiecie tarczyńskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego. [ za Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 288, Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4. ].
http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geogra ... om_VII/870
2. obecnie wieś o nazwie Parolice, która położona w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, w gminie Cielądz. W XVI wieku wieś nazywała się Parulicze.
http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geogra ... om_VII/870

Oswald Zaprzaniec z Siemuszowej Pietruski opracował i wydał we Lwowie w roku 1845 Elektorów Poczet Którzy Niegdyś Głosowali Na Elektorów Jana Kazimierza r.1648, Jana III. r. 1674, Augusta II. r. 1697 i Stanisława Augusta r. 1764, Najjaśniejszych Królów Polskich Wielkich Książąt Litewskich i t.d., i t.d., i t.d.
Na stronie 112 jest wymienione nazwisko Parul. Pod tym nazwiskiem wymieniony:
1. Parul Paweł – na Jana Kazimierza, z Ziemi Warszawskiej,
2. Parul Stanisław – na Jana Kazimierza, z Ziemi Warszawskiej,
3. Parul Wojciech – na Jana Kazimierza, z Ziemi Warszawskiej,
4. Paral Maciej – na Jana Kazimierza, z Ziemi Warszawskiej,
5. Parol Franciszek – na Augusta II, z Ziemi Czerskiej,
6. Parul Franciszek – na Augusta II, z Ziemi Warszawskiej,
7. Parol Jan – na Augusta II, z Województwa Nowogrodzkiego.

Ewaryst Andrzej Kuropatnicki w Warszawie, w roku 1789 wydał opracowanie pt. Wiadomość o kleynocie szlacheckim oraz herbach domów szlacheckich w Koronie Polskiey i Wielkim Xięstwie Litewskim, Tudzież w przyległych Prowincyach z Ksiąg Paprockiego, Okolskiego, Potockiego, Rzączynskiego, Niesieckiego, Dunczewskego, Chmielowskiego, oraz Aktu Elekcyi JKM Stanisława Augusta Jako też z Aktów Konfedaracyi na Seymie Convocationis 1764 zaczetey, a w roku 1766 rozwiązaney tudzież z Konstytucyi innych Seymów za teraźniejszego Panowania odprawionych Zebrana w Czterech Częściach.
W publikacji znajdziemy następujące części [ rozdziały ]:

Część I – zawiera traktat wyjęty z księgi Heraldica wydany w 1752 r. przez Józefa Aleksandra Jabłonowskiego.
Część II – nosi tytuł: Zbiór nazwisk domów z ich herbami w Koronie Polskiey i Wielkim Xięstwie Litewskim.
Część III – nosi tytuł: Opisy herbów.
Część IV – nosi tytuł: Chronologia Królów i Xiążąt Polskich.
W części II przedmiotowego opracowania pt. Zbiór nazwisk domów z ich herbami w Koronie Polskiey i Wielkim Xięstwie Litewskim na stronie 78 znajdują się dwa nazwiska:
1. Parul – przynależny herb: Nałęcz;
2. Parul – przynależny herb: Prawdzic.

Moim zdaniem nic nie stało na przeszkodzie aby niektóre osoby lub niektórzy członkowie ich rodzin przyjęli z czasem nazwisko: Paralewicz, Parolewicz, Parulewicz. Ale czy tak było, tego niestety nie wiem?
.
Roman.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
LitwosOffline
Temat postu:   PostWysłany: 04-05-2017 - 23:02
Sympatyk


Dołączył: 25-03-2016
Posty: 738

Status: Offline
Romanie,

dziekuje slicznie Smile Jestes niezawodny.

Wykaz elektorow i wymienione nazwisko we wszystkich formach, oraz fakt ze "icz" moze miec zrodlo koronne - jest mocna poszlaka, ze nazwisko pochodzi jednak z Mazowsza.

_________________
Pozdrawiam
Robert
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
lipczynskaOffline
Temat postu: Piśniak,Lipczyński  PostWysłany: 05-05-2017 - 21:59
Sympatyk


Dołączył: 02-07-2016
Posty: 22

Status: Offline
Witam
Poszukuje pochodzenia nazwiska Piśniak oraz Lipczyński
Pozdrawiam
Malwina
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
danishaOffline
Temat postu:   PostWysłany: 05-05-2017 - 22:51
Zasłużony
Nieaktywny


Dołączył: 01-05-2007
Posty: 1138

Status: Offline
Lipczyński z jakich terenów?
Jedna z moich pra.. Marianna Lipczyńska ur ok.1781 wyszła za mąż za Ignacego Wiśniewskiego w 1799 roku w Wąwolnicy.
Dana
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Wyświetl posty z ostatnich:     
Skocz do:  
Wszystkie czasy w strefie GMT - 12 Godzin
Napisz nowy temat   Ten temat jest zablokowany bez możliwości zmiany postów lub pisania odpowiedzi
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Powered by PNphpBB2 © 2003-2006 The PNphpBB Group
Credits
donate.jpg
Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego zawiera forum genealogiczne i bazy danych przydatne dla genealogów © 2006-2024 Polskie Towarzystwo Genealogiczne
kontakt:
Strona wygenerowana w czasie 1.158604 sekund(y)