Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego

flag-pol flag-eng home login logout Forum Fotoalbum Geneszukacz Parafie Geneteka Metryki Deklaracja Legiony Straty
piątek, 29 marca 2024

longpixel


Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Autor Wiadomość
ROMAN_BOffline
Temat postu: Rozważania o genezie nazwiska Holfach i Hilke.  PostWysłany: 14-05-2017 - 21:03
Sympatyk


Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192

Status: Offline
Mieszko95 napisał:
Czy mógłbym prosić o nazwiska Holfach i Hilke.
Moi przodkowie o tym nazwisku mieszkali w miejscowości Soczewka pod Płockiem.
Z góry dziękuję



Witaj Patryku!

Pytasz o etymologię nazwiska Hilke i Holfach. Na pierwszy rzut oka oba nazwiska najprawdopodobniej wywodzą się z kręgu języka niemieckiego.

Zacznijmy rozważania od nazwiska Hilke. Hilke to nazwa osobowa, która może być imieniem i nazwiskiem. A co najciekawsze w niej to to, że może ona odnosić się do kobiety jak i mężczyzny. Tak więc miano Hilke jest zarówno imieniem kobiecym jak i imieniem męskim. W przypadku mężczyzn imię to było rzadko nadawane. Imię Hilke z czasem stało się też nazwiskiem. Hilke to dolnosaksoński wariat [ skrócona forma ] staroniemieckiego kobiecego imienia Hildegard. Niemiecka etymologia tak mówi o pochodzeniu tego imienia: „Hildegard ist ein alter deutscher weiblicher Vorname, dessen erster Bestandteil aus althochdeutsch hilt(j)a = Kampf gebildet ist. Der zweite Bestandteil stammt aus dem Germanischen und bedeutet Schutz.”. Sens tego zapisu w języku polskim można oddać w następujący sposób: Hildegard do staroniemieckie imię kobiece, pierwsza jego część pochodzi z języka staro-wysoko-niemieckiego od słowa hilt(j)a = walka. Druga część pochodzi z języka germańskiego i oznacza ochronę. Tak więc Hilke = walka.
W Słowniku etymologicznym miast i gmin PRL profesora Stanisława Rosponda [ Ossolineum, 1984 ] na stronie 262 między innymi czytamy: (...) nazwa Olkusz nie jest całkowicie jasna. Prawdopodobnie jest pochodzenia obcego ( niem. ). Może zapisy z nagłosowym Hil– oddają niemieckie nazwy Hilko, Hilke, Hilkmann; a to pochodzi od germ. Heldiz, starosaskie hild = „walka” ( por. Hildebrand i inne liczne złożenia niem. nazwisk ). Obcy nagłos Hilk– ulegał różnym przeinaczeniom, spolszczeniom: Hilkusz – Ilkusz lub Elkusz, Lkusz i wreszcie Olkusz. Nagłos olk– najbardziej wydawał się rodzimy, polski. (…)”.
Tak więc męskie imię Hilke [ inaczej Hilcus ] pochodzi od złożonych imion typu Hildebrand gdzie pierwszy człon znaczy walka; Hilke = walka.
Kończąc ten wątek dodam, że imię / nazwisko Hilke występuje na gruncie języka niemieckiego, języka dolnosaksońskiego oraz języka fryzyjskiego – głównie w Holandii. Wniosek jaki się nasuwa, że Twój przodek noszący nazwisko Hilke mógł przybyć ogólnie z terenu Niemiec, w szczególności z obszaru Saksonii lub z Fryzji [ Fryzja do historyczna kraina położona w północno-zachodniej Europie, wzdłuż wybrzeża Morza Północnego. Obecnie w granicach Niemiec, Danii i Holandii ]. Zatem, imię i nazwisko Hilke [ może też i Hilka ] jest zdrobnieniem dolnosaksońsko – fryzyjskich imion złożonych zawierających człon Hild [ hilt ], takich jak Hildegard, Hildebrand.


Przejdźmy do nazwiska Holfach. Holfach to najprawdopodobniej złożenie dwóch wyrazów. Każdy z nich z osobna ma swoje znaczenie ale po złożeniu powstaje nowy wyraz, który nabiera innego, nowego znaczenia. Zapisać to można w następujący sposób: Hol + fach = Holfach; Hol–fach ]. Zapis graficzny tego nazwiska wskazuje na niemiecki język. Przejrzałem kilka słowników ale nie znalazłem w nim wyrazu holfach – może nie w tych słownikach szukałem. Jest bardzo podobny wyraz holzhach. Może jakiś chochlik wkradł się do zapisu nazwiska i pierwotnie brzmiało ono Holzfach [ holz + fach = holzfach ]. Słowo holz jako rzeczownik znaczy ‘drewno, drzewo’ a jako przymiotnik ‘drewniany, drzewny’ i ma też obecnie kilka innych znaczeń. Apelatyw holz pochodzi z języka staro–wysoko–niemieckiego [ Althochdeutsch ] i znaczy ‘drewno, drzewo’. Ale czy apelatyw holz jest równy wyrazowi hol [ holz = hol ] a może jest nierówny [ holz ≠ hol ]. Wiemy już, że słowo holz jest niemieckim [ staro – wysoko – niemieckim ] wyrazem. Ale czy apelatyw hol jest też niemieckiego pochodzenia? Może pochodzi z innego języka? Jest pewne wyjaśnienie mówiące, że może jednak znaczeniowo holz = hol. Wyjaśnienie tej zagadki związane jest z nazwą kraju nazywanego po niemiecku Niederlande potocznie nazywanego Holland a po polsku to Holandia. Niemcy tak piszą o etymologii nazwy geograficznej Holland: „Offizieller Staatsname: Koninkrijk der Nederlanden; Königreich der Niederlande. Nederland heißt auf deutsch „niedriges Land“. Diesen Namen bekam das Land von den Habsburgern, um die Niederen Rheinlande von den Besitzungen am Oberrhein zu unterscheiden. Die Bezeichnung Holland bezieht sich lediglich auf zwei von 12 Provinzen der Niederlande: Noord-(=Nord-) und Zuid-(=Süd-) Holland. Die Silbe holt (hol) bedeutet „Holz“ und weist auf bewaldetes Land hin.”.
Z tego tekstu najważniejszym zdaniem dla nas jest: (…) Holland. Die Silbe holt (hol) bedeutet „Holz“ und weist auf bewaldetes Land hin.”. Holandia [ Holland ]. Sylaba holt ( hol ) znaczy „holz” [ drewno, drzewo ] i wskazuje na zalesiony kraj [ lesisty kraj, zalesiona ziemia ].
Nazwa Holandia [ w języku niderlandzkim: Holland ] wywodzi się z wczesnego średniowiecza: pierwszy raz w źródłach pojawiła się w IX wieku. Jest pochodzenia germańskiego, prawdopodobnie pochodzi od dwóch słów języka staroniderlandzkiego: holt [ „lesisty” ] i land [ „kraj” ], opisującego początkowo ziemie wokół Haarlemu. W XI wieku pojawia się w najstarszych kronikach holenderskich Annales Egmundenses, gdzie określa księstwo Holandii.
Dodam, że język niderlandzki [ język – dialekt holenderski, język – dialekt flamandzki ] wywodzi się z grupy języków germańskich i zaliczany jest do języków dolnoniemieckich. Dialekt holenderski – dialekt języka niderlandzkiego używany w prowincjach Holandia Północna i Holandia Południowa. I dlatego dziś język niderlandzki ma wiele lokalnych odmian. Skoro są odmiany [ gwary ] to te same słowa, wyrazy mogą być różnie wymawiane oraz zapisywane lub/i posiadać inne znaczenie. Dlatego obecnie w Holandii w szkołach uczą wystandaryzowanego języka holenderskiego [ niderlandzkiego ].
Zostańmy przez chwilę przy języku staroniderlandzkim. Staroniderlandzki jest bardzo blisko spokrewniony z językiem starosaksońskim, językiem starosaskim. Językiem tym posługiwali się Anglowie i Sasi. Język ten rozpadła się na dwie formy, które rozwinęły się w Anglii w język staroangielski, a w północnych Niemczech w język dolnoniemiecki. Wielu językoznawców uważa nawet, iż mógł być to jeden i ten sam język. Językiem dolnoniemieckim [ dialekty dolnoniemieckie, język dolnosaksoński lub dolnosaski ] posługują się mieszkańcy Niemiec północnych [ landy – Brandenburgia, Hamburg, Brema, Meklemburgia-Pomorze Przednie, Dolna Saksonia, Saksonia-Anhalt, Szlezwik-Holsztyn ] i Holandii. Do dziś ich współczesne formy wykazują między sobą największą liczbę podobieństw wśród języków zachodniogermańskich. Skoro język staroangielski i dolnoniemiecki są ze sobą spokrewnione i wywodzą się z jednego pnia to może w języku angielskim odnajdziemy słowo holt [ hol ]. W języku angielskim jest słowo holt. Wyraz ten jest opisany w Collins English Dictionary. Copyright Š HarperCollins Publishers w następujący sposób:
1. „Noun, archaic or poetic, a wood or wooded hill”. Archaiczny lub poetycki rzeczownik wood w znaczeniu ‘drewno, lasek [ mały las ] lub przymiotnik wooded ‘zalesiony, lesisty’ – np. o wzgórzach. Hill [ rzeczownik ] – wzgórze, pagórek, wzniesiecie; czasownik – otaczać wzgórzami. Wooded hill – zalesione wzgórze, pagórek, wzniesienie.
Pochodzenie słowa holt: „Old English holt; related to Old Norse holt, Old High German holz, Old Slavonic kladũ log, Greek klados twig”. Staroangielskie słowo holt; związane, powiązane ze staronordyckim Holt, staro – wyskoko – niemieckim holz, (…).
2. „Noun, the burrowed lair of an animal, esp an otter”. Word origin of 'holt': a phonetic variant of hold. Oddając sens tej frazy można powiedzieć: Rzeczownik, wykopana jama, nora, legowiska przez zwierzę zwłaszcza przez wydrę [ ale może też przez inne zwierzę np. królik ]. Pochodzenie słowa holt: fonetyczny wariat hold ‘komora’.

Połowę zagadki chyba rozwiązaliśmy, wiemy, że apelatyw hol [ holt ] istniał i istnieje, odnajdziemy go w nazwie własnej Holland; Hol – land. Pochodzi on najprawdopodobniej z dialektu holenderskiego języka niderlandzkiego, zaliczanego do języka dolnoniemieckiego. Natomiast jego znaczenie może być różne, napisałem o nim powyżej.

Pozostaje ustalić co znaczy apelatyw fach. Według niemieckiego słownika Duden [ Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus ] słowo fach pochodzi od: mittelhochdeutsch vach = Stück, Teil, Abteilung einer Wand o. Ä., althochdeutsch fah = Mauer, ursprünglich = ( Zusammen ) gefügtes, Gebundenes, Geflochtenes”.
• Język średnio – wysko – niemiecki „vach” = kawałek, część, odłam; fragment, [ składnik, element, częściowy; odgrodzenie, dział, przegrodzenie, wydział ] muru, ściany.
• Język staro – wysoko – niemiecki „fah” = mur, ściana; pierwotnie ( razem ) skręcona, spleciona, powiązana.
Zatem, wiemy już co znaczy słowo fach = fah.

Moim zdaniem aby ustalić co może znaczyć i od czego pochodzi nazwa osobowa Holfach należy przyjąć, że pochodzi ona od apelatywu holfach. Słowo holfach w mojej ocenie jest złożeniem dwóch wyrazów, który z osobna posiada indywidualne znaczenie. Po złożeniu ich w jednorodną strukturę nabiera innego znaczenia niż słowa wchodzące do niego. Takiego znaczenia jakie mu zostało nadane. Tak więc co może znaczyć apelatyw holfach? Biorąc pod uwagę dotychczasowe ustalenia przypuszczam, że apelatyw holfach jest nazwą zawodu i to starego zawodu. Według mnie zawód ten polegał na wyplataniu, splataniu z gałęzi, kawałków drewna większych fragmentów tworzących na przykład ściany, maty o różnych rozmiarach. Wytworzone maty lub/i ściany mogły służyć do budowy domów, zagród lub innych schronień albo do osłony czegoś lub kogoś. Tak więc nazwa osobowa Holfach pochodzi od apelatywu holfach [ holfah ]. Oczywiście jest to tylko moja robocza hipoteza.

Zapewne mogą też i istnieć inne wyjaśnienia pochodzenia i znaczenia nazwiska Holfach i Hilke. Niemniej jednak ja proponuję hipotezy, które opisałem powyżej przy założeniu, że zapis graficzny mian Holfach i Hilke jest odwzorowaniem ich poprawnej formy, pochodzącej z szeroko rozumianego języka niemieckiego.

Patryku, mam nadzieję, że moje rozważania, hipotezy oraz zebrane informacje pomogą Ci w badaniach nad historią nazwiska i rodziny noszącej nazwisko Holfach i Hilke. Bo jak pisał profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”.

Pozdrawiam – Roman.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Mieszko95Offline
Temat postu: Rozważania o genezie nazwiska Holfach i Hilke.  PostWysłany: 14-05-2017 - 21:41
Sympatyk


Dołączył: 05-07-2015
Posty: 220
Skąd: Płock
Status: Offline
Serdecznie Panu dziękuję za tak wiele cennych informacji.
Będzie to dla mnie motywacją do dalszych poszukiwań.

_________________
Pozdrawiam
Patryk Mieszkowicz
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Mieszko95Offline
Temat postu: Re: Rozważania o genezie nazwiska Holfach i Hilke.  PostWysłany: 17-05-2017 - 21:19
Sympatyk


Dołączył: 05-07-2015
Posty: 220
Skąd: Płock
Status: Offline
ROMAN_B napisał:
Mieszko95 napisał:
Czy mógłbym prosić o nazwiska Holfach i Hilke.
Moi przodkowie o tym nazwisku mieszkali w miejscowości Soczewka pod Płockiem.
Z góry dziękuję



Witaj Patryku!

Pytasz o etymologię nazwiska Hilke i Holfach. Na pierwszy rzut oka oba nazwiska najprawdopodobniej wywodzą się z kręgu języka niemieckiego.

Zacznijmy rozważania od nazwiska Hilke. Hilke to nazwa osobowa, która może być imieniem i nazwiskiem. A co najciekawsze w niej to to, że może ona odnosić się do kobiety jak i mężczyzny. Tak więc miano Hilke jest zarówno imieniem kobiecym jak i imieniem męskim. W przypadku mężczyzn imię to było rzadko nadawane. Imię Hilke z czasem stało się też nazwiskiem. Hilke to dolnosaksoński wariat [ skrócona forma ] staroniemieckiego kobiecego imienia Hildegard. Niemiecka etymologia tak mówi o pochodzeniu tego imienia: „Hildegard ist ein alter deutscher weiblicher Vorname, dessen erster Bestandteil aus althochdeutsch hilt(j)a = Kampf gebildet ist. Der zweite Bestandteil stammt aus dem Germanischen und bedeutet Schutz.”. Sens tego zapisu w języku polskim można oddać w następujący sposób: Hildegard do staroniemieckie imię kobiece, pierwsza jego część pochodzi z języka staro-wysoko-niemieckiego od słowa hilt(j)a = walka. Druga część pochodzi z języka germańskiego i oznacza ochronę. Tak więc Hilke = walka.
W Słowniku etymologicznym miast i gmin PRL profesora Stanisława Rosponda [ Ossolineum, 1984 ] na stronie 262 między innymi czytamy: (...) nazwa Olkusz nie jest całkowicie jasna. Prawdopodobnie jest pochodzenia obcego ( niem. ). Może zapisy z nagłosowym Hil– oddają niemieckie nazwy Hilko, Hilke, Hilkmann; a to pochodzi od germ. Heldiz, starosaskie hild = „walka” ( por. Hildebrand i inne liczne złożenia niem. nazwisk ). Obcy nagłos Hilk– ulegał różnym przeinaczeniom, spolszczeniom: Hilkusz – Ilkusz lub Elkusz, Lkusz i wreszcie Olkusz. Nagłos olk– najbardziej wydawał się rodzimy, polski. (…)”.
Tak więc męskie imię Hilke [ inaczej Hilcus ] pochodzi od złożonych imion typu Hildebrand gdzie pierwszy człon znaczy walka; Hilke = walka.
Kończąc ten wątek dodam, że imię / nazwisko Hilke występuje na gruncie języka niemieckiego, języka dolnosaksońskiego oraz języka fryzyjskiego – głównie w Holandii. Wniosek jaki się nasuwa, że Twój przodek noszący nazwisko Hilke mógł przybyć ogólnie z terenu Niemiec, w szczególności z obszaru Saksonii lub z Fryzji [ Fryzja do historyczna kraina położona w północno-zachodniej Europie, wzdłuż wybrzeża Morza Północnego. Obecnie w granicach Niemiec, Danii i Holandii ]. Zatem, imię i nazwisko Hilke [ może też i Hilka ] jest zdrobnieniem dolnosaksońsko – fryzyjskich imion złożonych zawierających człon Hild [ hilt ], takich jak Hildegard, Hildebrand.


Przejdźmy do nazwiska Holfach. Holfach to najprawdopodobniej złożenie dwóch wyrazów. Każdy z nich z osobna ma swoje znaczenie ale po złożeniu powstaje nowy wyraz, który nabiera innego, nowego znaczenia. Zapisać to można w następujący sposób: Hol + fach = Holfach; Hol–fach ]. Zapis graficzny tego nazwiska wskazuje na niemiecki język. Przejrzałem kilka słowników ale nie znalazłem w nim wyrazu holfach – może nie w tych słownikach szukałem. Jest bardzo podobny wyraz holzhach. Może jakiś chochlik wkradł się do zapisu nazwiska i pierwotnie brzmiało ono Holzfach [ holz + fach = holzfach ]. Słowo holz jako rzeczownik znaczy ‘drewno, drzewo’ a jako przymiotnik ‘drewniany, drzewny’ i ma też obecnie kilka innych znaczeń. Apelatyw holz pochodzi z języka staro–wysoko–niemieckiego [ Althochdeutsch ] i znaczy ‘drewno, drzewo’. Ale czy apelatyw holz jest równy wyrazowi hol [ holz = hol ] a może jest nierówny [ holz ≠ hol ]. Wiemy już, że słowo holz jest niemieckim [ staro – wysoko – niemieckim ] wyrazem. Ale czy apelatyw hol jest też niemieckiego pochodzenia? Może pochodzi z innego języka? Jest pewne wyjaśnienie mówiące, że może jednak znaczeniowo holz = hol. Wyjaśnienie tej zagadki związane jest z nazwą kraju nazywanego po niemiecku Niederlande potocznie nazywanego Holland a po polsku to Holandia. Niemcy tak piszą o etymologii nazwy geograficznej Holland: „Offizieller Staatsname: Koninkrijk der Nederlanden; Königreich der Niederlande. Nederland heißt auf deutsch „niedriges Land“. Diesen Namen bekam das Land von den Habsburgern, um die Niederen Rheinlande von den Besitzungen am Oberrhein zu unterscheiden. Die Bezeichnung Holland bezieht sich lediglich auf zwei von 12 Provinzen der Niederlande: Noord-(=Nord-) und Zuid-(=Süd-) Holland. Die Silbe holt (hol) bedeutet „Holz“ und weist auf bewaldetes Land hin.”.
Z tego tekstu najważniejszym zdaniem dla nas jest: (…) Holland. Die Silbe holt (hol) bedeutet „Holz“ und weist auf bewaldetes Land hin.”. Holandia [ Holland ]. Sylaba holt ( hol ) znaczy „holz” [ drewno, drzewo ] i wskazuje na zalesiony kraj [ lesisty kraj, zalesiona ziemia ].
Nazwa Holandia [ w języku niderlandzkim: Holland ] wywodzi się z wczesnego średniowiecza: pierwszy raz w źródłach pojawiła się w IX wieku. Jest pochodzenia germańskiego, prawdopodobnie pochodzi od dwóch słów języka staroniderlandzkiego: holt [ „lesisty” ] i land [ „kraj” ], opisującego początkowo ziemie wokół Haarlemu. W XI wieku pojawia się w najstarszych kronikach holenderskich Annales Egmundenses, gdzie określa księstwo Holandii.
Dodam, że język niderlandzki [ język – dialekt holenderski, język – dialekt flamandzki ] wywodzi się z grupy języków germańskich i zaliczany jest do języków dolnoniemieckich. Dialekt holenderski – dialekt języka niderlandzkiego używany w prowincjach Holandia Północna i Holandia Południowa. I dlatego dziś język niderlandzki ma wiele lokalnych odmian. Skoro są odmiany [ gwary ] to te same słowa, wyrazy mogą być różnie wymawiane oraz zapisywane lub/i posiadać inne znaczenie. Dlatego obecnie w Holandii w szkołach uczą wystandaryzowanego języka holenderskiego [ niderlandzkiego ].
Zostańmy przez chwilę przy języku staroniderlandzkim. Staroniderlandzki jest bardzo blisko spokrewniony z językiem starosaksońskim, językiem starosaskim. Językiem tym posługiwali się Anglowie i Sasi. Język ten rozpadła się na dwie formy, które rozwinęły się w Anglii w język staroangielski, a w północnych Niemczech w język dolnoniemiecki. Wielu językoznawców uważa nawet, iż mógł być to jeden i ten sam język. Językiem dolnoniemieckim [ dialekty dolnoniemieckie, język dolnosaksoński lub dolnosaski ] posługują się mieszkańcy Niemiec północnych [ landy – Brandenburgia, Hamburg, Brema, Meklemburgia-Pomorze Przednie, Dolna Saksonia, Saksonia-Anhalt, Szlezwik-Holsztyn ] i Holandii. Do dziś ich współczesne formy wykazują między sobą największą liczbę podobieństw wśród języków zachodniogermańskich. Skoro język staroangielski i dolnoniemiecki są ze sobą spokrewnione i wywodzą się z jednego pnia to może w języku angielskim odnajdziemy słowo holt [ hol ]. W języku angielskim jest słowo holt. Wyraz ten jest opisany w Collins English Dictionary. Copyright © HarperCollins Publishers w następujący sposób:
1. „Noun, archaic or poetic, a wood or wooded hill”. Archaiczny lub poetycki rzeczownik wood w znaczeniu ‘drewno, lasek [ mały las ] lub przymiotnik wooded ‘zalesiony, lesisty’ – np. o wzgórzach. Hill [ rzeczownik ] – wzgórze, pagórek, wzniesiecie; czasownik – otaczać wzgórzami. Wooded hill – zalesione wzgórze, pagórek, wzniesienie.
Pochodzenie słowa holt: „Old English holt; related to Old Norse holt, Old High German holz, Old Slavonic kladũ log, Greek klados twig”. Staroangielskie słowo holt; związane, powiązane ze staronordyckim Holt, staro – wyskoko – niemieckim holz, (…).
2. „Noun, the burrowed lair of an animal, esp an otter”. Word origin of 'holt': a phonetic variant of hold. Oddając sens tej frazy można powiedzieć: Rzeczownik, wykopana jama, nora, legowiska przez zwierzę zwłaszcza przez wydrę [ ale może też przez inne zwierzę np. królik ]. Pochodzenie słowa holt: fonetyczny wariat hold ‘komora’.

Połowę zagadki chyba rozwiązaliśmy, wiemy, że apelatyw hol [ holt ] istniał i istnieje, odnajdziemy go w nazwie własnej Holland; Hol – land. Pochodzi on najprawdopodobniej z dialektu holenderskiego języka niderlandzkiego, zaliczanego do języka dolnoniemieckiego. Natomiast jego znaczenie może być różne, napisałem o nim powyżej.

Pozostaje ustalić co znaczy apelatyw fach. Według niemieckiego słownika Duden [ Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus ] słowo fach pochodzi od: mittelhochdeutsch vach = Stück, Teil, Abteilung einer Wand o. Ä., althochdeutsch fah = Mauer, ursprünglich = ( Zusammen ) gefügtes, Gebundenes, Geflochtenes”.
• Język średnio – wysko – niemiecki „vach” = kawałek, część, odłam; fragment, [ składnik, element, częściowy; odgrodzenie, dział, przegrodzenie, wydział ] muru, ściany.
• Język staro – wysoko – niemiecki „fah” = mur, ściana; pierwotnie ( razem ) skręcona, spleciona, powiązana.
Zatem, wiemy już co znaczy słowo fach = fah.

Moim zdaniem aby ustalić co może znaczyć i od czego pochodzi nazwa osobowa Holfach należy przyjąć, że pochodzi ona od apelatywu holfach. Słowo holfach w mojej ocenie jest złożeniem dwóch wyrazów, który z osobna posiada indywidualne znaczenie. Po złożeniu ich w jednorodną strukturę nabiera innego znaczenia niż słowa wchodzące do niego. Takiego znaczenia jakie mu zostało nadane. Tak więc co może znaczyć apelatyw holfach? Biorąc pod uwagę dotychczasowe ustalenia przypuszczam, że apelatyw holfach jest nazwą zawodu i to starego zawodu. Według mnie zawód ten polegał na wyplataniu, splataniu z gałęzi, kawałków drewna większych fragmentów tworzących na przykład ściany, maty o różnych rozmiarach. Wytworzone maty lub/i ściany mogły służyć do budowy domów, zagród lub innych schronień albo do osłony czegoś lub kogoś. Tak więc nazwa osobowa Holfach pochodzi od apelatywu holfach [ holfah ]. Oczywiście jest to tylko moja robocza hipoteza.

Zapewne mogą też i istnieć inne wyjaśnienia pochodzenia i znaczenia nazwiska Holfach i Hilke. Niemniej jednak ja proponuję hipotezy, które opisałem powyżej przy założeniu, że zapis graficzny mian Holfach i Hilke jest odwzorowaniem ich poprawnej formy, pochodzącej z szeroko rozumianego języka niemieckiego.

Patryku, mam nadzieję, że moje rozważania, hipotezy oraz zebrane informacje pomogą Ci w badaniach nad historią nazwiska i rodziny noszącej nazwisko Holfach i Hilke. Bo jak pisał profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”.

Pozdrawiam – Roman.


Jeszcze raz serdecznie dziękuję za Pana pomoc. Zmotywowało mnie to do dalszych poszukiwań - owocnych!!
Dalszych Hilków odnalazłem, w XIX w. okolice Ozorkowa, Parzęczewa.
Z Holfachami ciekawsza historia.
Rozalii Ludwiki jak myślałem Holfach odnalazłem akt urodzenia pod nazwiskiem Haltfans.
Jednak akt małżeństwa rodziców, chrztu rodzeństwa wskazuje na nazwisko Halbpfaff, Andrzej jej ojciec był czeladnikiem w papierni w Soplach.
Sam urodził się ok. 1804 w Władysławowie( byłe województwo kaliskie).
Jednak akta z szukaj w archiwach mnie przerosły. Nic tam nie widzę i nie ma niestety skorowidza.

Bardzo dziękuję jeszcze raz Panu za pomoc.

_________________
Pozdrawiam
Patryk Mieszkowicz
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
ROMAN_BOffline
Temat postu:   PostWysłany: 18-05-2017 - 23:13
Sympatyk


Dołączył: 08-01-2012
Posty: 1192

Status: Offline
Witaj Patryku!

Nazwisko zapisane w graficznej formie Halbpfaff jest złożeniem dwóch wyrazów, to jest słowa halb i słowa Pfaff. Oba słowa pochodzą z języka niemieckiego:
• Halb – pół;
• Pfaff – duchowny, kapłan. Pfaff to też niemieckie nazwisko, które pochodzi od średnio – wysko – niemieckiego słowa phaffe ‘duchowny, kapłan.

Nazwisko zapisane w formie graficznej Haltfans jest złożeniem dwóch wyrazów, to jest apelatywu halt i apelatywu fans. Oba słowa pochodzą najprawdopodobniej z kręgu języka niemieckiego:
• Halt – stój, stop – jako wykrzyknik; postój, przystanek, stacja – jako rzeczownik; zatrzymaj się, zatrzymywać się, przerywać, kończyć – jako czasownik; tak, też – jako partykuła;
• Fans – obecnie fani, kibice. Chyba o nie takie znaczenie chodzi.

Patryku, z tego co napisałeś wynika, że członkowie rodziny o nazwisku Holfach byli w metrykach, sporządzonych w języku polskim zapisywani jako Holfach, Haltfans, Halbpfaff. W takim razie nazwisko Holfach, Haltfans oraz Halbpfaff może być jednym i tym samych nazwiskiem, tylko jakoś pokrętnie zapisanym w metrykach przez osoby sporządzające te dokumenty. Tylko, które z tych mian jest tym prawdziwym nazwiskiem? Nieśmiało dodam, że wszystkie te nazwy osobowe mogą też odnosić się do innego miana.
Mam wrażenie, że nazwisko zapisane graficznie jako Holfach, Haltfans, Halbpfaff nie jest nazwiskiem Twoich przodków. Przypuszczam, że ich prawdziwe nazwisko z dużą dozą prawdopodobieństwa mogło mieć inną formę graficzną – to moja daleko idąca hipoteza. Tylko jakie to mogło być nazwisko i jak ono było zapisywane w języku niemieckim? W języku polskim wiemy jak było zapisywane.
Zapewne jak wiesz w każdym języku istniały i istnieją słowa [ apelatywy ], które są zapożyczeniami z innych języków i wyrazy dziś zapomniane, nieużywane lub/i, które zmieniły znaczenie. W języku polskim jest słowo Hartful [ Arkul, Artful, Artul ]. W Słowniku Języka Polskiego pod redakcją Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego, Władysława Niedzwiedzkiego [ Warszawa 1900 ] na stronie 20 znajduje się hasło:
• „Hartful, a, lm. e, Arkul, Artful, Artul fl. kół, który flisacy, przybiwszy do lądu, wbijają w ziemię i na nim statek cumują. < zap. Nm. Haltpfahl >”.
• „Hartfulnik, a, lm. cy, Artfulnik flis hartfula pilnujący.
Zatem, wiemy już, że słowo Hartful [ Arkul, Artful, Artul ] jest wyrazem pochodzącym z terminologii flisaków. Zostało ono zapożyczone z języka niemieckiego od słowa Haltpfahl. Apelatyw haltpfahl moim zdaniem bardzo przypomina nazwisko zapisane pod graficzną postacią Halbpfaff, Haltfans i Holfach

Na stronie Carl von Ossietzky Universität Oldenburg [ Uniwersytet w Oldenburgu, Niemcy – https://www.uni-oldenburg.de/ ] znajduje się opracowanie de Vincenz, A. / Hentschel, G.: Das Wörterbuch der deutschen Lehnwörter in der polnischen Schrift - und Standardsprache. Göttingen – Oldenburg. W tekście tym jest fragment poświęcony apelatywowi Hartful [ arful, arkul, artful, artul ], który funkcjonował w języku polskim, i który jest zapożyczeniem z języka niemieckiego. Słowo to znaczy ‘zaostrzony pal wbijany w ziemię służący do cumowania statków’. Wyraz ten był używany przez polskich flisaków. W gwarze [ terminologii ] flisaków słowo arful jest opisane w następujący sposób: ‘Arful nazywa się palik na linie, to jest na kordylu, służy on do łapania statku’.
Apelatyw [ zapożyczenie ] arful, arkul, artful, artul wywodzi się od wyrazu Erdpfahl ‘kołek do którego przymocowany, zacumowany jest statek, łódź’, który pochodzi z języka wysokoniemieckiego.
Apelatyw [ zapożyczenie ] hartful wywodzi się od wyrazu Haltepfahl ‘mocny drewniany pal, słup do którego cumowany jest statek, tratwa’, który pochodzi z języka wysokoniemieckiego. Jak twierdzą autorzy etymologia hartful / artful ( inne warianty są młodsze ) jest niejasna i niepewna. Niemniej jednak mówią, że: „Dieses könnte eine Variante von ∗Haltpfahl sein, das seinerseits ursprünglich zum nd. halt, holt ‘Holz’ ( Mnd, Mndh ) gehören könnte.”. Tak więc zapożyczenie hartful / artful może pochodzić od apelatywu Haltpfahl, który z kolei pochodzi z dolnoniemieckiego halt, holt ‘Holz – drewno, drewniany’ a holz z języka wysokoniemieckiego, średnio-wysoko-niemieckiego.

Tak więc w grę może wchodzić apelatyw Haltepfahl lub/i Haltpfahl oraz Holzpfahl [ drewniany pal, słup] jako ten od którego może pochodzić nazwisko zapisane w formie graficznej: Holfach, Haltfans, Halbpfaff. Oczywiście to tylko moja hipoteza.

Ten post moim zdaniem jest dopełnieniem do mojego pierwszego postu.
Patryku, może powyższe informacje i hipotezy pomogą Ci w badaniach nad ustaleniem nazwiska Twoich przodków.

Pozdrawiam – Roman.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
cyganmokotowOffline
Temat postu:   PostWysłany: 19-05-2017 - 08:06
Sympatyk


Dołączył: 18-06-2010
Posty: 419

Status: Offline
Witam proszę o pomoc z moimi przodkami a właściwie z ich nazwiskiem. Obecne formy brzmią Hemka i Hymka. Najstarsze Emkie, Emkie, Homka nawet Empkowski się trawia. Z czego to wynika i jakie jest pochodzenie nazwiska

Pozdrawiam Michał
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Maciej_jjOffline
Temat postu: Niemieckie pochodzenie ? Szmist i Satel  PostWysłany: 11-06-2017 - 06:05


Dołączył: 11-06-2017
Posty: 4

Status: Offline
Dzien dobry jestem amatorem w geneagologi ale interesuje mnie moje pochodzenie z nazwisko moge powiedziec ze Mam niemieckie I ukrainskie. Lecz interesuje mnie jak moge sie dowiedziec skad pochadza moje niemieckie korzenie z jakie wsi itp. Ale nie wiem jak moje spolszczone niemieckie nazwiska to szmist I satel podobno mam jakies austrackie pochodzenie ze szmistow moj ostatni udokomemtowany przodek z nazwiskiem Satel mial na imie jacobus setela ale dalej juz nic nie moge znalezsc mial on syna ktory ma na imie sebastian z Helena prosze o pomoc z znalezieniem dalszych informacji na tej rodziny temat Tak zebym mogl dojsc do niemiec.



* Moderacja (c.k) Dla przypomnienia Regulamin:

4. Formułowanie treści wiadomości (postów).

o. Na tym Forum każdy post podpisujemy: imieniem, lub imieniem i nazwiskiem.
- Zasada ta będzie rygorystycznie przypominana przez Administratora i Moderatorów. Nieprzestrzeganie jej sankcjonowane będzie ostrzeżeniem. Jeżeli każdorazowe podpisywanie postu jest kłopotliwe, wtedy można ustawić automatyczny podpis, który jest widoczny pod każdym wysłanym postem. Instrukcja jak to zrobić


2. Rejestracja na Portalu

b. Jedna osoba ma prawo do założenia jednego konta (Nick, Login) i jest zobligowana do korzystania na Portalu (Forum) wyłącznie z niego.
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
LitwosOffline
Temat postu: Szmist i Satel  PostWysłany: 11-06-2017 - 10:58
Sympatyk


Dołączył: 25-03-2016
Posty: 738

Status: Offline
Macieju,

wrzuc troche wiecej danych osob jakie masz, daty, miejscowosci i parafie.

Musisz isc krok po kroku, generacje po generacji - moze bedziesz mial to szczescie i w jakies metryce najstarszych przodkow, bedzie wymieniona jakas austriacka lub niemiecka miejscowosc.

_________________
Pozdrawiam
Robert
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Maciej_jjOffline
Temat postu: Szmist i Satel  PostWysłany: 11-06-2017 - 14:57


Dołączył: 11-06-2017
Posty: 4

Status: Offline
@Litows
Przepraszam jak wspomialem jestem amatorem, uzywalem strony familysearch.org ze wzgledu ze nie jestem w polsce. Wedlug tamtejszej strony moj najdalszy przodek mial na imie Jacobus Satel mieszkal w Dabrowica,Malopolska (blisko granicy woj.podkarpackie) I mial zone Helene mam takie przypuszcenie ze jego ojcem byl wojciech ale nie jestem pewien (znalazlem informacje w tutejszej stronie) Jego syn Sebastian jest moim pradziadkiem x5 urodzil sie w 1794 stycznia 10
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
LitwosOffline
Temat postu: Szmist i Satel  PostWysłany: 11-06-2017 - 18:22
Sympatyk


Dołączył: 25-03-2016
Posty: 738

Status: Offline
Macieju,

o metryki bedzie trudno, jesli to ta parafia, jeszcze sa troche starsze:

https://familysearch.org/search/catalog ... %20Library

Ewentualnie musisz szukac spisow ludnosci.

_________________
Pozdrawiam
Robert
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Maciej_jjOffline
Temat postu:   PostWysłany: 11-06-2017 - 23:22


Dołączył: 11-06-2017
Posty: 4

Status: Offline
@Litwos
Przez tutejsza strone doszlem do wojciecha I reginy dalej nic raczej nie znajde Sad mialem nadzieje ze jakims Cudem beda niemcami I teraz bedzie zgorki ale wyglada na to ze narazie na tej Lini juz nic nie znajde I jak znalesc spis ludnosci ?
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
LitwosOffline
Temat postu:   PostWysłany: 12-06-2017 - 00:09
Sympatyk


Dołączył: 25-03-2016
Posty: 738

Status: Offline
Macieju,

zapytaj w archiwum w ktorym sa metryki czy moze maja spisy - wlasnie do poczatku wieku jest w sumie z gorki, a potem zaczynaja sie schody Smile

_________________
Pozdrawiam
Robert
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
mae10Offline
Temat postu:   PostWysłany: 27-08-2017 - 23:27
Sympatyk


Dołączył: 09-08-2017
Posty: 144

Status: Offline
Dzień dobry p. Ewo
Czy istnieje możliwość sprawdzenia nazwiska Sztajnert . Nie mogę nigdzie znaleźć metryki urodzenia mojej prababci Agnieszki Sztajnert , jej młodsze rodzeństwo rodziło się w Kowalach k.Praszki i we Wierzbiu k. Wielunia. Ojciec jej to Franciszek Sztajnert a matka Zuzanna Badura , ich metryki również nie mogę odnaleźć . Słyszałam ,że była pochodzenia niemieckiego . Po metryce ślubu przypuszczam ,że urodziła się ok.1853
Ewa M
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Ewa_SzczodruchOffline
Temat postu:   PostWysłany: 28-08-2017 - 05:37
Zasłużony
Sympatyk


Dołączył: 10-12-2006
Posty: 4116
Skąd: Toruń
Status: Offline
Witam Smile

Sztajnert - od niemieckiej nazwy osobowej Steiner (t), ta od średnio-wysoko-niemieckiego steiner ‘układacz kamieni, czyli znaków granicznych na polach’.

Źródło:Kazimierz Rymut, 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001

_________________
Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
mae10Offline
Temat postu:   PostWysłany: 28-08-2017 - 09:16
Sympatyk


Dołączył: 09-08-2017
Posty: 144

Status: Offline
dziękuję bardzo

Ewa M
Smile
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Gawroński_ZbigniewOffline
Temat postu:   PostWysłany: 28-08-2017 - 21:30
Sympatyk


Dołączył: 16-06-2015
Posty: 2694

Status: Offline
Łyżka dziegciu od Zbigniewa za słownikiem pruskim:


Steiner. m. der Stehende, Beiname
fur den Storch, weil er vorzugsweise
der stehende Vogel ist: "Storch, Steiner
Steiner, mit de lange Beiner
"

Stacz/Stojący/Sterczący = Bocian: ot co.

Co tam jeszcze widzę?

A faceta zajmującego się ciosaniem drewna dębowego - to też Sztainer. O ile dobrze rozumiem tekst słownika to ów obrabiający drewno dębowe obrabiał je na tzw. drewno sprężynowe do maszyn i narzędzi.

Na półwyspie kuryjskim rybacy stosujący określoną sieć (Bóg wie jaką) to też Sztajnerzy.

Platy niemieckie zwłaszcza te z podbitej słowiańszczyzny i "prusizny" są niesamowite.

Pozdrawiam pięknie.

_________________
Zbigniew
 
 Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość  
Odpowiedz z cytatem Powrót do góry
Wyświetl posty z ostatnich:     
Skocz do:  
Wszystkie czasy w strefie GMT - 12 Godzin
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu
Zobacz poprzedni temat Wersja gotowa do druku Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości Zobacz następny temat
Powered by PNphpBB2 © 2003-2006 The PNphpBB Group
Credits
donate.jpg
Serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego zawiera forum genealogiczne i bazy danych przydatne dla genealogów © 2006-2024 Polskie Towarzystwo Genealogiczne
kontakt:
Strona wygenerowana w czasie 0.648119 sekund(y)